องค์ความรู้ภาษาไทย

สิริราชสมบัติ

คำว่า สิริ นั้นมีความหมายได้หลายประการ หากเป็นคำกริยา มีความหมายว่า “ผสม” เช่น สามีภรรยาสิริอายุเข้าด้วยกัน ๑๕๐ ปี หรือ     มีความหมายว่า “รวม” เช่น สิริอายุได้ ๗๒ ปี นอกจากนี้ สิริ ที่เป็นคำนาม มีความหมายว่า ศรี, มิ่งขวัญ, มงคล, เช่น สิริราชสมบัติ คำว่า สิริ มักใช้เข้าคู่กับคำว่า “มงคล” เป็นสิริมงคล และคำว่า สิริ ยังมีความหมายว่า สวย, งาม เช่น มีพระสิริโฉม   เมื่อ พ.ศ. ๒๕๕๐ ประชาชนล้วนได้ยินได้ฟังหรือได้เห็นคำว่า “สิริราชสมบัติ” จากสื่อชนิดต่าง ๆ เนื่องจากมีการจัดงานเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในโอกาสที่ทรงครองสิริราชสมบัติครบ ๖๐ ปี อย่างไรก็ตาม ยังมีผู้สงสัยว่า “ทรงครองราชย์”, “ทรงครองราชสมบัติ” มีความหมายแตกต่างกับ “ทรงครองสิริราชสมบัติ” อย่างไร   ในเรื่องนี้ต้องศึกษาความหมายของคำ  คำว่า “ราชย์” เป็นคำนาม หมายถึง ความเป็นพระราชา, ราชสมบัติ, เช่น ขึ้นครองราชย์, เสวยราชย์  คำว่า “ราชสมบัติ” เป็นคำนาม หมายถึง สมบัติของพระมหากษัตริย์; ความเป็นพระมหากษัตริย์ เช่น ขึ้นครองราชสมบัติ  คำว่า “ครองราชย์” และ “ครองราชสมบัติ” จึงมีนัยเดียวกัน ผู้ที่ขึ้นครองราชย์หรือครองราชสมบัติ ก็คือ พระมหากษัตริย์ ถ้อยคำสำนวนที่ใช้กันว่า เสด็จขึ้นครองราชย์ เสด็จขึ้นครองราชสมบัติ หรือ ทรงครองราชย์ ทรงครองราชสมบัติ หรือ ทรงครองสิริราชสมบัติ ล้วนมีความหมายในทำนองเดียวกัน คำว่า สิริ ที่เติมเข้ามาทำให้ถ้อยคำ สวยงามไพเราะขึ้นและความหมายเพิ่มขึ้น ถ้อยคำต่าง ๆ เหล่านี้มีตัวอย่างการใช้อยู่ในเรื่องราวเกี่ยวกับพระราชพิธีบรมราชาภิเษก หากจะศึกษาถ้อยคำสำนวนที่เป็นปัจจุบันให้ศึกษาจากพระราชพิธีบรมราชาภิเษกในรัชกาลปัจจุบัน หรือถ้าจะศึกษาถ้อยคำสำนวนในเรื่องเดียวกันแต่โบราณ ก็ศึกษาย้อนไปถึงพระราชพิธีบรมราชาภิเษกครั้งต้นกรุงรัตนโกสินทร์ หรือย้อนไปถึงครั้งกรุงศรีอยุธยาก็มีหนังสือให้สอบค้นได้   ผู้ที่ต้องการสอบถามปัญหาในการใช้ภาษาไทยติดต่อได้ที่ราชบัณฑิตยสถานโทร. 0-2356-0466-70, http://www.royin.go.th หรือส่งคำถามมาที่ แผนกการศึกษา เดลินิวส์ [email protected] สุปัญญา ชมจิน