อาจารย์อายุ (โพ) นามเทพ (๒): ควรได้รับการพัฒนาสถานะบุคคลตามกฎหมายไทยแค่ไหน เพียงใด?

--------------------------------------------

ประเด็นการรับการสำรวจโดยรัฐไทย

--------------------------------------------

ภายหลังมียุทธศาสตร์การจัดการปัญหาสถานะและสิทธิของบุคคล ตามมติครม.ลงวันที่ ๑๘ มกราคม ๒๕๔๘ อาจารย์อายุ ได้เขียนหนังสือ[1]เพื่อร้องขอให้กระทรวงมหาดไทย โดยเทศบาลเมืองเชียงใหม่ ทำการสำรวจและจัดทำทะเบียนประวัติผู้ไม่มีสถานะทางทะเบียนตามระเบียบสำนักทะเบียนกลางว่าด้วย.....พ.ศ. ๒๕๔๘[2] โดยได้รับการสำรวจแบบ ๘๙[3] เมื่อวันที่ ......๒๕๔๘ และได้รับการเพิ่มชื่อในทะเบียนราษฎรประเภทบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียน ท.ณ.๓๘ก เมื่อวันที่ .....และได้รับการจัดทำบัตรประจำตัวบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียนเมื่อวันที่  ๘ ตุลาคม ๒๕๕๐[4]     

เมื่อวันที่......อาจารย์อายุได้ยื่นคำร้องขอแปลงสัญชาติเป็นไทย[5] ต่อ..... ตามยุทธศาสตร์การจัดการปัญหาสถานะและสิทธิฯ ในฐานะผู้ทำคุณประโยชน์ให้แก่ประเทศไทย โดยผ่านกระบวนการพิจารณาตามหลักเกณฑ์ของคณะกรรมการกลั่นกรองสัญชาติแล้ว และอยู่ในขั้นตอนรอการลงนามโดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย[6] ในระหว่างรอการลงนามนี้อาจารย์อายุก็ได้ติดตามความคืบหน้าเป็นระยะๆ[7]

---------------------------------------------------

การกำหนดสถานะบุคคลตามกฎหมายไทยของอาจารย์อายุ (โพ) นามเทพ

--------------------------------------------------

ประการทีหนึ่ง    อาจารย์อายุ มีสถานะเป็นคนต่างด้าวที่ได้รับการรับรองศักด์ศรีความเป็นมนุษย์ไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยอย่างเป็นลายลักษณ์อักษร ดังปรากฎในบทบัญญัติมาตรา 4 แห่งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2540 ตลอดจนมาตรา 3 แห่งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยฉบับชั่วคราว พ.ศ. 2549 เรื่อยมาจนถึงบทบัญญัติมาตรา 4 แห่งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550 ดังนั้น จึงถือได้ว่าอาจารย์อายุ เป็นผู้ทรงสิทธิที่ได้รับการรับรองและคุ้มครองในศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ตามบทบัญญัติแห่งรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยนับตั้งแต่ปี 2540 เป็นต้นมา

ประการที่สอง   อาจารย์อายุมีสถานะเป็นคนไร้รัฐ เพราะไม่ได้รับการบันทึกตัวบุคคลในทะเบียนราษฎรของรัฐใดเลย

ประการที่สาม   อาจารย์อายุมีสถานะเป็นคนไร้สัญชาติ แม้ว่าอาจารย์อายุจะมีจุดเกาะเกี่ยวกับประเทศพม่าโดยการเกิดทั้งโดยหลักบุคคล และหลักดินแดน แต่เนื่องจากบิดาและมารดาเป็นชนกลุ่มน้อยชาติพันธุ์กะเหรี่ยงที่อาศัยอยู่ในประเทศพม่า และไม่ได้รับการยอมรับจากรัฐบาลพม่าว่ามีสัญชาติพม่า จึงประสบปัญหาความไร้สัญชาติซึ่งจึงส่งผลสืบเนื่องมาถึงอาจารย์อายุ ทำให้อาจารย์อายุประสบปัญหาความไร้สัญชาติเช่นกัน

ประการที่สี่      อาจารย์อายุมีสถานะเป็นคนต่างด้าวเข้าเมืองผิดกฎหมาย

ประการที่ห้า    อาจารย์อายุมีสถานะเป็นคนต่างด้าวที่ได้รับการผ่อนผันให้อาศัยอยู่ในประเทศไทย เนื่องจากครอบครัวของอาจารย์อายุได้ขอลี้ภัยการเมืองจากประเทศพม่า ประกอบกับในขณะนั้นปรากฎข้อเท็จจริงว่าสภาวะการณ์บริเวณชายแดนไทยพม่าอยู่ในสภาวะไม่ปกติ หากส่งครอบครัวของอาจารย์อายุกลับไปยังประเทศพม่าอาจเป็นภัยแก่ชีวิตได้ ดังนั้น รัฐบาลไทยโดยคำนึงถึงหลักมนุษยธรรมและกฎหมายระหว่างประเทศ จึงได้ผ่อนผันให้ครอบครัวของอาจารย์อายุอาศัยอยู่ในประเทศไทยต่อไปได้ ปรากฎความตามหนังสือที่ ๑๘๑๑/๒๕๐๒ จากสำนักทำเนียบนายกรัฐมนตรี ลงวันที่ ๒๘ พฤษภาคม ๒๕๐๒

ประการที่หก   นับตั้งแต่วันที่ได้รับการบันทึกในทะเบียนราษฎร ท.ร.๓๘ก อาจารย์อายุมีสถานะเป็นคนไร้สัญชาติแต่ไม่ไร้รัฐ เนื่องจากอาจารย์อายุมีจุดเกาะเกี่ยวภายหลังการเกิดกับรัฐไทยอย่างเข้มข้น ทั้งเรียนในสถานศึกษาในประเทศไทยมาโดยตลอดตั้งแต่ประถมศึกษาจนถึงอุดมศึกษา ประกอบอาชีพเป็นหลักแหล่งในประเทศไทย มีสามีเป็นคนสัญชาติไทย และเป็นมารดาของบุตรชายสัญชาติไทย ๒ คน นอกจากนี้ยังเป็นผู้ทำชื่อเสียงให้แก่ประเทศชาติและสร้างประโยชน์นานัปประการให้ประเทศไทย

ด้วยเหตุดังกล่าว รัฐไทยโดยกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย จึงได้มีความพยายามในการขจัดปัญหาความไร้รัฐให้แก่อาจารย์อายุ โดยการบันทึกตัวบุคคลของอาจารย์อายุในทะเบียนราษฎรสำหรับบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียน รวมทั้งจัดทำบัตรประจำตัวบุคคลที่ไม่มีสถานะทางทะเบียน ตามระเบียบสำนักทะเบียนกลางว่าด้วยการสำรวจและ....พ.ศ.๒๕๔๘ อาจารย์อายุจึงไม่ไร้รัฐอีกต่อไป แต่ยังคงไร้สัญชาติ     

ประการที่เจ็ด       มีสถานะเป็นผู้ทรงสิทธิที่จะร้องขอสัญชาติไทย ตามยุทธศาสตร์การจัดการปัญหาสถานะและสิทธิของบุคคล ตามมติครม. 18 มกราคม 2548 เพราะเป็นผู้ทำคุณประโยชน์ให้แก่ประเทศไทย เนื่องจาก......จึงมีสิทธิร้องขอสัญชาติไทย ตามยุทธศาสตร์การจัดการปัญหาสถานะและสิทธิของบุคคลตามมติ ครม.วันที่ 18 มกราคม 2548 นับตั้งแต่วันที่ 18 มกราคม 2548 เป็นต้นมา

---------------------------------------------------

การพัฒนาสถานะบุคคลตามกฎหมายไทยของอาจารย์อายุ (โพ) นามเทพ

---------------------------------------------------

สภาวะความเป็นคนไร้สัญชาติของอาจารย์อายุ จะสิ้นสุดลงหากได้รับการพัฒนาสถานะบุคคลตามกฎหมายไทย ดังต่อไปนี้

ประการแรก      นับตั้งแต่วันที่อาจารย์อายุจดทะเบียนสมรสกับสามี อาจารย์อายุมีสิทธิขอแปลงสัญชาติไทยตามสามี ????  ตามมาตรา .....  แห่งพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ.๒๕๐๘ แต่อาจารย์อายุไม่ได้ใช้สิทธิดังกล่าวจนกระทั่งสิทธิดังกล่าวสิ้นสุดลงเมื่อนายเธียรชัยสามีถึงแก่ความตายในปี พ.ศ.๒๕๒๘

ประการที่สอง    นับตั้งแต่วันที่ ๑๘ มกราคม ๒๕๔๘ เป็นต้นมา อาจารย์อายุมีสิทธิร้องขอสัญชาติไทย ตามยุทธศาสตร์การจัดการปัญหาสถานะและสิทธิของบุคคล ตามติครม. ๑๘ มกราคม ๒๕๔๘  ซึ่งเป็นไปตามมาตรา ๑๑ (๑)[8] แห่งพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ.๒๕๐๘ ทั้งนี้เพราะ

(๑)  อาจารย์อายุเป็นบุคคลที่บรรลุนิติภาวะแล้วตามกฎหมายไทย ตามมาตรา ๑๐ (๑) แห่งพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ.๒๕๐๘

(๒)  อาจารย์อายุเป็นบุคคลที่มีความประพฤติดี เพราะไม่เคยมีประวัติอาชญากรรม ตามมาตรา ๑๐ (๒) แห่งพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ.๒๕๐๘

(๓)  อาจารย์อายุเป็นบุคคลที่มีอาชีพเป็นหลักฐาน เนื่องจากประกอบอาชีพเป็นอาจารย์ในภาควิชาดุริยศิลป์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยพายัพ มาตั้งแต่พ.ศ.๒๕๒๑ – ปัจจุบัน  รวมเป็นเวลา กว่า ๓๐ ปี ตามมาตรา ๑๐ (๓) แห่งพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ.๒๕๐๘

(๔)  อาจารย์อายุเป็นบุคคลที่ทำคุณประโยชน์ให้แก่ประเทศไทย จึงได้รับการยกเว้น ตามมาตรา ๑๐ (๔) กล่าวคือ ไม่ต้องมีภูมิลำเนา(ตามกฎหมายมหาชน)[9] ในราชอาณาจักรไทยต่อเนื่องมาจนถึงวันยื่นขอแปลงสัญชาติเป็นเวลาไม่น้อยกว่าห้าปี

(๕)  อาจารย์อายุเป็นบุคคลที่ได้รับการยกเว้นคุณสมบัติตามมาตรา ๑๐ (๕) แห่งพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ.๒๕๐๘ กล่าวคือ ไม่ต้องมีความรู้ภาษาไทยตามที่กำหนดในกฎกระทรวง

(๖)  อาจารย์อายุเป็นบุคคลที่ได้ทำคุณประโยชน์ให้กับประเทศไทยมาโดยตลอดเป็นระยะเวลากว่า ๓๐ ปี แล้วที่อาจารย์อายุได้อุทิศตนเป็นประโยชน์แก่สังคมไทยทั้งในฐานะอาจารย์สอนดนตรี และในฐานะผู้ควบคุมวงขับร้องประสานเสียงที่สร้างชื่อเสียงให้ประเทศไทยในเวทีระดับโลกหลายต่อหลายเวที ดังจึงถือได้ว่าอาจารย์อายุเป็นบุคคลที่ทำคุณประโยชน์ให้แก่ประเทศไทยตามมาตรา ๑๑ (๑) แห่งพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ.๒๕๐๘ อีกด้วย

ดังนั้น อาจารย์อายุจึงมีสิทธิที่จะร้องขอแปลงสัญชาติเป็นไทยตามมาตรา ๑๑ (๑) แห่งพระราชบัญญัติสัญชาติ พ.ศ.๒๕๐๘ เพราะมีคุณสมบัติครบตามที่มาตราดังกล่าวกำหนด

ทั้งนี้ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย จะอนุญาตให้สัญชาติไทยแก่อาจารย์อายุได้ และหากรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยมีคำสั่งอนุญาตให้สัญชาติไทยแก่นางอายุ สภาวะความเป็นคนไร้สัญชาติของบุคคลนี้ก็จะสิ้นสุดลง

---

[1] เรมีย์ นามเทพ และศิลา นามเทพ. จดหมายของนายเรมีย์ - นายศิลา นามเทพถึงนายกรัฐมนตรี “เพื่อขอบัตรแสดงตนให้แก่อาจารย์อายุ นามเทพ มารดาซึ่งตกเป็นคนไร้รัฐ. (12 กรกฎาคม 2548) <http://www.archanwell.org/autopage/show_page.php?t=1&s_id=171&d_id=171 >  เข้าถึงเมื่อ 19 ตุลาคม 2551, อายุ นามเทพ. จดหมายของอาจารย์อายุ นามเทพถึงนายกรัฐมนตรี “เพื่อขอความอนุเคราะห์เร่งรัดกระบวนการพิจารณาขอแปลงสัญชาติเป็นไทย. (2 สิงหาคม 2548)<http://www.archanwell.org/autopage/show_page.php?t=1&s_id=178&d_id=178 > เข้าถึงเมื่อ 19 ตุลาคม 2551, อายุ นามเทพ. อายุ (โพ) นามเทพ : คนไร้รัฐและมนุษย์ล่องหน. (16 พฤศจิกายน 2548) <http://www.archanwell.org/autopage/show_page.php?t=1&s_id=230&d_id=229> เข้าถึงเมื่อ 19 ตุลาคม 2551, ศูนย์ข่าวสาละวิน. ชีวิตดั่งนิยายของนักเปียโนไร้สัญชาติ. ประชาไท ( 9 ธันวาคม 2548 ) <http://www.prachatai.com/05web/th/columnist/viewcontent.php?SystemModuleKey=Column&ContentID=1110&ColumnistID=77 > เข้าถึงเมื่อ 19 ตุลาคม 2551, พันธุ์ทิพย์ กาญจนะจิตรา สายสุนทร. ขอความช่วยเหลือให้แก่อาจารย์อายุ นามเทพ...เพชรน้ำหนึ่งทางวิชาการดนตรี...คนดีที่ประเทศไทยลืม. (7 กรกฎาคม 2549) <http://gotoknow.org/blog/msa-by-law/37553> เข้าถึงเมื่อ 19 ตุลาคม 2551,จันทวรรณ ปิยะวัฒน์. ขอน้ำใจ "ไทย" ให้ "อายุ นามเทพ" บุคคลากรแห่งความรู้ด้านดนตรี. (8 กรกฎาคม 2549)  <http://gotoknow.org/blog/tutorial/37774 > เข้าถึงเมื่อ 19 ตุลาคม 2551,ธวัชชัย ปิยะวัฒน์. ผมขอ "แจก F" (เพื่อให้กำลังใจ อ. อายุ นามเทพ). (11 กรกฎาคม 2549 ) <http://gotoknow.org/blog/averageline/38107> เข้าถึงเมื่อ 19 ตุลาคม 2551,จุฑิมาศ สุกใส.  บททดสอบพลัง Blog กับการเคลื่อนไหวทางสังคม.  11 กรกฎาคม 2549 <http://gotoknow.org/blog/viewfromsomewhere/38162> เข้าถึงเมื่อ 19 ตุลาคม 2551

[2] ปรากฎตามภาคผนวก .......(ระเบียบสำนักทะเบียนกลาง ๔๘)

[3] ปรากฎตามภาคผนวก .......(แบบสำรวจ ๘๙)

[4] สุภนิช ทวีสุขสิริอนันต์. อายุ นามเทพ .. คนดีไม่มีที่อยู่. 5 เมษายน 2550<http://learners.in.th/blog/aristo/27037> เข้าถึงเมื่อ 22 ตุลาคม 2551,พิมพ์อร พิรุณ. อายุ นามเทพ: Invisible Woman. 12 เมษยน 2550.<http://learners.in.th/blog/pimon-la396-humanrights/27903>  เข้าถึงเมื่อ 22 ตุลาคม 2551,วรงค์รัตน์ กังวาลวงศ์ไพศาล. บุคคลากรคุณภาพผู้ไร้ซึ่งสัญชาติ. 14 เมษยน 2550 <http://learners.in.th/blog/warong/28004> เข้าถึงเมื่อ 22 ตุลาคม 2551

[5] มุทิตา เชื้อชั่ง.  อายุ นามเทพ : ฉันต้องทำอย่างไรจึงจะมีค่าพอเป็น ‘คนไทย’ ! ประชาไท (24  กรกฎาคม 2549)<http://www.prachatai.com/05web/th/home/page2.php?mod=mod_ptcms&ID=4364&Key=HilightNews> เข้าถึงเมื่อ 19 ตุลาคม 2551

[6] ชลฤทัย แก้วรุ่งเรือง. เรื่องราวในก้าวสุดท้ายของการขอแปลงสัญชาติเป็นไทย : ทางที่ยังต้องเดินของอาจารย์อายุ นามเทพ. 19 กรกฎาคม 2549.<http://gotoknow.org/blog/chonruitai/39638> ชลฤทัย แก้วรุ่งเรือง. ขอความช่วยเหลือประชาสัมพันธ์ และติดตามการพิจารณาอนุมัติสัญชาติให้กับอ.อายุ นามเทพ. 19 กรกฎาคม  2549 <http://gotoknow.org/blog/chonruitai/39666>

[7] ปรากฎตามภาคผนวก ....... (หนังสือติดตามความคืบหน้า)

[8]  มาตรา ๑๑ “บทบัญญัติในมาตรา ๑๐ (๔) และ (๕) มิให้นำมาใช้บังคับ ถ้าผู้ขอแปลงสัญชาติเป็น

(๑)     ได้กระทำความดีความชอบเป็นพิเศษต่อประเทศไทย หรือได้ทำคุณประโยชน์ให้แก่ราชการซึ่งรัฐมนตรีเห็นสมควร

(๒)     เป็นบุตรหรือภริยาของผู้ที่ได้แปลงสัญชาติเป็นไทย หรือของผู้ได้กลับคืนสัญชาติไทย

(๓)     เป็นผู้ได้เคยมีสัญชาติไทยมาก่อน”

    มาตรา ๑๐ “คนต่างด้าวซึ่งมีคุณสมบัติครบถ้วนดังต่อไปนี้ อาจขอแปลงสัญชาติเป็นไทยได้ คือ

(๑)     บรรลุนิติภาวะแล้วตามกฎหมายไทยและตามกฎหมายที่บุคคลนั้นมีสัญชาติ

(๒)     มีความประพฤติดี

(๓)     มีอาชีพเป็นหลักฐาน

(๔)     มีภูมิลำเนาในราชอาณาจักรไทยต่อเนื่องมาจนถึงวันที่ยื่นขอแปลงสัญชาติเป็นไทยเป็นเวลาไม่น้อยกว่าห้าปี

(๕)     มีความรู้ภาษาไทยตามที่กำหนดในกฎกระทรวง”

[9]  โดยหลักกฎหมายแล้วคำว่า “ภูมิลำเนา” สามารถจำแนกได้ ๒ ประเภท กล่าวคือ ๑.ภูมิลำเนาตามกฎหมายเอกชน ตามมาตรา ๓๗  แห่งประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ โดยพิจารณาจากเจตนาของผู้อาศัยเป็นสำคัญว่ามีเจตนาจะใช้ที่ใดเป็นที่อยู่อาศัย และที่อยู่อาศัยนั้นต้องเป็นที่อยู่อาศัยที่เป็นหลักแหล่งที่ถาวร ๒.ภูมิลำเนาตามกฎหมายมหาชน ตามมาตรา๒๙ แห่งพระราชบัญญัติทะเบียนราษฎรพ.ศ.๒๕๓๔ โดยพิจารณาจากการบันทึกในทะเบียนราษฎรกล่าวคือหากบุคคลใดมีชื่ออยู่ในทะเบียนราษฎร ณ ทีใด กฎหมายให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่าบุคคลนั้นอยู่และมีภูมิลำเนาอยู่ ณ ที่นั้น  

ทั้งนี้ เมื่อเป็นกรณีตามกฎหมายสัญชาติซึ่งเป็นกฎหมายมหาชนของรัฐเจ้าของสัญชาติจึงจำต้องตีความคำว่าภูมิลำเนาให้สอดคล้อง

 

[ganeshnoi07]