คนไร้รัฐแห่งแม่อาย-นางสาววาสนา หมี่แซ่
นางสาววาสนา หมี่แซ่ : ผู้ไม่มีเลข ๑๓ หลัก
---------------------------
เรื่องราวชีวิตของนางสาววาสนา หมี่แซ่
---------------------------
เกิดเมื่อวันที่ ๑๘ มกราคม พ.ศ. ๒๕๓๕ ที่..... ตำบลเปียงหลวง อำเภอเวียงแหง จังหวัดเชียงใหม่ (แม่จำได้ว่ามีเอกสารรับรองการเกิดแต่ถูกไฟ้ไหม้) ด้วยความยากจนทำให้แม่เธอต้องทอดทิ้งเธอระหกระเหินไปทำงานและให้น้องสะใภ้เลี้ยงดูแลแทน
น้องสะใภ้ของแม่ก็เลี้ยงดูวาสนา หมี่แซ่ ได้ระยะหนึ่งเท่านั้น ก็ต้องพบกับปัญหาเดียวกับแม่ (การฝืดเคืองจนทำให้ไม่มีกิน) ทำให้น้องสะใภ้ต้องยกนางสาววาสนา หมี่แซ่ ให้กับอาจารย์เดวิด (เมื่อก่อนอยู่ที่เปียงหลวง) ผู้อำนวยการศูนย์นิมิตใหม่
ต่อมาศูนย์ฯดังกล่าวได้ย้ายมาอยู่ อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่ นางสาววาสานา หมี่แซ่ ก็ได้ย้ายตามมาด้วย เธอได้เรียนหนังสือเรื่อยมาจนปัจจุบันเธอเรียนอยู่ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๒ ณ โรงเรียนไทยรัฐวิทยา เธอเป็นเด็กที่เรียนเก่ง เธอฝันว่าสักวันจะต้องได้รับทุนการศึกษาอย่างเพื่อน ๆ และจะเรียนให้สูงที่สุดเท่าที่จะทำได้ และขณะเดียวกันเธอได้รับการสำรวจเพื่อจัดทำทะเบียนสำหรับบุคคลไม่มีสถานะทางทะเบียน เมื่อกรกฎาคม ๒๕๕๑ จากทางโรงเรียนด้วยแต่จนถึงปัจจุบันเธอก็ยังไม่ได้รับการถ่ายบัตรประจำตัวผู้ไม่มีสถานะทางทะเบียน
เธอไม่เคยเห็นหน้าแม่แม้แต่รูปถ่ายยังไม่มีสักใบ แต่หลังจากที่เธอเข้าห้องเรียน ภายใต้โครงการ “คลินิกกฎหมายชาวบ้าน (ด้านสถานะและสิทธิบุคคล) อำเภอแม่อาย จังหวัดเชียงใหม่” เธอจึงพยายามหาข้อมูลเกี่ยวกับตัวเธอให้ได้มากที่สุด จนในที่สุดก็ได้เบอร์โทร.ของแม่เธอ และได้ทราบประวัติตัวเองบ้าง
นางสาววาสนา หมี่แซ่ ได้เรียนรู้ถึงปัญหาสถานะบุคคลของตัวเอง และเข้าใจว่าจะต้องแก้ไขอย่างไรต่อไป วันที่ ๙ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๒ เธอได้เขียนจดหมายถึงนายอำเภอแม่อายสอบถามความคืบหน้าในการจัดทำทะเบียนผู้ไม่มีสถานะทางทะเบียน และเธอก็ได้รับข่าวดีจากทางอำเภอแม่อายว่า “ให้เข้าไปถ่ายบัตรได้ และนัดรับบัตรผู้ไม่มีสถานะทางทะเบียน (หลังสงกรานต์)”
---------------------------
ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับบิดา มารดาของนางสาววาสนา หมี่แซ่
---------------------------
· บิดา ชื่อ นายเลาอ๋อ หมี่แซ่ ปัจจุบันเสียชีวิต
· มารดา ชื่อนางอี่ เกิดที่ประเทศจีน และอพยพเข้าประเทศพม่า ถือบัตรประจำตัวคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทย หมายเลข ๐๐-๕๐๐๑-xxxxxx-x ทำงานเป็นลูกจ้างอยู่อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่
---------------------------
สถานะบุคคลของนางสาววาสนา หมี่แซ่ ตามกฎหมายไทย
---------------------------
· มีสถานะเป็นคนไร้รัฐ เพราะไม่ได้รับการบันทึกตัวบุคคลในทะเบียนราษฎรของรัฐใดเลย
· มีสถานะเป็นบุคคลที่เกิดในประเทศไทย แต่ไม่ได้สัญชาติไทย ตามมาตรา ๗ทวิ วรรคหนึ่งแห่งพระราช บัญญัติสัญชาติ พ.ศ.๒๕๐๘ แก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. ๒๕๓๕ จึงมีสถานะเป็นคนต่างด้าวในประเทศไทย และไม่ปรากฎว่ามีสัญชาติของรัฐใดเลย ดังนั้น จึงประสบปัญหาความไร้สัญชาติตั้งแต่เกิดถึงปัจจุบัน
· มีสถานะโดยถูกถือเป็นคนต่างด้าวเข้าเมืองผิดกฎหมาย ตามมาตรา ๗ ทวิ วรรคสาม แห่งพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ.๒๕๐๘ แก้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. ๒๕๓๕ เพราะเกิดในประเทศไทยและไม่มีสัญชาติไทย จึงถูกถือเป็นคนต่างด้าวเข้าเมืองผิดกฎหมายทั้งที่เกิดในประเทศไทยนับตั้งแต่เกิด – ๒๗ ก.พ. ๒๕๕๑ วันที่ พรบ.สัญชาติ พ.ศ.๒๕๐๘ ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดย พรบ.สัญชาติ(ฉบับที่ ๒และ ๓) พ.ศ.๒๕๓๕ มีผลใช้บังคับ
· มีสถานะเป็นคนต่างด้าวเข้าเมืองถูกกฎหมาย โดยผลของบทบัญญัติมาตรา ๒๒ ประกอบกับ มาตรา ๗ทวิ วรรคสามแห่ง พรบ.สัญชาติ พ.ศ.๒๕๐๘ แก้ไขเพิ่มเติม(ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๓๕ และแก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ ๔ ) พ.ศ. ๒๕๕๑ ซึ่งวางหลักไว้ว่าฐานะการอยู่ของคนต่างด้าวที่เกิดในประเทศจะต้องไม่ขัดต่อหลักสิทธิมนุษยชน ดังนั้น น.ส.วาสนา หมี่แซ่ ซึ่งเป็นคนต่างด้าวทีเกิดในประเทศไทยจีงไม่อาจถูกถือเป็นคนต่างด้าวเข้าเมืองผิดกฎหมาย ทั้งนี้เป็นไปตามหลักทั่วไปที่ว่าจะลงโทษบุคคลในความผิดที่บุคคลนั้นมิได้กระทำไม่ได้
แต่อย่างไรก็ตามในระหว่างที่ยังไม่มีกฎกระทรวงออกมากำหนดฐานะการอยู่ในประเทศไทย คนต่างด้าว กลุ่มดังกล่าวจึงยังคงถูกถือเป็นคนต่างด้าวเข้าเมืองผิดกฎหมาย ทั้งที่เกิดในประเทศไทย
ซึ่งจากข้อเท็จจริงปรากฎว่านับตั้งแต่วันที่ ๒๘ กุมภาพันธ์ ๒๕๕๑ เป็นต้นมาจนถึงปัจจุบันเป็นระยะเวลา ๑ ปีกว่าแล้ว ยังไม่มีกฎกระทรวงออกมากำหนดสถานะการอยู่ในประเทศไทยสำหรับกลุ่มคนต่างด้าวที่เกิดในประเทศไทย ซึ่งส่งผลให้น.ส.วาสนา หมี่แซ่ซึ่งมีสถานะเป็นคนต่างด้าวที่เกิดในประเทศไทย ยังคงถูกถือเป็นคนต่างด้าวเข้าเมืองผิดกฎหมายจนถึงทุกวันนี้
---------------------------
ข้อเสนอแนะเพื่อการแก้ไขปัญหาสถานะบุคคลของนางสาววาสนา หมี่แซ่
---------------------------
๑. จากการสำรวจเพื่อจัดทำทะเบียนสำหรับบุคคลไม่มีสถานะทางทะเบียน ของทางโรงเรียนไทยรัฐวิทยา นางสาววาสนา หมี่แซ่จะได้รับการจัดทำทะเบียนประวัติสำหรับลงรายการบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียน ตามแบบ ท.ร.๓๘ ก และได้รับการกำหนดเลขประจำตัวประชาชนเป็นบุคคลรหัส ๐ เลขหลักที่ ๖ และหลักที่ ๗ เป็นเลข ๘๙ ทั้งนี้ นางสาววาสนา หมี่แซ่ เป็นบุคคลที่มีอายุกว่า ๕ ปี
จึงต้องทำบัตรประจำตัวบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียน ตามกฎกระทรวงกำหนดให้คนซึ่งไม่มีสัญชาติไทยปฏิบัติเกี่ยวกับการทะเบียนราษฎร และกำหนดอัตราค่าธรรมเนียม พ.ศ.๒๕๕๑ และระเบียบสำนักทะเบียนกลางว่าด้วยการจัดทำบัตรประจำตัวผู้ไม่มีสัญชาติไทย พ.ศ.๒๕๕๑
๒. หลังจากที่นางสาววาสนา หมี่แซ่ ได้รับบัตรประจำตัวผู้ไม่มีสถานะทางทะเบียนแล้ว ควรดำเนินการขอหนังสือรับรองการเกิด ตามบทบัญญัติมาตรา ๒๐/๑ แห่งพระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร พ.ศ. ๒๕๓๔ ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดย พรบ.การทะเบียนราษฎร (ฉบับที่ ๒) พ.ศ. ๒๕๕๑ หรือขอหนังสือรับรองสถานที่เกิด ตามบทบัญญัติมาตรา ๘๓ แห่ง พระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พ.ศ. ๒๔๕๗
๓. ขอสัญชาติไทยตามยุทธศาสตร์การจัดการปัญหาสถานะและสิทธิของบุคคล พ.ศ.๒๕๔๘
กรณีเด็กที่เรียนอยู่ในสถานศึกษาที่เกิดหรืออาศัยอยู่ในประเทศและจบการศึกษาในสถาบันอุดมศึกษาของไทย
---------------------------
สนใจอ่านประวัติของนางสาววาสนา (ฉบับเขียนด้วยตัวเอง)
ความเห็น (6)
- ควรต้องทราบให้ได้ว่า มารดาถือบัตรอะไรก่อนที่จะมีบัตรผู้ไม่มีสัญชาติไทย
- อ่านแล้ว ไม่ได้ข้อเท็จจริงว่า โรงเรียนยื่นแบบ ๘๙ เมื่อไหร่ และวันนี้ ได้มาซึ่งเลขประจำตัว ๑๓ หลักแล้วยัง
- ข้อเท็จจริงที่เรามีอยู่ มองไม่เห็นอุปสรรคของเด็กชัดเจน ต้องเล่าเพิ่มมังคะ แม่จะยอมรับที่จะดำเนินเรื่องการทำหนังสือรับรองการเกิดให้หรือไม่ ? ปัญหาอีกอย่างของเด็ก ก็คือ แม่ไม่เห็นความสำคัญในเรื่องนี้
- ในที่สุด เด็กทราบที่อยู่ของแม่ไหมคะ แม่อยู่ห่างจากเด็กแค่ไหนกัน
- คนแถวสี่คงต้องมาเพิ่มถึงโอกาสที่จะได้มาซึ่งมติคณะรัฐมนตรีเกี่ยวกับบุคคลในสถาบันการศึกษานะคะ
--ผมไม่มีความรู้เรื่องนี้เลยครับ
--ที่นี่ ก็เคยมีเด็ก กรณีเดียวกันนี้ หลายคนซึ่งไม่นานก็ได้สัญชาติไทยแล้ว
--ขอให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง เช่น ผู้ใหญ่บ้าน ผู้นำชุมชน ครู หมอ จริงจัง จริงใจแก้ไขปัญหา ปัญหาทุกอย่าง มีทางออกครับ
--เป็นกำลังใจให้ นส วาสนา หมี่แซ่ นะครับ อย่าเพิ่งท้อ
เพิ่มเติมแล้วค่ะ ขอบคุณนะคะ
เอารูปมาดูกัน จะได้อินกันมากขึ้น
อ่านความรู้สึกของน้องต่อปัญหาของตนเอง
เอาเขียนได้อีกนะคะมิว
อัจฉรา นักกฎหมายเพื่อสังคม