โรคหัดระบาดทำอย่างไร
การควบคุมการระบาดโรคหัด ทฤษฎี กับการปฏิบัติจริงจะต้องเรียนรู้ไปพร้อมกับข้อมูลที่สอบสวนโรคที่ได้อย่างรวดเร็ว ถูกต้อง การมีส่วนร่วม ทุกหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและการตัดสินใจของทีมควบคุมโรคและผู้บริหาร จึงจะทำให้การควบคุมโรคประสบผลสำเร็จ
19 กุมภาพันธ์ 2551รับรายงานจากหอผู้ป่วยว่ามีนักศึกษาป่วยเป็นโรคหัด นอนรักษา ไปสอบสวนโรคเฉพาะรายตามข้อกำหนด รวมทั้งประสานกับหอผู้ป่วยเรื่องการป้องกันการแพร่กระจายเชื้อ
โรคหัดเป็นโรคติดต่อ ส่วนมากจะพบกับเด็กเล็ก แต่ในการระบาดครั้งนี้เป็นนักศึกษาปี 1-3 อายุ 18-21ปี ซึ่งในส่วนของการดูแลสุขภาพนักศึกษา พยาบาล PCU คุณกัลยา คุณนิสาชล น้องพหุรัตน์ ช่วยกันค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติม
การดำเนินงานป้องกันควบคุมการระบาดของโรคหัดในมหาวิทยาลัยในครั้งนี้ ดำเนินงานควบคุมโรคโรคร่วมกันหลายหน่วยงานได้แก่
1. ทีมผู้บริหารโรงพยาบาลศรีนครินทร์ ทีมงานบริการพยาบาล
2. แพทย์สาขาโรคติดเชื้อ
3.ห้องปฏิบัติการชันสูตร
4. งานเวชกรรมสังคม
5.ประชาสัมพันธ์
6.เจ้าหน้าที่หอผู้ป่วย ทั้งพยาบาล ผู้ปฏิบัติการพยาบาล พนักงาน คนงานหอผู้ป่วย 2จ
7. PCU นักศึกษา PCU สามเหลี่ยม
8. ทีมระบาดวิทยาและควบคุมโรคจาก สสจ.ขอนแก่น และสคร.6
9. ทีมบุคลากรหน่วยควบคุมโรคติดเชื้อเป็นผู้ประสานงานหลัก
ขอขอบคุณคณะผู้บริหารโรงพยาบาลที่ให้ความช่วยเหลือและให้โอกาสทำงาน
ขอบคุณทีมงานที่เกี่ยวข้องทุกท่าน
ประกาย รับหน้าที่เป็นผู้สอบสวนหลัก ครั้งแรกคิดว่างานคงไม่หนัก การควบคุมการระบาดน่าจะไม่นาน และไม่ยากจนเกินไป แต่คาดการณ์ผิดนะคะ
พบนักศึกษาป่วยเพิ่มวันละ 2-4 คน เรื่อย ๆ
มีคำถามทำไมนักศึกษาจึงป่วยเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ ต้องหาสมมติฐาน หาสาเหตุการเกิดโรค แหล่งรังโรคให้ได้
-
ฉะนั้นจะต้องทราบระบาดวิทยาของโรคหัดและความรู้เรื่องโรคหัดก่อน จึงจะทำให้หามาตรการแนวทางการควบคุมโรคหัดได้อย่างมีประสิทธิภาพ
-
ขอเล่าความรู้เรื่องโรคหัดก่อนนะคะ แบบง่าย ๆ ไม่ต้องใช้ศัพท์แพทย์ที่ยากเกินไป
โรคหัดเป็นโรคที่มีมานานแล้วเกิดจากเชื้อไวรัส ที่พบได้ในจมูกและลำคอของผู้ป่วย ติดต่อโดยการหายใจ เมื่อเป็นแล้วหายเองได้ แต่ถ้ามีโรคแทรกซ้อนเกิดขึ้นจะทำให้เกิดความรุนแรงมากขึ้น เช่นปอดบวม อุจจาระร่วง ตาแดง ที่สำคัญคือเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
ปัจจุบันพบว่าการระบาดมีลักษณะเป็นแบบขึ้นๆ ลง ๆ (Fluctuated situation) คือ มีการระบาดเป็นระยะ ระยะห่างระหว่างการระบาดแต่ละครั้งอาจจะไม่แน่นอน
ระบาดวิทยาของโรค
โรคหัดติดต่อกันได้ง่ายมาก โดยการไอ จามหรือพูดกันในระยะใกล้ชิด เชื้อไวรัสจะกระจายอยู่ในละอองเสมหะ น้ำมูก น้ำลายของผู้ป่วย และเข้าสู่ร่างกายโดยทางการหายใจ บางครั้งเชื้ออยู่ในอากาศ เมื่อหายใจเอาละอองที่ปนเปื้อนเชื้อไวรัส (airborne) เข้าไปทำให้ติดเชื้อ และเป็นโรคได้เกือบทุกราย ถ้าไม่ได้รับวัคซีนป้องกัน เด็กมีโอกาสจะเป็นโรคหัดได้เมื่อภูมิคุ้มกันที่ผ่านมาจากแม่หมดไปเมื่ออายุประมาณ 6-9 เดือน
อายุที่พบบ่อยคือ 1-6 ปี ถ้าไม่มีภูมิต้านทานจะเป็นได้ทุกอายุ ในประเทศไทยเริ่มให้วัคซีนป้องกันโรคหัดเมื่อ พ.ศ. 2547 ทำให้อุบัติการณ์ของโรคหัดลดลงเป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะในเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี แต่ก็ยังพบโรคได้ประปราย และมีการระบาดเป็นครั้งคราวในชนบท ผู้ป่วยที่พบส่วนใหญ่จะเป็นเด็กที่ยังไม่ได้รับวัคซีน และเป็นเด็กอายุเกิน 5 ปี จำนวนมากขึ้น
-
มาตรฐานการควบคุมป้องกัน
โรคหัดเป็นโรคหนึ่งที่ต้องมีการเฝ้าระวัง เมื่อมีผู้ป่วยด้วยโรคหัดตั้งแต่ 2 รายในหมู่บ้านเดียวกันในระยะเวลา 18 วัน (นับจากวันเริ่มป่วยของผู้ป่วยรายแรก) ต้องรีบดำเนินการสอบสวนและควบคุมป้องกันโรคทันที
ปัญหาที่พบในการควบคุมโรคคือ ความล่าช้าในการทราบข้อมูลว่ามีผู้ป่วยโรคหัดในหมู่บ้าน เพราะกว่าจะทราบว่ามีผู้ป่วยโรคหัดเกิดขึ้น ก็ต้องรอรายงานจากทางโรงพยาบาลหรือสถานีอนามัย
ซึ่งการระบาดของโรคมักจะกระจายออกไปมากแล้ว และผู้ป่วยที่มารักษาในสถานบริการของรัฐมักจะเป็นผู้ป่วยโรคหัดที่มีภาวะแทรกซ้อน และยังมีผู้ป่วยอีกจำนวนมากที่ป่วยที่บ้านซื้อยามารับประทานเอง ไม่ได้มารักษาที่โรงพยาบาลทำให้เป็นปัญหาในการควบคุมโรค
การควบคุมโรคเมื่อพบการระบาดของโรคหัดในพื้นที่จะต้องทำการสอบสวนโรคทันที โดยมีวิธีการดังต่อไปนี้
1) สอบสวนหาสาเหตุ และแหล่งที่มาของการระบาด 2) การแยกผู้ป่วย ในทางปฏิบัติในชุมชน ควรให้เด็กหยุดเรียน จนถึง 4 วัน หลังจากปรากฏว่ามีผื่นขึ้น สำหรับผู้ป่วยในโรงพยาบาล ควรแยกผู้ป่วยเมื่อผู้ป่วยเริ่มมีอาการของโรคหัดจนถึงวันที่ 4 หลังจากมีผื่นขึ้นตามลำตัว 3) มาตรการในการให้วัคซีนเพื่อการควบคุมป้องกันโรคในช่วงมีการระบาดนั้นไม่ได้ผล เนื่องจากไม่ทันต่อเวลา แต่ควรให้ฝ่ายควบคุมโรค สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด หรือผู้ที่รับผิดชอบในการให้วัคซีน มีการวิเคราะห์ความครอบคลุมของวัคซีนในกลุ่มเป้าหมายเพื่อการวางแผนในการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันต่อไปความเห็น (8)
โรคหัดจะระบาดหน้าร้อนหรือหน้าหนาวคะไก่
การเขียนตัวอักษร..ให้อ่านง่ายจะน่าสนใจยิ่งขึ้นนะคะ
ขอบคุณคะพี่แก้ว
โรคหัดระบาดหน้าร้อนหรือหนาว จะมีการระบาดเป็นระยะ ๆ นะคะ ก่อนที่เราจะระบาดก็มีระบาดหน้าหนาวก่อนแล้ว แต่ล่าสุดเมื่อวานมีระบาดที่เชียงใหม่คะ คุณหมอที่รพ.ดทรมาขอข้อมูลการควบคุมและการดำเนินงานทั้งหมดก็ได้แลกเปลี่ยน ไก่จะนำมาเล่าต่อนะคะ เพราะรายงานสรุปทั้งหมดกำลังดำเนินการจัดพิมพืและจะนำเข้าห้องสมุด
ขอบคุณคะพี่แก้ว จะเรียนรู้การปรับปรุงวิธีเขียนต่อไปคะ
หัด นี เป็นใน อายุ 16 17 หรือป่าวครับ ช่วยตอบผมที
หนูเป็นหัดรึป่าวคะ
หนูเป็นไข้ปวดหัวอยู่ 2 วัน จากนั้นก็มีผื่นแดงๆขึ้นตามตัว ตามหน้าด้วยค่ะ
แล้วก้อมีอาการเจ็บคออ่ะค่ะ ตอนนี้เผื่นขึ้นเป็นวันที่ 2แล้วค่ะ แม่ให้กินยาเขียวด้วย
อยากรู้ว่าใช่หัดมั้ยคะ หนูอายุ 22 แล้วนะคะ จะใช่หัดรึป่าว เพราะว่าไม่มีอาการไอ หรือจาม หรือมีน้ำมูกเลยค่ะ ตอบหน่อยนะคะร้อนใจ
สวัสดีคะ
- น้องอายุ 22 ปี
- มีอาการคล้ายหัด ไข้ ออกผื่น เจ็บคอ
- พี่แนะนำนะคะ
- ขอให้น้องไปพบแพทย์นะคะ
- เพื่อที่จะตรวจว่ามีที่คอ และผื่นที่ออก มีลักษณะโรคหัด หรือไม่ ซึ่งจะเป็นลักษณะเฉพาะ
- ในระยะนี้จะเป็นระยะแพร่เชื้อ หลังออกผื่นครบ 4 วัน จึงจะไม่แพร่เชื้อ
- วิธีการปฏิบัติตัว ไอ จาม ใช้ผ้าปิดปาก ปิดจมูก งดไปในที่ชุมชน สวมผ้าปิดปาก ปิดจมูก นะคะ ล้างมือทุกครั้งหลังจากไอจาม นะคะ รับประทานอาหารอ่อน ๆ ดื่มน้ำให้มากพอนะคะ
- ถ้าเป็นหัดต้องรายงานโรคนะคะ เป็นโรคที่ระบาดได้ง่าย
อายุ 16-17 ปี เป็นหัดได้นะคะ
ถ้าไม่ได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันโรคหัด ซึ่งจะต้องฉีด 2 ครั้ง ตอนอายุ 9 เดือนเป็นวัคซีนรวม หัด หัดเยอรมันและคางทูมคะ หลังจากนั้นฉีดกระตุ้นอีกครั้งเมื่อยู่ระดับประถม
ถ้าน้องภูมิต้านทานโรคหัดลดลงโอกาสที่จะติดเชื้อไวรัสโรคหัดจะมีมากคะ
พี่คะ..อยากทราบว่าอัตราการเกิดโรคเท่าไหร่ ถึงจะเรียกว่าระบาดคะ
