สารานุกรมวิชาชีพครู

ครูที่ปรึกษา

                                                                                                              ดร.ปฐมพงศ์  ศุภเลิศ

ความสำคัญ

อาชีพหมอไม่อาจจะเลือกคนไข้ได้ฉันใด ชีพครูก็ไม่อาจจะเลือกศิษย์ได้ฉันนั้น ไม่ว่าสิ่งที่มีอยู่ของศิษย์จะเป็นอย่างไร ครูก็ต้องเริ่มพิเคราะห์จากจุดนั้น เพื่อแสวงหาแนวทางที่จะสร้างเสริมเชื่อมต่อสิ่งที่ถูกต้อง เหมาะสมให้แก่ศิษย์อย่างดีที่สุดเท่าที่จะทำให้เกิดความสมบูรณ์ยิ่งขึ้นได้  ถ้าการพินิจพิเคราะห์ อบรม สั่งสอนและให้คำปรึกษาอย่างต่อเนื่อง ละเอียดอ่อน จริงจัง คุณภาพไม่ว่าในรูปใดๆย่อมเกิดขึ้นทั้งแก่ศิษย์ และครูอย่างแน่แท้

ปัญหาที่เกิดขึ้นกับเด็กและเยาวชนไทยที่นิยมใช้ความรุนแรง ขาดความสนใจ เอาใจใส่ด้านการเรียนและมีพฤติกรรมที่ไม่พึงประสงค์ ส่วนหนึ่งเกิดจากสถาบันหลักของสังคมอ่อนแอ เริ่มตั้งแต่ครอบครัว การศึกษา ศาสนา และสถาบันสังคม ทำให้เด็กไทยไม่มีที่พึ่ง หลายคนขาดความมั่นคง     ในชีวิต ขาดการวิเคราะห์ สังเคราะห์ ขาดเหตุผล จึงถูกพัดไปตามกระแสสังคมง่ายๆ อย่างไร้สิ่งยึดเหนี่ยวที่สำคัญ พ่อ แม่ ผู้ปกครองหลายคน ยกลูกให้โรงเรียนดูแล โดยให้เหตุผลว่าต้องทำมาหากิน และเช่นเดียวกันในส่วนของครูที่มีหน้าที่ต้องดูแลเอาใจใส่นักเรียนในชั่ววันหนึ่ง ๒๔ ชั่วโมงนั้น ๒ ใน ๓ ของเวลาที่ตื่นและต้องรับรู้อารมณ์ของคนเรา  เวลาของนักเรียนกว่าครึ่งหนึ่งอยู่ที่โรงเรียน      อยู่กับครู อยู่กับกิจกรรมการเรียนรู้นานาประการ โรงเรียนจึงเปรียบเสมือนบ้านหลังที่สองและครูจึงมีความสำคัญและมีความหมายรองลงไปจากพ่อ-แม่

ความหมาย

ครูที่ปรึกษา (นิยมใช้ในระดับมัธยมศึกษา) หมายถึง ผู้ดูแลนักเรียนในห้องเรียนหรือชั้นเรียน   ตั้งแต่ต้นภาคเรียนถึงปลายภาคเรียนหรืออาจเป็นหนึ่งปีการศึกษาพร้อมทั้งทำหน้าที่ธุรการนักเรียนประจำห้องเรียน   ครูที่ปรึกษาจึงเป็นภารกิจเพิ่มขึ้นของครู นอกจากการเรียนการสอน และงานอื่น ๆ ที่ผู้บริหารมอบหมาย

พื้นฐานและแนวคิด

            ครูที่ปรึกษา มักนิยมใช้กับนักเรียนระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน เช่น ครูที่ปรึกษาชั้นเรียน ครูที่ปรึกษาชมรม ชุมนุมต่างๆ ส่วนอาจารย์ที่ปรึกษาใช้กับนักศึกษาระดับอุดมศึกษา โดยทั่วไปมี ๓ ประเภท คือ (๑) อาจารย์ที่ปรึกษาวิชาการ (academic  advisers) ได้แก่ อาจารย์ที่ได้รับแต่งตั้งให้เป็นที่ปรึกษาแก่นักศึกษาในภาควิชาหรือคณะวิชา (๒) อาจารย์ที่ปรึกษากิจกรรมนักศึกษา (student activity  advisers) ได้แก่ อาจารย์ที่ปรึกษาที่ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นอาจารย์ที่ปรึกษาองค์กรหรือชมรมกิจกรรมนักศึกษา (๓) อาจารย์ที่ปรึกษาหอพักนักศึกษา (residential  advisers) ได้แก่ อาจารย์ที่ได้รับแต่งตั้งให้เป็นอาจารย์ที่ปรึกษาในหอพักนักศึกษา

           

            ในที่นี้จะขอกล่าวถึงเฉพาะครูที่ปรึกษาในระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ซึ่งจะมีหน้าที่รับผิดชอบระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียนตามเกณฑ์มาตรฐานคุณภาพครูที่ปรึกษาในการดำเนินงานตามระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ดังนี้

 

มาตรฐาน	ตัวชี้วัด	แหล่งข้อมูล
ครูที่ปรึกษามีความรู้  ความเข้าใจ        มีเจตคติที่ดีและมีความสามารถในการดูแลช่วยเหลือนักเรียน	๑.มีความรู้  ความเข้าใจในระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน               ๒.มีเจตคติที่ดีในบทบาทหน้าที่ การดูแลช่วยเหลือนักเรียน           ๓.มีความสามารถในการดำเนินงานตามกระบวนการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ๓.๑ มีการศึกษานักเรียน เป็นรายบุคคล	-         หลักฐานการเข้ารับการอบรม/แสวงหาความรู้ -         หลักฐานการประชุม หรือการแลกเปลี่ยนความรู้  ความเข้าใจ  ในการดูแลช่วยเหลือนักเรียน -         หนังสือเชิญ/ขอบคุณในการเป็นวิทยากร -         ครู / ผู้ปกครอง   -         หลักฐานการติดตามช่วยเหลือนักเรียนอย่างต่อเนื่อง -         คำนิยม  หนังสือเชิดชูเกียรติ     เกียรติบัตร -         นักเรียน    ผู้ปกครอง   -         ระเบียนสะสมของนักเรียน           ในความดูแล -         ร่องรอยการใช้และวิเคราะห์ข้อมูลจากระเบียนสะสม -         สรุปผลนักเรียนเป็นรายบุคคล

 

 

 

 

มาตรฐาน	ตัวชี้วัด	แหล่งข้อมูล
	๓.๒ มีการคัดกรองนักเรียนเป็นกลุ่มปกติ กลุ่มเสี่ยง/มีปัญหา       ๓.๓ มีการจัดกิจกรรมส่งเสริมนักเรียน             ๓.๔ มีการจัดกิจกรรมป้องกันและแก้ไขปัญหานักเรียนกลุ่มเสี่ยงหรือกลุ่มมีปัญหา                 ๓.๕ มีการส่งต่อนักเรียนในกรณี ที่ปัญหาของนักเรียนยากต่อการช่วยเหลือ	-         เกณฑ์การคัดกรองนักเรียน -         หลักฐานการจัดกลุ่มนักเรียนตามเกณฑ์การคัดกรอง -         รายงานสรุปผลการวิเคราะห์ข้อมูลนักเรียนในความดูแล   -         บันทึกการจัดกิจกรรมโฮมรูมและการจัดประชุมผู้ปกครองชั้นเรียน  ( Classroom meeting ) -         รายงานสรุปผลการจัดกิจกรรมโฮมรูม และการจัดประชุมผู้ปกครองชั้นเรียน   -         หลักฐานหรือร่องรอยการจัดกิจกรรมเพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหานักเรียนด้วย ๕  กิจกรรมหลัก  คือ ๑) กิจกรรมเสริมหลักสูตร ๒) กิจกรรมในห้องเรียน ๓) กิจกรรมเพื่อนช่วยเพื่อน     หรือจับคู่กัลยาณมิตร ๔) กิจกรรมซ่อมเสริม ๕) กิจกรรมการสื่อสาร กับผู้ปกครอง -         บันทึกการส่งต่อ -         รายงานผลการช่วยเหลือ

 

การประยุกต์ใช้

 

โดยหนาที่แลวครูที่ปรึกษา ควรดูแลเอาใจใส่กับนักเรียนหองของตัวเองเปนพิเศษ เหมือนกับ

เปนพอแม ระหวางที่อยูโรงเรียนก็วาได  อีกกลุมหนึ่งก็จะเปนอาจารยในระดับมหาวิทยาลัย ก็จะเปน

อาจารยที่ปรึกษา  ในที่นี้ขอรวมทั้งสองกรณีเขาไวดวยกัน ทั้งนี้ครูที่ปรึกษายังมีหนาที่รับผิดชอบ     ในการดูแลสารทุกขสุกดิบของนักเรียนในสังกัดของตน ความสนใจและใสใจในนักเรียนของตน     จึงเป็นเรื่องสําคัญ ซึ่งถาครูพอมีเวลาก็อาจจะได