ศึกษานิเทศก์เป็นผู้นิเทศจากภายนอก
การนิเทศการศึกษาในประเทศไทย ได้รับอิทธิพลมาจากระบบนิเทศการศึกษาของสหรัฐอเมริกาเป็นอย่างมาก เกิดขึ้นมาจากความต้องการในการปรับปรุงโรงเรียน ตามแนวการศึกษาแบบใหม่ เดิมเป็นการส่งบุคลากรจำนวนหนึ่งไปช่วยเหลือครูและโรงเรียน บุคลากรผู้นิเทศ ได้แก่ ศึกษานิเทศก์ ซึ่งรับผิดชอบเกี่ยวกับการปรับปรุงคุณภาพการเรียนการสอน เรียกว่างานทาง ด้านวิชาการ และงานทางด้านการพัฒนา เป็นกลวิธีของผู้เชี่ยวชาญในการให้บริการเกี่ยวกับ การเรียนการสอนและการปรับปรุงการสอน ในฐานะผู้ที่มีความเชี่ยวชาญในกระบวนการ ที่สัมพันธ์กับการผลิต (สุโขทัยธรรมาธิราช, มหาวิทยาลัย. 2526 : 56-59) ศึกษานิเทศก์เป็นบุคลากรทางการศึกษา ที่ทำหน้าที่นิเทศการศึกษาจากภายนอกโรงเรียน เพื่อนำ ความเปลี่ยนแปลงจากภายนอกสู่ภายในโรงเรียน ทำให้ครูเกิดการพัฒนาตนเอง จัดการเรียนการสอนได้ผลสำเร็จอย่างมีประสิทธิภาพ นักเรียนมีคุณลักษณะที่พึงประสงค์
หน่วยศึกษานิเทศก์ กรมสามัญศึกษา (2539 : 7-8) ได้พัฒนาหลักการนิเทศเพื่อให้โรงเรียนพัฒนาตนเอง มีเป้าหมายเพื่อให้โรงเรียนสามารถพึ่งพาตนเองทางด้านวิชาการได้อย่างมีระบบและมีประสิทธิภาพ เพื่อการพัฒนาหรือปรับปรุงคุณภาพการจัดการเรียนการสอน ดังนี้
1. ให้การนิเทศจากภายนอกประสานกับการนิเทศภายใน เป็นการทำงานระหว่าง ศึกษานิเทศก์ซึ่งเป็นผู้นิเทศจากภายนอกโรงเรียน ประสานกับบุคลากรหลักในการนิเทศภายใน โรงเรียนเพื่อผลการพัฒนาที่มีคุณภาพสูงขึ้นและยั่งยืนมากขึ้น
2. การใช้วิธีการเชิงระบบในการนิเทศ ตามขั้นตอน ได้แก่ กำหนดปัญหา กำหนด เป้าหมายของการพัฒนา เสนอทางเลือกแล้วเลือกทางเลือกที่เหมาะสม ทดลองใช้ ประเมินผลและปรับปรุง การนำวิธีการที่ทดลองดีแล้วไปใช้ และประเมินผลก่อนดำเนินการ ระหว่างและหลังดำเนินการ
3. การใช้วิธีการร่วมพัฒนาในการนิเทศ จากผู้นิเทศภายนอกและภายใน ร่วมมือกัน แก้ปัญหา
4. การใช้วิธีการเชิงมนุษยนิยม ด้วยการยอมรับนับถือในคุณค่ามนุษย์ด้วยการให้แรงเสริม ยกย่อง ชื่นชมผลงาน ให้อิสระในการแก้ปัญหาและพัฒนา