การพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เรื่องชนิดของคำ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยวิธีการสอนแบบนิรนัย

               การศึกษาครั้งนี้ผู้รายงานมีจุดประสงค์เพื่อพัฒนาบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เรื่องชนิดของคำ สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โดยวิธี การสอนแบบนิรนัย  ซึ่งมีวิธีในการดำเนินการ ดังนี้  

                    1. ประชากรและกลุ่มเป้าหมาย

                    2. เครื่องมือที่ใช้ในการรวบรวมข้อมูล

                    3. การสร้างและหาประสิทธิภาพของเครื่องมือ

                    4. การดำเนินการทดลองและการเก็บรวบรวมข้อมูล

                    5. สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล

ประชากรและกลุ่มเป้าหมาย

1.    ประชากร

    ประชากรที่ใช้ในการศึกษา  ได้แก่ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนชุมชน

วัดหนองค้อ   สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดชลบุรี   อำเภอศรีราชา  จังหวัดชลบุรี  ที่กำลังศึกษาในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2550 จำนวน 3 ห้องเรียน  รวมนักเรียนทั้งสิ้น 120 คน

2.    กลุ่มเป้าหมาย

                  กลุ่มเป้าหมายที่ใช้ในการศึกษา  ได้แก่  นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  ห้อง 1

โรงเรียนชุมชนวัดหนองค้อ  สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดชลบุรี อำเภอศรีราชา  จังหวัดชลบุรี  ที่กำลังศึกษาในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2550 จำนวน 1 ห้องเรียน  จำนวน 40 คน ซึ่งได้มาจาก การสุ่มแบบกลุ่ม (Cluster Random Sampling)  โดยวิธีจับฉลาก

เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล

                    1. แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย  เรื่อง

ชนิดของคำ เป็นแบบทดสอบปรนัยชนิดเลือกตอบแบบ 4 ตัวเลือก จำนวน 70 ข้อ

                    2. บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอนโดยวิธีสอนการแบบนิรนัย กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เรื่อง ชนิดของคำ

  การสร้างและหาประสิทธิภาพเครื่องมือ

                    1. การสร้างบทเรียนคอมพิวเตอร์

                          ผู้รายงานดำเนินการตามขั้นตอนการสร้างบทเรียนของ ไชยยศ เรืองสุวรรณ (2547, หน้า 119-124)

                          ขั้นที่ 1 การวิเคราะห์ ( Analyze)

                                1. ศึกษาหลักสูตรกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 โดยรวบรวมเนื้อหา เรื่อง ชนิดของคำ จากเอกสาร ตำราที่ใช้ประกอบการเรียนการสอน เพื่อทำความเข้าใจเกี่ยวกับวัตถุประสงค์ เนื้อหา วิธีการสอน และการวัดประเมินผล จากหนังสือแบบเรียน กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 รวมทั้งเนื้อหาที่ผู้รายงานค้นคว้าเพิ่มเติมจากเอกสารที่ใช้ในการประกอบการสอนเนื้อหาในการสร้างบทเรียนคอมพิวเตอร์

                                2. กำหนดขอบข่ายเนื้อหาและวัตถุประสงค์ในการเรียนรู้ ให้สอดคล้องกับหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544

                                3. ศึกษาเทคนิควิธีการ หลักการเขียนโปรแกรมและที่ใช้สร้างบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน

                          ขั้นที่ 2 การออกแบบ ( Design)

                                1. นำเนื้อหาที่ได้มาวิเคราะห์ แยกออกเป็นหน่วยต่าง ๆ แล้วคัดเลือกเนื้อหาออกมาเป็น 7 หน่วย ที่เหมาะสมต่อการสร้างเป็นบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอนโดยพิจารณาจากลักษณะเนื้อหาและปริมาณของเนื้อหา บทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน เรื่อง ชนิดของคำ แบ่งเนื้อหาออกเป็นหน่วย ๆ ดังนี้

                                หน่วยการเรียนรู้ที่  1  เรื่อง คำนาม                จำนวน     1     ชั่วโมง

                                หน่วยการเรียนรู้ที่  2  เรื่อง คำสรรพนาม   จำนวน       1     ชั่วโมง

                                หน่วยการเรียนรู้ที่  3  เรื่อง คำกริยา       จำนวน            1     ชั่วโมง

                                หน่วยการเรียนรู้ที่  4  เรื่อง คำวิเศษณ์             จำนวน   1     ชั่วโมง

                                หน่วยการเรียนรู้ที่  5  เรื่อง คำบุพบท              จำนวน   1     ชั่วโมง

                                หน่วยการเรียนรู้ที่  6  เรื่อง คำสันธาน            จำนวน   1     ชั่วโมง

                                หน่วยการเรียนรู้ที่  7  เรื่อง คำอุทาน               จำนวน   1     ชั่วโมง

                                2. จากนั้นนำไปให้ผู้เชี่ยวชาญทางด้านเนื้อหาจำนวน 3 ท่าน (ภาคผนวก) ตรวจสอบความถูกต้อง ความสอดคล้องกับจุดประสงค์ ความตรงของเนื้อหา ความครอบคลุม

ของเนื้อหาภาษาที่ใช้โดยใช้แบบประเมินที่ผู้รายงานสร้างขึ้นซึ่งเป็นแบบประเมินความคิดเห็นชนิดมาตราส่วนประมาณค่า ( Rating Scale) ผู้เชี่ยวชาญจะพิจารณาโดยมีเกณฑ์ในการพิจารณาดังนี้    (บุญชม ศรีสะอาด, 2545, หน้า 99-100)

                                เหมาะสมมากที่สุด                        ให้คะแนน 5 คะแนน                              

                                เหมาะสมมาก                                  ให้คะแนน 4 คะแนน

                                เหมาะสมปานกลาง                       ให้คะแนน 3 คะแนน

                                เหมาะสมน้อย                                ให้คะแนน 2 คะแนน

                                เหมาะสมน้อยที่สุด ให้คะแนน 1 คะแนน

และตอนท้ายเป็นแบบปลายเปิดมีไว้ให้ผู้เชี่ยวชาญให้ข้อเสนอแนะเพื่อใช้เป็นข้อมูลในการปรับปรุงบทเรียนคอมพิวเตอร์ แล้วนำคะแนนความคิดเห็นของผู้เชี่ยวชาญมาหาค่าเฉลี่ยและค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานโดยใช้เกณฑ์การวิเคราะห์ ดังนี้

                                4.51-5.0 0                  หมายถึง       มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด

                                3.51-4.50                  หมายถึง       มีความเหมาะสมอยู่ในระดับมาก

                                2.51-3.50                  หมายถึง       มีความเหมาะสมอยู่ในระดับปานกลาง

                                1.51-2.50                  หมายถึง       มีความเหมาะสมอยู่ในระดับน้อย

                                1.00-1.50                  หมายถึง       มีความเหมาะสมอยู่ในระดับน้อยที่สุด

                                3. นำเนื้อหาที่ได้แล้วผ่านการตรวจสอบจากผู้เชี่ยวชาญแล้วไปจัดทำโครงเรื่อง ( Story board) เพื่อนำไปสร้างบทเรียนคอมพิวเตอร์โดยใช้โปรแกรมสำเร็จรูป ตามกระบวนการเรียนการสอน 9 ขั้นตอนของ กาเย่

                    ขั้นที่ 3 การพัฒนาบทเรียน ( Develop)

                                นำบทเรียนคอมพิวเตอร์ที่สร้างขึ้นเสนอผู้เชี่ยวชาญ และผู้เชี่ยวชาญด้านสื่อบทเรียนคอมพิวเตอร์ จำนวน 2 ท่าน (ภาคผนวก) ตรวจสอบความถูกต้อง เหมาะสม และ  

ให้คำแนะนำเพื่อพิจารณาปรับปรุงแก้ไข

                    ขั้นที่ 4  การนำไปใช้/ทดลองใช้ ( Implement)

                          ตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือด้วยการนำบทเรียนคอมพิวเตอร์ที่สร้างขึ้นไปทดลองใช้กับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ที่ไม่ใช่กลุ่มเป้าหมาย เพื่อทดสอบหาประสิทธิภาพสื่อ        โดยดำเนินการตามลำดับดังนี้

                          1. ทดสอบหนึ่งต่อหนึ่ง ( One to One Testing) เป็นการทดลองกับนักเรียนเป็นรายบุคคล  โดยนำบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน เรื่อง ชนิดของคำ ที่มีวิธีการสอนแบบนิรนัย

ที่สร้างขึ้นไปทดลองใช้กับนักเรียนที่ไม่เคยเรียนบทเรียนนี้มาก่อน จำนวน 3 คน ผลการทดลองพบว่า เนื้อหาและแบบทดสอบในแต่ละหน่วยน้อยไปเสียงบรรยายบางช่วงเบาฟังไม่ชัดเจน ผู้รายงานจึงปรับปรุงแก้ไขโดยเพิ่มเนื้อหา แบบทดสอบ และเสียงบรรยายใหม่

                          2. ทดสอบกลุ่มเล็ก ( Small Group Testing) ผู้รายงานนำบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน เรื่อง ชนิดของคำ ที่ทำการปรับปรุงแก้ไขแล้ว ไปทดลองกับนักเรียน จำนวน 1 ห้องเรียน คือนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ห้อง 2 มีจำนวนนักเรียนทั้งสิ้น 40 คน โดยปฏิบัติเช่นเดียวกับการทดลองจริงทุกประการ คือให้ผู้เรียนศึกษาเนื้อหา หลังจากนั้นให้ทดสอบหลังเรียนทันที แล้วนำผลการทดสอบมาวิเคราะห์หาประสิทธิภาพของบทเรียน เพื่อนำมาหาข้อบกพร่องแล้วนำมาปรับปรุงแก้ไข

                          3. การทดลองภาคสนาม ( Field Testing) ผู้รายงานนำบทเรียนคอมพิวเตอร์ช่วยสอน เรื่อง ชนิดของคำ ที่ปรับปรุงแล้วไปทดลองกับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ห้อง 1 โรงเรียนชุมชนวัดหนองค้อ  สังกัดองค์การบริหารส่วนจังหวัดชลบุรี อำเภอศรีราชา  จังหวัดชลบุรี       จำนวน 40 คน 

                          หลังจากเรียนจบในแต่ละหน่วย ให้นักเรียนทำแบบทดสอบหลังเรียนทันที

ในแต่ละหน่วยจะมีแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์หลังเรียนหน่วยละ 10 ข้อ ซึ่งเป็นแบบทดสอบ

ชุดเดียวกับก่อนเรียน ใช้เวลาในการทำแบบทดสอบ 10 นาที นำแบบทดสอบทั้งก่อนหลังเรียนและหลังเรียนมาวิเคราะห์ผลทางสถิติ

                    2.  ขั้นตอนในการสร้างแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย

                          แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เรื่อง ชนิดของคำ ที่ผู้รายงานสร้างขึ้น เป็นแบบทดสอบปรนัยชนิดเลือกตอบ      มี  4 ตัวเลือก จำนวน 70 ข้อ ดำเนินการสร้างตามลำดับ ดังนี้

                          1. ศึกษาเอกสารหลักสูตร โครงสร้าง ได้แก่ คู่มือครู การวัดผลประเมินผล

กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทยและการสร้างแบบทดสอบแบบปรนัยชนิดเลือกตอบ

                          2. รวบรวมเนื้อหา วิเคราะห์เนื้อหาและกำหนดจุดประสงค์การเรียนรู้ของเนื้อหา

ที่เลือกมาสร้างเป็นแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ในกลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย

                          3. สร้างแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนแบบเลือกตอบชนิด 4 ตัวเลือก จำนวน 90 ข้อ ให้ครอบคลุมเนื้อหาและวัตถุประสงค์ดังกล่าว

                          4. นำแบบทดสอบเสนอผู้เชี่ยวชาญด้านวัดผลประเมินผล และผู้เชี่ยวชาญด้านเนื้อหา เพื่อประเมินความสอดคล้องระหว่างข้อสอบกับจุดประสงค์การเรียนรู้ ตรวจสอบด้านการใช้ภาษา และความเหมาะสมของตัวเลือก แล้วนำมาแก้ไขปรับปรุง หาค่าดัชนีความสอดคล้อง โดยใช้สูตร IOC (สมนึก ภัทธยธนี, 2544, หน้า 221)

                          5. นำแบบทดสอบที่แก้ไขเรียบร้อยแล้ว  90 ข้อ ไปทดลองกับนักเรียน

ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  ห้อง 2 โรงเรียนชุมชนวัดหนองค้อ จำนวน 40 คน เพื่อนำผลการทดสอบ   มาทำการวิเคราะห์รายข้อ (Item Analysis ) เพื่อหาค่าความยากง่าย ( p ) และค่าอำนาจจำแนก ( r ) ของแบบทดสอบ โดยเลือกข้อสอบที่มีค่าความยากง่าย อยู่ระหว่าง 0.20-0.80 (บุญชม ศรีสะอาด, 2535)  และค่าอำนาจจำแนกตั้งแต่ 0.20 ขึ้นไป ให้เลือกข้อสอบ 70 ข้อ และนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์หาค่าความเชื่อมั่นของแบบทดสอบโดยใช้สูตร KR-20 ของ คูเดอร์ ริชาร์ดสัน (Kuder Richardson Formula 20 ) ได้ค่าความเชื่อมั่น 0.88

การดำเนินการทดลองและการเก็บรวบรวมข้อมูล

                    การทดลองในครั้งนี้ ใช้รูปแบบ การทดลองแบบ One  Group Pre-test  Post-test Design ดังแสดงในตารางที่ 1 (ล้วน สายยศ และอังคณา สายยศ. 2538 : 219-220)  โดยมีรูปแบบดังนี้

ตารางที่ 1  แบบแผนการทดลอง

                    X         คือ  การจัดกระทำ (Treatment)

                    T₁        คือ  การสอบก่อนที่จะจัดกระทำการทดลอง (Pretest)

                    T₂        คือ  การสอบหลังที่จะจัดกระทำการทดลอง (Posttest)

                    ผู้รายงานนำเครื่องมือที่ผ่านการตรวจสอบจากผู้เชี่ยวชาญและผ่านการหาประสิทธิภาพแล้วไปทดลองกับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ห้อง 1 โรงเรียนชุมชนวัดหนองค้อ อำเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี ที่กำลังศึกษาอยู่ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2550ในวันที่ 24 ธันวาคม  2550   วันที่ 7,14,21,28  มกราคม 2551และวันที่ 4,11 กุมภาพันธ์ 2551 เวลา 9.30 -10.30 โดยมีขั้นตอนดังต่อไปนี้

                    1. เตรียมสถานที่และเครื่องมือในการทดลองให้พร้อม ซึ่งสถานที่ในการทดลองเป็นห้องปฏิบัติการคอมพิวเตอร์ โรงเรียนชุมชนวัด