เสน่ห์ภาษาอีสาน เสน่ห์ภาษาลาว
ภาษาแต่ละภาษาจะมีเสน่ห์ของตนเอง ภาษาอีสานได้ถูกนำไปเป็นคำร้องเพลงลูกทุ่ง ลูกกรุง และสตริงฮิตมากมาย จนเป็นที่รู้จัก ยอมรับและชื่นชอบ เช่น โทรหาแหน่เด้อ กินเข้าแล้วยัง คิดฮอดแต่กอดบ่ได้ หลูตนสายตา ฯลฯ ยิ่งเป็น "คำผญา" แล้ว ภาษาอีสานยิ่งไพเราะ เช่น
"กาฬสินธุ์นี่ดินดำน้ำซุ่ม ปากุ่มบ้อนคือแข่แก่งหาง
ปานางบ้อนคือขางฟ้าลั่น จั๊กนั่นฮ้องคือฟ้าล่วงบน
แตกจ้นๆคนปีบโฮแซว มีสู่อันสู่แนวแอ่นละบำลำฟ้อน" (ภาษาอีสานไม่มี ร. มีเฉพาะ ล.) หรือ
"คุนเพิ่นย้องเถิงถิ่นแดนอีสาน ว่ามีของบูฮานเต็มอยู่ภายพื้น
เฮามาพากันสร้างฮักสาสืบต่อ ของดีมีอยู่แล้วอย่าลืมถิ่มเป่าดาย" หรือ
"ซื่อว่าจันทร์เพ็งแจ้งบ่ปานแสงสุริเยศ แสงกะบองหมื่นเล่มบ่ปานแจ้งแห่งเดือน
คือดั่งแนวหลานหล่อนบ่ปุนปานเฒ่าย่า เด็กน้อยฮู้ตั้งล้านบ่ปานเฒ่าผู้เดียว" หรือ
"ไผว่าเมืองอีสานฮ้างให้จูงแขนมาเบิ่ง
กอหมากยังสอนลอน กอมอนยังซ่ายล่าย
ศิลปวัฒนธรรมยังโจ้โก้ สิไปฮ้างฮ่อมใด ท่านเฮย" เป็นต้น
ส่วนอีภาษาหนึ่งที่มีเสน่ห์มากๆ คือ ภาษาลาว ภาษาลาวเป็นภาษาที่อ่อนช้อย สุภาพ อ่อนโยน เริ่มทักทายด้วยคำว่า "ซำบายดีบ่" ผู้เขียนเคยไปศึกษาดูงานและแลกเปลี่ยนรู้ด้านภาษาและวัฒนธรรมที่ ส.ป.ป.ลาว จึงขอนำภาษาลาวที่มีเสน่ห์มาฝาก เริ่มจาก สวัสดี ภาษาลาวจะพูดว่า ซำบายดี
ไฟแดง ภาษาลาว ไฟอำนาจ
ไฟเหลือง ภาษาลาว ไฟเกียม
ไฟเขียว ภาษาลาว ไฟเสรี หรือ ไฟโลเล (ไม่มั่นใจว่าจะหยุดหรือไป)
สนุกสนาน ภาษาลาว ม่วนซื่น
ต้อนรับ ภาษาลาว ฮับต้อน
เยี่ยมเยือน ภาษาลาว ฮับต้อน
ทำงาน ภาษาลาว เฮ็ดเวียก
ขโมย ภาษาลาว ลัก
ติดต่อ ภาษาลาว พัวพัน
รักมาก ภาษาลาว ฮักแฮง
สนับสนุน, ส่งเสริม ภาษาลาว ซุกยู้
ล่าม ภาษาลาว นายภาษา
ตัวแทน, ผู้แทน ภาษาลาว ผู้ต่างหน้า
สำนักงาน ภาษาลาว ห้องการ
ไปห้องน้ำ ภาษาลาว ไปนอก
แม่น้ำโขง ภาษาลาว น้ำของ
สะพาน ภาษาลาว ขัว
จานดาวเทียม ภาษาลาว อ่างดาวเทียม
หน้าต่าง ภาษาลาว ป่องเยี่ยม
กระจกส่องหน้า ภาษาลาว แว่นแยง
พระอาทิตย์ ภาษาลาว ตะเว็น
ขยะ ภาษาลาว ขี้เหยื่อ
โรคภัยไข้เจ็บ ภาษาลาว พะยาด
นางพยาบาล ภาษาลาว นางแพด
โรงพยาบาล ภาษาลาว โฮงหมอ
ห้องฉุกเฉิน ภาษาลาว ห้องมรสุม
ห้องคลอด ภาษาลาว ห้องประสูติ
สถานีตำรวจ ภาษาลาว ห้องการป้องกันความสงบ
รองเท้า ภาษาลาว เกิบ
ถุงเท้า ภาษาลาว ลองเท้า
เก้าอี้ ภาษาลาว ตั่ง
นาฬิกา ภาษาลาว โมง
ร้านซ่อมนาฬิกา ภาษาลาว ฮ้านแปงโมง
ร้านปะยาง ภาษาลาว ฮ้านจอดยาง
ผงซักฟอก ภาษาลาว สบู่ฝุ่น
ชนะ ภาษาลาว แพ้
แพ้ ภาษาลาว เสียให้
ใหญ่โต ภาษาลาว หลวง
ไดโนเสาร์ ภาษาลาว กะปอมหลวง
ในหลวง ภาษาลาว เจ้ามหาชีวิต
ยืนยาว ภาษาลาว หมั่นยืน
สินค้า ภาษาลาว เคื่อง
กางเกง ภาษาลาว โส้ง
ผ้านุ่ง ภาษาลาว ซิ่น
ค้าประเวณี ภาษาลาว ขายโต, ขายของ
โปรดทราบ ภาษาลาว เซินซาบ
ทั้งระบบ ภาษาลาว ทั้งพวง
ราดยาง ภาษาลาว ปูยาง
น้ำตก ภาษาลาว ตาด
ที่ราบ ภาษาลาว ทุ่งเพียง
ที่สูง ภาษาลาว พูเพียง
รถยนต์ ภาษาลาว ลดใหญ่
รถมอเตอร์ไซค์ ภาษาลาว ลดจัก
รถจักรยาน ภาษาลาว ลดถีบ
ความเห็น (10)
เรียน อ.วชิระ ครับ
แต่โบราณมาคงไม่มีการแยกว่าส่วนไหน อีสาน ส่วนไหน ลาว ดังภาษาวิถีชีวิตแต่เดิมมา ทั้งภาษา "อีสาน" และ "ลาว" จึงเป็นอย่างเดียวกัน "ต่อนเดียวกัน" ดังคำว่า ลัก ฮักแฮง ขัว ป่องเยี่ยม ปัว พะยาด เฮ็ดเวียก
ส่วนคำที่ต้องกำหนดขึ้นใหม่ตามยุคสมัย(ในช่วงที่คนลาวสองฟากฝั่งน้ำโขงถูกแบ่งโดยมหาอำนาจฝรั่งเศสและสยาม)ก็คงเป็นเอกลักษณ์หรือบริบทของแต่ละแห่ง คำพวกนี้ทางฝั่งซ้ายจะพบว่า เช่น ห้องการ เคื่อง(เครื่อง/สินค้า) สบู่ฝุ่น
ส่วนชาวฝั่งขวาคือส่วนที่เรียกกัน 100 ปีมานี้ว่า มลฑลลาวต่าง ๆ มาเป็นมลฑลอีสาน...ภาคอีสานในที่สุด) ซึ่งเป็นชาวเราภาคอีสานในปัจจุบัน ก็เป็นภาษาที่รับการผสมกลมกลืนมากับการเรียนภาษาไทย ทุกคนต้อง "เว้าไทย" เขียนไทยในโรงเรียน จึงกลายมาเป็นการพูดศัพท์ไทยสำเนียงลาว สำเนียงอีสาน ในที่สุด
จึงคุยมา แลกเปลี่ยนด้วยความเคารพชื่นชมบันทึกนี้ของท่านอีกทางหนึ่งครับ
ครูชา เปิงบ้าน
สวัสดีครับ ...
บันทึกมีประโยชน์มากครับ การนำเสนอภาษาถิ่น ทำให้เห็นความงามของวัฒนธรรม วิถีที่มีอยู่
ผมเองเป็นคนเหนือ ไปทำงานภาคใต้ ที่โน้นก็มีภาษาใต้ที่พูดเร็วแต่ก็น่ารักดี ไปโซน 3 จชต.ก็มี ภาษามลายู ที่ใช้อักษรยาวี สำเนียงก็น่าฟังครับ
ขอให้กำลังใจในการเขียนบันทึกดีๆครับ
ภาษามลายูที่ผมได้เรียนรู้ กือเต๊าะ บาเญาะ : ยางเยอะแต่เงินไม่เยอะ
สวัสดีค่ะ ชอบภาษาอิสานและภาษาลาวมากค่ะ
แต่หน้าต่างที่บ้าน เรียก ป่องเอี้ยมค่ะ
ออนซอนเดพ่อใหญ่น้อย
ผมเป็นนเหนือ แต่ชอบฟังภาษาลาว หรือภาษาทางภอีสาน สนุกดี อยากพูดเป็นบ้างจัง
สวัสดีค่ะ ขอเรียนถามอาจารย์ค่ะว่า ภาษาลาวคำว่า "ล่าม" เขียนยังไงคะ
หมากเล็บแมว
ภาษาลาว คำว่า " ล่าม " เขียนว่า " หล่าม "ครับ
ทางภาคอิสานน่าจะออกเสียงอย่างเดียวกันครับ
.....หล่ามงัว หล่ามควาย ( ผูก)
"ล่าม" ในอีกความหมาย น่า จะเป็น " นายภาษา interpreter หรือtranlater นะครับ "
"หล่าม หรือ จ้ำ" ในอีกความหมายคือ " คนทรงเจ้า หรือ หมอผี หรือ medium " อะไรประมาณนี้ครับ
ขอขอบคุณทุกท่านที่ให้ความสำคัญ ให้ความสนใจ ทั้งอ่านและแสดงความคิดเห็น โดยเฉพาะท่านครูชา เปิงบ้าน คุณจตุพร คนเหนือ คุณมณีแดง คนสวย คุณอินทิรา คนน่ารัก คุณชัยพร ชอบฟังลาวเว้า คุณทองวาท ?ล่าม และคุณหมากเล็บแมว
ข้อสงสัยของคุณทองวาท "ล่าม" เขียนเป็นภาษาลาว คุณหมากเล็บแมวเขียนให้แล้ว แต่เรื่องการใช้และความหมายใช้ได้หลายอย่าง "หล่าม" เป็นคำกริยา เช่น "หล่ามงัว หล่ามควย" หล่าม หมายถึง ผูก หล่ามงัว หล่ามควย หมายถึง "ผูกวัว ผูกควายไว้กับหลัก" คนอีสานจะนำงัว(วัว)นำควย(ควาย)ไปผูกไว้กับหลักในที่ที่มีหญ้าเยอะๆ วัว ควายจะได้กินหญ้าในบริเวณที่ผูก(หล่าม)ไว้ พอหมดหญ้าที่จะกินก็จะย้ายที่ผูกใหม่ (ย้ายที่หล่ามใหม่) อีกความหมายหนึ่งเป็นคำวิเศษ เช่น "นุ่งสิ่นหล่ามฮอดตุ้มม่อง" หมายถึง "นุ่งผ้าถุงยาวถึงตาตุ่ม" ส่วนความหมายที่เป็นคำเฉพาะคือ "พ่อหล่าม" เป็นภาษาผู้ไทย ทั้งผู้ไทยในประเทศไทยและผู้ไทยที่ประเทศลาวใช้คำเดียวกัน เวลาแต่งงาน จะมีพ่อหล่ามซึ่งมิใช่พ่อบังเกิดเกล้าทำหน้าที่อบรมสั่งสอนและดูแลทุกข์สุขของคู่แต่งงานตลอดไป เมืองไทยดูได้ที่ผู้ไทยอำเภอเขาวง อำเภอคำม่วง อำเภอกุฉินารายณ์ เป็นต้น
อัจฉราพรรณ
ภาษาลาวตรงไปตรงมาอ่านแล้วมีความสุข
สวัสดีค่ะ อ.วชิระ
มารายงานตัวความ"ลาว" เด้อจ้า
"ไผว่าเมืองอีสานฮ้างให้จูงแขนมาเบิ่ง
กอหมากยังสอนลอน กอมอนยังซ่ายล่าย
ศิลปวัฒนธรรมยังโจ้โก้ สิไปฮ้างฮ่อมใด ท่านเฮย"
ซวนพี่ซวนน้องมาเบิ่งค่ะ
ขอบคุณค่ะอาจารย์