กวางกับเงา

สอนคุณธรรมอย่างไร

ให้มีความพอเพียง

บทที่ 8/1

ความภูมิใจในตนเอง

จุดประสงค์ :   เพื่อรู้ รัก และฝึกจนเคยชิน

นิทานคติ  เรื่อง : กวางกับเงา           

 

 ในป่าแห่งหนึ่ง ยังมีกวางจ่าฝูงที่แสนงามสง่าตัวหนึ่ง มันมีกวางตัวเมียและลูกกวางในฝูงมากกว่าฝูงอื่นๆ มันภาคภูมิใจในตัวเองอย่างยิ่ง วันหนึ่งมันเดินผ่านป่าไปยังบึงน้ำกลางป่า เพื่อกินน้ำ เมื่อมาถึงมันก็ก้มลงดื่มน้ำที่เย็นชื่นใจ จนกระทั่งมันอิ่ม สายตาของมันจ้องไปที่เงาของมันเอง           

มันคิดในใจว่า “ข้าช่างมีเขาที่แสนสวยยิ่งนัก”

จากนั้นมันก็หมุนคอไปมาเพื่อดูกิ่งเขาของมันทุกแง่มุม ในเงามันเห็นขาหน้าของมัน มันรู้สึกไม่ชอบนัก

“แต่ทำไมขาของข้าถึงได้เล็กลีบและน่าเกลียดเช่นนี้”           

เจ้ากวางเดินดูเงาตัวเองอยู่พักใหญ่ จากนั้นมันก็เดินกลับเข้าไปในป่า ในใจก็นึกหวังว่ามันจะไม่มีขาที่น่าเกลียดอย่างนั้น            

ทันใดนั้นมันก็ได้ยินเสียงสวบสาบดังขึ้นใกล้ๆ หูของมันไวอย่างยิ่ง เสียงเพียงน้อยนิดนี้ก็มองเห็น ในใจของมันรู้ทันทีว่ามีสิงโตตัวหนึ่งค่อยๆ ย่องเข้ามาใกล้มันแล้ว

ดังนั้นเจ้ากวางจึงเริ่มออกวิ่งเพื่อหนีเจ้าสิงโตที่จ้องจะตะครุบมัน เจ้ากวางวิ่งได้อย่างรวดเร็วพุ่งผ่านต้นไม้ต่างๆ จนมาถึงแม่น้ำที่อีกฝากหนึ่งของป่า

มันตัดสินใจว่ายน้ำข้ามไปยังอีกฝั่งทันที เหมือนโชคร้ายจะเกิด อีกริมฝั่งเต็มไปด้วยหญ้าหนาทึบ เมื่อมันก้าวขึ้นบนหญ้า ขาของมันถูกพัน มันตื่นตระหนก และพยายามดึงของของมันออกจากหญ้านั้น ไม่นานนักมันก็ดึงขาออกได้ และวิ่งต่อไป ขาของมันถูกบาดด้วยใบหญ้า แต่มันก็ยังคงวิ่งต่อไป ไม่อย่างนั้นมันอาจถูกสิงโตจับกินได้           

 เจ้ากวางวิ่งไปยังทุ่งหญ้ากว้างอีกฝั่งหนึ่งได้ จนมันแน่ใจว่าเริ่มปลอดภัย มันจึงค่อยๆ วิ่งกลับมาที่ริมฝั่งน้ำเพื่อกลับไปยังป่าของมัน

แต่แล้วโชคร้ายก็เกิดขึ้นจริงๆ เมื่อมันผ่านต้นไม้เตี้ยๆ ต้นหนึ่ง เขาของมันกลับไปเกี่ยวกับกิ่งไม้ มันพยายามส่ายหัวไปมา และดึงเขาของมันออกจากกิ่งไม้ แต่ยิ่งดึงก็ยิ่งรู้สึกว่าติดมากกว่าเดิม

แล้วเจ้าสิงโตก็ตามมาทัน มันเหนื่อยจากการว่ายน้ำข้ามแม่น้ำ แต่เมื่อเห็นกวางที่ยืนติดอยู่ใต้ต้นไม้ มันก็ยินดียิ่ง พลางวิ่งเข้าไป และตะครุบไปตัวของกวางนั้น และใช้คมเขึ้ยวของมันกัดไปที่ลำคอของกวาง เจ้ากวางเจ็บปวดอย่างยิ่งพยายามดิ้นหนี แต่มันก็ไม่อาจรอดจากกงเล็บและคมเขี้ยวของสิงโตได้

เจ้ากวางรู้สึกในวินาทีสุดท้ายว่า

“เขาที่แสนสวยนี่เอง ที่เป็นสาเหตุทำให้ข้าต้องตาย”            

ช่วยกันขยายความเพื่อสร้างความเข้าใจ           

๑) ให้ช่วยกันหาคติพจน์และสุภาษิตส่งเสริมความภูมิใจในตนเอง           

๒) ให้ช่วยกันหาคำสอนของศาสนาต่างๆ ที่กล่าวถึงความภูมิใจในตนเอง           

ในทั้งสองกรณีให้มีอาสาสมัครรวบรวมบันทึกไว้ เพื่อทำเอกสารแจกให้เก็บไว้ โดยลงวันที่ไว้ด้วย 

ฝึกคุณธรรม            

๑) ฝึกรู้รอบ : เรื่องนี้เหมาะสมสำหรับสอนเรื่องความภูมิใจในตนเองหรือไม่ อย่างไร           

๒) ฝึกแข็งขัน : เราจะแสดงความภูมิใจในตนเองอย่างเหมาะสมได้อย่างไร  มีความมุ่งมั่นที่จะทำแค่ไหน           

๓) ฝึกพอเพียง : การแสดงความภูมิใจในตนเองอย่างไร จึงเรียกว่าทำได้อย่าง พอเพียง                                   

- อย่างไรเรียกว่าขาด                                   

- อย่างไรเรียกว่าเกิน           

๔) ฝึกความยุติธรรม : ความภูมิใจในตนเองที่ดำเนินไปอย่างมีไม่มีความยุติธรรมเป็นอย่างไร ให้ช่วยกันยกตัวอย่าง 

กิจกรรมสันทนาการ

๑.     ให้อาสาสมัครหาสายวัดมา แล้วให้ลองวัดส่วนต่างๆ ของร่างกาย แล้วจดบันทึกไว้ จากนั้นวัดของอาสาสมัครคนอื่นๆ ให้ลองเปรียบเทียบกัน จากนั้นให้บอกว่าอาสาสมัครคนนั้นชอบส่วนใดในร่างกายที่สุด เพราะเหตุใด ให้ทุกๆ คนช่วยกันบอก 

เอนก สุวรรณบัณฑิต   ที่ปรึกษาคณะอนุกรรมาธิการคุณธรรมและจริยธรรม สภานิติบัญญัติแห่งชาติ

เอกสารคุณธรรมและจริยธรรมของสภานิติบัญญัติแห่งชาติ

ปรับจากหนังสือ Discovering the Real Me, Universal Peace Federation Edition