สารานุกรมวิชาชีพครู2

ครูประจำชั้น

                                                                                                             ดร.ปฐมพงศ์  ศุภเลิศ

ความสำคัญ

            ในอดีตความสัมพันธ์ของครูประจำชั้นจะเปรียบเสมือนผู้ปกครองคนที่สอง ต้องคอยดูแล   เอาใจใส่ อบรมสั่งสอน ช่วยแก้ปัญหา และเชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่างโรงเรียนกับบ้าน อันเป็นผลทำให้ครูและโรงเรียนได้รับความศรัทธาพร้อมทั้งมีบุญคุณต่อนักเรียนและครอบครัว
         ระบบการให้การศึกษาของไทย  หรือประเทศอื่นก็ตาม   เราแบ่งนักเรียนออกเป็นชั้นๆ เป็นห้องๆ เพื่อความสะดวกต่อการเรียนการสอน  และการดูแลปกครอง รวมทั้งทำกิจกรรมอื่นๆ ด้วยภาษาอังกฤษเรียกตรงๆว่า Classroom  และเรียกเพื่อนร่วมชั้นเรียนเดียวกันว่า Classmate ซึ่งก็ได้ความหมายตรงกับความรู้สึกไทยๆทุกประการ
            ชั้นเรียนเป็นระบบดูแลการปกครอง  หรือหน่วยเล็กที่สุดในระบบโรงเรียน  การบริหารโรงเรียนหรือองค์กรใดๆ ก็ตาม ระบบเล็กๆ นั้นมีความสำคัญมาก   เพราะโรงเรียนย่อมประกอบขึ้นด้วยระบบเล็กๆจำนวนมาก  โรงเรียนจะดีหรือไม่ดี   ขึ้นอยู่กับระบบเล็กๆ เหล่านี้  โรงเรียน จะดีไปไม่ได้  ถ้าระบบเล็กๆ ไม่ดี  ดั้งนั้น   “ครูประจำชั้น” ซึ่งเป็นผู้ดูแลจัดการและบริหารหน่วยชั้นเรียน   ย่อมมีความสำคัญมากต่อระบบโรงเรียนเป็นส่วนร่วมหน้าที่ของโรงเรียนที่แท้จริงนั้นคือ  การพัฒนาผู้เรียนที่เป็นเด็กหรือเยาวชนหรือพัฒนาคน  คือทำให้ผู้เรียนมีความรู้ในทฤษฎีทั้งวิชาสามัญและวิชาชีพ   ให้ผู้เรียนได้ฝึกงานอาชีพที่เขาถนัด  ให้ผู้เรียนได้พัฒนาทักษะในวิชาหรือกิจกรรมที่เขาถนัดและความสนใจ   ให้ผู้เรียนได้มีคุณธรรม  เข้าใจและซาบซึ้งในหลักธรรมของศาสนา  มีนิสัยที่ดีงาม  มีค่านิยมที่เหมาะสม  และให้ผู้เรียนได้พัฒนาบุคลิกภาพ   มีสุขภาพแข็งแรงปราศจากโรคภัยและมีนิสัยที่ดี ดังนั้นสังคมจึงคาดหวังให้ครูประจำชั้นช่วยพัฒนาเด็กและเยาวชนกลุ่มหนึ่งจำนวน    ๓๐-๔๐ คน  ให้เป็นไปตามเป้าหมายคุณภาพที่ต้องการให้ดีที่สุดโดยเฉพาะอย่างยิ่งการพัฒนาบุคลิกภาพและคุณลักษณะอันพึงประสงค์

ความหมาย

ครูประจำชั้น  หมายถึง ผู้ดูแลนักเรียนในห้องเรียนหรือชั้นเรียน   ตั้งแต่ต้นภาคเรียนถึงปลายภาคเรียนหรืออาจเป็นหนึ่งปีการศึกษาพร้อมทั้งทำหน้าที่ธุรการนักเรียน ประจำห้องเรียน

พื้นฐานและแนวคิด

งานของครูประจำชั้น

๑.  เข้าพบนักเรียน ในคาบโฮมรูม  ดำเนินการเรื่องต่างๆ ดังนี้
              - สำรวจการมาโรงเรียนของนักเรียน  (ในกรณีนักเรียนไม่มาโรงเรียนเกิน ๓ วัน  ให้แจ้งหัวหน้าระดับชั้น)
              - ตรวจการแต่งกาย ผม และความสะอาดของเครื่องแต่งกาย
              - ตรวจความสะอาดของร่างกาย เช่นเล็บ  ฟัน และความสะอาดทั่วไป
              - ตรวจดูความเรียบร้อยและความพร้อมของอุปกรณ์การเรียนเป็นครั้งคราว
              - ดูแลติดตามผลการปฏิบัติงานของเวรประจำวัน
              - ดูแลสภาพห้องทั่วไป
              - ให้การอบรม
              - ชี้แจงเรื่องที่โรงเรียนประกาศหรือขอความร่วมมือ
              - นัดหมาย
              - บันทึกสมุดรายงานโฮมรูม  เป็นปัจจุบัน
๒. จัดทำเอกสารต่างๆ เช่น  ทะเบียนนักเรียน   สมุดประจำชั้น   เป็นต้น
๓. ทำคะแนนสมุดรายงานนักเรียนเป็นปัจจุบัน
๔. ประสานงานกับฝ่ายแนะแนว   เกี่ยวกับข้อมูลต่างๆที่เกี่ยวข้อง
๕. เยี่ยมบ้านนักเรียนประจำปี  หรือกรณีที่นักเรียนมีปัญหา
๖. การวางแผนและพัฒนาห้องเรียน
๗. การสอนเสริมพิเศษ
๘. การจัดกิจกรรมพิเศษในชั้นเรียน
๙. สรุปรายงานการปฏิบัติงาน  ปัญหาและข้อเสนอแนะ  ตลอดปี  เป็นต้น

 ตอนขั้นในการดำเนินการเมื่อได้รับการแต่งตั้งเป็นครูประจำชั้น

๑. ขอทะเบียนนักเรียนและเอกสารอื่นที่เกี่ยวข้อง   เช่น ตารางสอน  จากฝ่ายวิชาการ
๒. เข้าพบนักเรียน   แนะนำตัว  และให้นักเรียนแนะนำตัวทั่วไป
๓. ดำเนินการเลือกหัวหน้าชั้น  รองหัวหน้าชั้น  และกรรมการอื่นๆ  ตามที่เห็นสมควร เช่นเลขานุการ
๔. จัดเวรประจำวัน
๕. ชี้แจงหน้าที่ของหัวหน้าชั้น   รองหัวหน้าชั้น  กรรมการ  และเวรประจำวัน
๖. วางระเบียบของห้องเรียน              

 

การประยุกต์ใช้

การปฏิรูปการศึกษาในปัจจุบันจึงเป็นช่วงจังหวะเหมาะสมอย่างยิ่ง  ที่จะได้มีการพัฒนาระบบครูประจำชั้นให้มีคุณภาพสมดังความคาดหวังของนักเรียนและผู้ปกครอง อันจะก่อให้เกิดความรัก ความเข้าใจและความศรัทธาในที่สุด ดังนี้

๑.       สถาบันผลิตครู ต้องจัดทำหลักสูตรเฉพาะของการเป็นครูประจำชั้นให้นักศึกษาที่เรียนสายวิชาชีพครูได้ศึกษาเป็นวิชาบังคับ พร้อมทั้งฝึกประสบการณ์และต้องผ่านการประเมินผล

๒.     พัฒนาครูประจำชั้นในปัจจุบันให้เข้าใจ และตระหนักถึงความสำคัญ ในบทบาทความเป็นครูประจำชั้นที่ต้องทุ่มเท ดูแลเอาใจใส่นักเรียนในความรับผิดชอบ มิใช่เพียงผู้ทำหน้าที่ธุรการประจำห้องเรียน

๓.      ผู้บริหารสถานศึกษา ต้องให้ความสำคัญกับบทบาทของครูประจำชั้นด้วยการจัดเวลาให้ครูประจำชั้นพบกับนักเรียนอย่างเพียงพอ ในการปฏิบัติหน้าที่

๔.      ผู้ปกครองและสังคม ต้องให้ความสำคัญกับระบบครูประจำชั้นให้ความร่วมมือร่วมกันแก้ปัญหา สนับสนุนและต้องทำหน้าที่ประเมินผลครูประจำชั้นร่วมกับโรงเรียน

เกณฑ์มาตรฐานของชั้นเรียน

๑.  ลักษณะทางกายภาพ
           ๑.๑  สภาพห้องที่ดี   ได้แก่ประตู  หน้าต่าง  ฝาผนัง   มีสภาพดีแข็งแรง  ไม่ชำรุด
           ๑.๒  กระดานพร้อมบอร์ด  (ถ้ามี )  มีสภาพดี
           ๑.๓ โต๊ะ  เก้าอี้  เป็นแบบด้วยกัน  มีสภาพที่แข็งแรงมั่นคง
           ๑.๔ โต๊ะครู เป็นโต๊ะพิเศษ ๑ ตัว  หน้าห้อง ควรมีผ้าปูและมีการจัดตกแต่งพิเศษตามควร
           ๑.๕ ไฟฟ้า พอเพียง มีสภาพดี  ใช้งานได้  ไม่ชำรุด   และไม่เป็นอันตราย

๒.  อุปกรณ์ประกอบและแนวทางพัฒนา
             ๒.๑ ห้องเรียนต้องมีสัญลักษณ์ของ ๓ สถาบันของชาติ ได้แก่  ชาติ  ศาสนาพระมหากษัตริย์
             ๒.๒ ห้องเรียนต้องมีอุปกรณ์ทำความสะอาดครบพร้อมอยู่เสมอ   ได้แก่  ไม้กวาด  ไม้ถู