โครงการขุดค้นทางโบราณคดีที่บ้านโนนวัด ต.พลสงคราม อ.โนนสูง จ.นครราชสีมา ทำการขุดค้นอย่างต่อเนื่อง ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2547 จนถึงปัจจุบัน โดยแบ่งออกเป็น 2 ช่วง คือ
โครงการช่วงที่ 1. The Origins of the Civilization of Angkor
เมืองพระนครหรือเมืองหลวงของอาณาจักรเขมรเคยเป็นเมืองที่มีความเจริญรุ่งเรืองยิ่งใหญ่ทางวัฒธรรมทางแถบศูนย์สูตร มีความน่าสนใจเทียบเท่ากับอาณาจักรของชนเผ่ามายาในประเทศกัวเตมาลาและเม็กซิโก แต่ยังไม่มีนักวิชาการใดได้ศึกษาอย่างจริงจัง การศึกษาความเจริญรุ่งเรืองในอดีตของอาณาจักรใดต้องศึกษาจากจารึกและโบราณวัตถุหรือโบราณสถานของอาณาจักรนั้น
นครวัดเป็นหลักฐานที่ดียิ่งในการแสดงให้เห็นความเจริญรุ่งเรืองทางวัฒนธรรมของอาณาจักรเขมรได้เป็นอย่างดี ในอดีตการศึกษาร่องรอย อารยธรรมของเขมรไม่สามารถดำเนินการได้ในประเทศกัมพูชาด้วยปัญหาทางการเมือง นักวิจัยจึงได้เข้ามาศึกษาแหล่งโบราณคดีเนินอุโลก และบ้านโนนวัด จังหวัดนครราชสีมา ซึ่งเป็นแหล่งโบราณคดีในยุคเดียวกันซึ่งได้รับอิทธิพลจากอารยธรรมเขมร โดยได้รับอนุญาตจากกรมศิลปากรให้เข้ามาขุดค้นแหล่งโบราณคดีดังกล่าว
จากการขุดค้นในครั้งนั้นทำให้ทราบว่าแหล่งโบราณคดีบ้านโนนวัดเป็นการตั้งรกรากของชุมชนก่อนประวัติศาสตร์ที่บ้านโนนวัด จังหวัดนครราชสีมา แหล่งขุดค้นนี้มีความสำคัญมากที่สุดแห่งหนึ่งในประเทศไทย เนื่องจากเป็นที่ตั้งรกรากของสังคมเกษตรกรรมสังคมแรกมีอายุราว 2,100 – 1,250 ปี ก่อนประวัติศาสตร์ซึ่งครอบคลุมตั้งแต่ยุคสัมฤทธิ์ ยุคเหล็ก จนถึงยุคประวัติศาสตร์ตอนต้น ซึ่งมีประวัติศาสตร์ยาวนานคล้ายบ้านเชียง แต่สิ่งที่ขุดค้นได้จากแหล่งประวัติศาสตร์บ้านโนนวัดมีมากมายกว่าบ้านเชียงและยังคงสภาพความสมบูรณ์ไว้ได้ มีประโยชน์ต่อการศึกษาความต่อเนี่องของวัฒนธรรมโบราณ ซึ่งยังไม่เคยปรากฎขึ้นในประเทศไทย
ศาสตราจารย์ ชาร์ลส ไฮแอม จาก มหาวิทยาลัยโอทาโก ผู้เชี่ยวชาญด้านโบราณคดีจากประเทศนิวซีแลนด์
ดร. รัชนี ทศรัตน์ นักวิชาการอิสระ จากประเทศไทย ที่ร่วมในการขุดค้นครั้งนี้
ดร. อำพัน กิจงาม ผู้เชี่ยวชาญด้านการวิเคราะห์กระดูกโบราณ มือหนึ่งของประเทศไทย
เนื่องจากนักวิจัยได้ร่วมขุดค้นแหล่งโบราณคดีบ้านโนนวัด อำเภอโนนสูง จังหวัดนครราชสีมา ได้ค้นพบข้อมูลก่อนประวัติศาสตร์มากมายที่แสดงถึงวิถีชีวิต สังคม วัฒนธรรม และเศรษฐกิจที่เปลี่ยนไปในรอบ 5,000 ปี
นักวิจัยจึงประสงค์จะขุดค้นเพิ่มเติมอย่างละเอียดที่บ้านโนนวัด และสำรวจชั้นดินในอำเภอต่าง ๆ ของจังหวัดนครราชสีมาโดยมีประเด็นที่จะศึกษาดังนี้
1.ขุดค้นแหล่งโบราณคดีแห่งใหม่ที่บ้านโนนวัด เพื่อหาหลักฐานเกี่ยวกับอาชีพและประเพณีการฝังศพในยุคต่าง ๆ
2.สำรวจและศึกษาวิเคราะห์ทางภูมิศาสตร์ ธรณีวิทยา และสิ่งแวดล้อมในพื้นที่รับน้ำที่อยู่เหนือบ้านโนนวัด ที่มีผลต่อการดำรงชีวิตของประชาชนในอดีตของบ้านโนนวัด
3.สร้างฐานข้อมูลสารสนเทศทางภูมิศาสตร์เกี่ยวกับบ้านโนนวัดซึ่งกรมศิลปากรสามารถเข้าไปใช้ข้อมูลได้
4.สำรวจและขุดค้นชั้นดิน (columns of soil) เพื่อวิเคราะห์วิวัฒนาการของพืชและการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อมในหมื่นปีของบริเวณต่าง ๆ ในพื้นที่ชุ่มน้ำในจังหวัดนครราชสีมาเพื่อเทียบเคียงกับบ้านโนนวัด
ดร.ไนเจล ชาง อาจารย์จาก มหาวิทยาลัย เจมส์คุก ประเทศ ออสเตรเลีย หัวหน้านักวิจัยในโครงการช่วงที่ 2
ดร วรชัย วิริยารมภ์ อาจารย์จากมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ นักวิจัยชาวไทย
น.ส.ภัทรวรรณ พงศ์ศิลป์ สำนักโบราณคดี กรมศิลปากร
ข้อมูลส่วนหนึ่งนำมาจาก : สภาวิจัยแห่งชาติ (วช.)
ติดตามต่อเนื่องด้วยใจระทึก...เพราะสนใจประวัติศาตร์โบราณคดีมาก..ขอเป็นกำลังใจทีมวิจัยและผู้ถ่ายทอด...เป็นการเรียนรู้ตามอันธยาศัย
ขอให้ทีมงานทำงานเสร็จเร็วๆนะคะ