หน้าที่ หลักการ การปฏิบัติจริง ของกลไกการจัดสวัสดิการสังคม
สืบเนื่องจากงานวิจัยนำร่องขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การพัฒนาสังคมและการจัดสวัสดิการสังคมเชิงพื้นที่ ต้องการศึกษากลไกการทำงานของคณะทำงานชุดต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับ กองทุนส่งเสริมการจัดสวัสดิการสังคม ซึ่งมีกองทุนนี้อยู่ทุกจังหวัด
ที่ผ่านมามีโอกาสเข้าพบและสัมภาษณ์ผู้ปฏิบัติงานของแต่ละหน่วยที่เป็นส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนงานสวัสดิการสังคมระดับจังหวัด เห็นข้อสังเกตบางประเด็น
กสจ.แต่งตั้งคณะอนุฯ/ทำงานรับผิดชอบงานสวัสดิการทั้งหมดมีความครอบคลุมหน่วยงานทุกส่วนในจังหวัด แต่กลไกกลับไม่ขยับเป็นคำถามที่ต้องเกิดขึ้นกับหลายจังหวัด หลายๆงานที่มีลักษณะการวางกลไกเช่นเดียวกัน เหตุผลหนึ่ง(ไม่ต้องผ่านการวิเคราะห์เป็นข้อมูลความจริงจากการผู้ถูกสัมภาษณ์)ที่กลไกไม่ทำงานคือ ทุกหน่วยที่เข้ามาร่วมรับในหลักการ นโยบาย วางแผนร่วมกันแต่ทางปฏิบัติไม่มีงบประมาณให้ขับเคลื่อน ต่างหน่วยต่างกลับไปทำงานตามแผนงานในหน่วยของตนเช่นเดิม
หลักการ และการปฏิบัติงานจริงของหน่วยงาน พมจ. ศพส. สสว. พอช.(หน่วยงานในกระทรวง พม.ระดับจังหวัด) มีการรับรู้ถึงภาระหน้าที่ของแต่ละหน่วย และมีความร่วมมือทำงานประสานกันในหลักการ ยืนยันได้จากตัวอย่างที่ได้จากการสัมภาษณ์ ศพส. ... มีภาระหน้าที่1)บริการสวัสดิการสังคมกลุ่มเป้าหมาย(เป็นงานหลักซึ่งได้รับการถ่ายโอนมาจาก พมจ.) 2)โครงการสวัสดิการสังคม (เป็นงานใหม่ซึ่งสำนักงานส่งแผนขอตั้งงบประมาณปีต่อปี) เริ่มโครงการเมื่อปี 2550 ทำหน้าที่พัฒนาและหนุนเสริมการจัดสวัสดิการชุมชน ในหลักการระบุเกณฑ์การคัดเลือกพื้นที่หลัก 1 พื้นที่เพื่อการเรียนรู้ กำหนดไว้ให้เป็นพื้นที่ที่ผ่านการทำงานของ สสว.มาแล้ว เห็นได้ว่าในหลักการมีการกำหนดการประสานการทำงาน แต่ในทางปฏิบัติไม่เป็นไปตามหลักการคือ หัวหน้าส่วนงานเป็นผู้เลือกพื้นที่ซึ่งไม่ตรงกับพื้นที่ของสสว.แต่อย่างใด(แต่เข้าใจว่าอาจเป็นข้อจำกัดบางประการ ไม่มีข้อมูลมายืนยันเนื่องจากเป็นการสัมภาษณ์เจ้าหน้าที่ปฏิบัติงานมิใช่หัวหน้างาน)
เปรียบเทียบการปฏิบัติงานด้านสวัสดิการชุมชนในเชิงพื้นที่เห็นว่า ศพส. เลือกพื้นที่ด้วยการใช้เครือข่าย พช.ของ อปท. เป็นผู้เสนอพื้นที่ และหากเป็นพื้นที่ที่มีความสนใจแจ้งให้มีการอุดหนุน ศพส.มีงบจัดตั้งกองทุนระดับหมู่บ้านและประสานงานให้เกิดการขยายสู่ระดับตำบลอีกด้วย ในขณะที่พมจ.เลือกพื้นที่ด้วยฐานข้อมูลของพอช.(พื้นที่ที่ยังไม่ได้รับการหนุนเสริม) เป็นไปได้หรือไม่ว่า ทั้ง 2 หน่วยอาจจะเดินซ้อนรอยกันอยู่บ้าง?
หากลองโยงความเชื่อมโยงงานจัดสวัสดิการในพื้นที่ใหม่ (อย่างคร่าว ๆ)ของแต่ละหน่วยงานเป็นดังนี้
|
หน่วยงาน |
หน้าที่(มีงบประมาณ) |
หน่วยงานเกี่ยวข้องที่สามารถหนุนเสริม/ร่วมเวที |
|
พมจ. -กลุ่มนโยบายและวิชาการ
-กลุ่มสวัสดิการสังคมและพิทักษ์คุ้มครองสิทธิ์ |
-เวทีจุดประกายกลุ่ม/องค์กรที่จัดสวัสดิการชุมชน (ใช้ฐานข้อมูลจากพื้นที่เป้าหมาย(พื้นที่ขยาย)ของ พอช.) (1) -สนับสนุนงบกระบวนการกลุ่มในการจัดสวัสดิการชุมชน (2)
|
กสจ. -อนุกรรมการรับรองมูลนิธิ สมาคมฯองค์กรสวัสดิการชุมชน(แจ้งเรื่องจดแจ้งองค์กรสวัสดิการชุมชน)
|
|
ศพส.(โครงการสวัสดิการชุมชน) |
-เวทีจุดประกายกลุ่ม/องค์กรที่จัดสวัสดิการชุมชน(ใช้ฐานข้อมูลจากเครือข่าย พช.ของอปท.) (1) -สนับสนุนงบกระบวนการพัฒนาศักยภาพ การเรียนรู้ในการจัดสวัสดิการ(2) -สบทบกองทุน(จากเงินกระบวนการที่เหลือ) (3) |
|
|
พอช. |
เงินสมทบกองทุนกลุ่ม/องค์กรที่จัดสวัสดิการชุมชน (3) |
|
หากลองแยกประเภท และจัดลำดับการทำงานร่วมกัน(ตามหมายเลขในตาราง)ของ พมจ. ศพส. พอช. อาจจะทำให้มีจำนวนพื้นที่ที่ได้รับการสนับสนุนมากขึ้น นอกจากนี้ยังสามารถใช้เครือข่ายพื้นที่ครูจาก พมจ.(พื้นที่นำร่องปี 2550) และพอช.(พื้นที่หลักปี 2549, 50) ในการพัฒนากระบวนการกลุ่มได้อีกด้วย
ความเห็น (3)
ปัทมาวดี โพชนุกูล ซูซูกิ
สวัสดีค่ะน้องรัช
ตามมาเชียร์ค่ะ ถ้ามีเวลา ก็สอนน้องโอมเขียนบล็อกบ้างก็ได้นะคะ
เมื่อก่อน ประเทศไทยทำงานแบบ issue base คือ ทำงานตามประเด็น ปัญหาคือต่างคนต่างเห็นประเด็นตัวเอง ไม่เชื่อมโยง ไม่ประสาน
ปัจจุบัน เราสนุกกับการทำงาน area base คือ ทำงานเชิงพื้นที่ แม้จะมีข้อดี แต่ ปัญหาคือ มองเห็นภาพในเชิงประเด็นไม่ชัด ทำให้โจทย์ในการทำงานไม่ชัด (ทุกอย่างเชื่อมโยงกันหมดจนไม่รู้ว่าจะไปเริ่มแก้ปัญหาตรงจุดไหน แต่เท่าที่สังเกตคือ หน่วยงานลืมโจทย์เชิงประเด็นไปเลย และมักเน้นการเรียนรู้ของชาวบ้าน) เมื่อทุกหน่วยมีหลักการเดียวกัน คือ เน้นการเรียนรู้ของชาวบ้าน ผลก็คือทุกหน่วยที่ลงมาในพื้นที่จะทำงานคล้ายๆกัน (คือสนับสนุนการเรียนรู้) ทำให้ดูเหมือนเป็นความซ้ำซ้อน
ไม่ทราบว่าเข้าใจถูกรึเปล่านะคะ
ลองคิดดูดีๆนะคะว่า "ความซ้ำซ้อน" ที่เราพูดถึงนั้น ในเชิงรูปธรรมคืออะไรกันแน่
มาเยี่ยมเป็นกำลังใจ
นี้ขนาดกระทรวง พม.(พ่อแม่)กระทรวงเดียว
พื้นที่ทับซ้อนขนาดนี้
ในพื้นที่เองก็สับสน
บางพื้นที่จัดสวัสดิการระดับตำบลภายใต้ พอช.
แต่ศพสก็ลงพื้นที่นั้นแต่คนละกลุ่มแต่ไปหนุนเสริมอีกกลุ่ม
มีให้เห็นหลายพื้นที่