CoP บนเส้นทางของ KM ที่สวนทาง

<p>กองทัพเรือเป็นหน่วยงานหนึ่งที่ต้องดำเนินการจัดการความรู้ตามคำรับรองการปฏิบัติราชการ แต่จากการที่สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ(สำนักงาน ก.พ.ร.) มองว่าทั้งกองทัพเรือเป็นส่วนราชการระดับกรม ทั้งที่กองทัพเรือมีหน่วยราชการระดับกรมสังกัดอยู่ถึง 35 หน่วย กระจายตามภูมิภาค ต่าง ๆ ดังนั้น การทำชุมชนนักปฏิบัติ(Community of Practice: CoP) สำหรับทั้งกองทัพในภาพรวม เพื่อสร้างองค์ความรู้ให้สามารถสนับสนุนการผลักดันให้เกิดความสัมฤทธิ์ผลตามประเด็นยุทธศาสตร์ และเกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ครอบคลุมกลุ่มเป้าหมายนั้น นับว่า เป็นเรื่องที่ท้าทายพอสมควร แต่มันจะสวนทางกับการเป็น CoP ที่เป็นธรรมชาติหรือไม่ แตกต่างกับCoP ที่พัฒนามาจากกลุ่มคนที่มีความสนใจในเรื่องเดียวกัน(Community of Interest: CoI) หรือไม่ ต้องลองติดตามดูนะครับ</p><p>ผมได้รับเกียรติจากกรมสารบรรณทหารเรือ ให้ไปเป็นวิทยากร แก่กลุ่ม KM ที่จะจัดการความรู้เกี่ยวกับระบบงานสารบรรณอิเล็กทรอนิกส์ ซึ่งจะเริ่มตั้งแต่ยังไม่มีอะไรทั้งสิ้น (คือไม่มีกลุ่ม มีแต่หัวข้อเรื่องที่ต้องทำตามแผน) จนถึงขั้นได้องค์ความรู้ นำไปใช้งานและแลกเปลี่ยนเรียนรู้อย่างทั่วถึง ภายใน 2 เดือน เพื่อเข้าตามตัวชี้วัดของ ก.พ.ร. </p><p>เมื่อรับมาแล้วก็นับว่าเป็นโจทย์ที่ยากมาก เหมือนกับจะต้องเกณฑ์ใครก็ได้ที่ไม่มีพื้นฐานด้านการเล่นฟุตบอล มาฝึกแล้วลงแข่งระดับประเทศใน 2 อาทิตย์ แต่ก็ต้องลองทำดู การดำเนินการจึงเริ่มมาจากกรมสารบรรณทหารเรือ ได้ให้หน่วยงานต่าง ๆ ที่ใช้ระบบสารบรรณอิเล็กทรอนิกส์ จัดผู้แทนมารวมเป็นกลุ่ม CoP คำว่าจัดผู้แทน สมมติหรือกันนะครับว่ามันแปลว่า คนเหล่านั้นมาโดยสมัครใจ (ตอนหลังไม่ผิดหวังเลยครับ พวกเขามาพร้อมกับสิ่งที่จะแลกเปลี่ยนจำนวนมากมายจริง ๆ ) </p><p></p><p>ในเช้าวันที่ 18 กรกฎาคม ท้องฟ้ามีเมฆครึม อากาศดูไม่แจ่มใสนัก แต่กลุ่มคนราว 50 คน จากทั่วสารทิศ ค่อย ๆ ทยอยเข้าเดินเข้าไป จนห้องประชุมกรมสารบรรณฯ ดูแคบไปเสียถนัด ผมเริ่มบรรยายเพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจให้แก่ผู้ร่วมคณะทำงาน หรือ CoP ตั้งแต่ 09.00 – 10.30 จากนั้นก็จะเริ่มคุยกันในประเด็นปัญหาจากการปฏิบัติงานที่ผ่านมา แล้วก็พิจารณาหาวิธีปฏิบัติที่ดีที่สุดในการแก้ปัญหา</p><p>บรรยากาศในตอนเช้าไม่สู้ดีนัก ด้วยการที่หลายคนเพิ่งเคยพบหน้ากันครั้งแรก ประกอบกับความแตกต่างทางชั้นยศ รวมทั้งบางคนเคยเป็นศิษย์เป็นครูกันมาก่อน ซึ่งความเป็นทหารบางทีก็ละลายพฤติกรรมกันยาก นอกจากนี้ Facilitator ยังแยกแยะบทบาทประธานการประชุมกับการเป็น Facilitator ไม่ได้ ชัดเจนนัก จน 11.30 ฝนเริ่มเทลงมา จึงเป็นเหมือนระฆังพักยกที่ดี </p><p></p>หนึ่งชั่วโมงครึ่งกับการรับประทานอาหารและการปรับความเข้าใจ ทำให้การดำเนินการหลังบ่ายโมงเป็นไปด้วยดีขึ้น ผมลงไปทำหน้าที่เป็น Facilitator ร่วม ซึ่งนับว่าเป็นโชคดีที่สามารถหาหัวหมู่ทะลวงฟัน หรือสมาชิกที่กล้าพูดได้ ซึ่งเราก็จะยินดี ชื่นชม และชูทุกจุดแม้แต่จุดเล็กจุดน้อยมาเป็นประเด็นสำคัญ จนเกิดการถกแถลง นำไปสู่การแก้ปัญหา และสร้างความรู้ใหม่ได้ และเกิดคนที่สอง คนที่สามต่อมาเรื่อย ๆ จนบรรยากาศเริ่มเป็นกันเองและดีขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ปฏิบัติงานที่มีชั้นยศน้อย เมื่อเขาได้รับการยอมรับจากเราที่ทำให้รู้สึกว่าทุกคำพูดของเขามีความสำคัญ เขาก็ยิ่งกล้าพูดกล้าแสดงออก ทำให้เราได้รับรู้อะไรต่าง ๆ เพิ่มขึ้นอีกมากมาย รวมทั้งสามารถแอบแหล่ดาวรุ่งไว้ได้หลายคนเหมือนกัน <p>ความสนุกสนานดำเนินถึง เวลา 16.00 ทุกคนเริ่มหล้า แต่ยังคงมีบรรยากาศแห่งความประทับใจ แต่ด้วยปัจจัยระยะทาง และเวลา เราจึงต้องออกแบบ CoP เสมือนขึ้นมา เพราะเราถือว่า Km ควรจะเกิด ณ จุดที่เขาทำงานจริง ดังนั้น เราจึงเปิดช่องทางที่เขาเหล่านั้น จะบอกเล่าประสบการณ์จากการนำความรู้ที่ได้ในวันนี้ไปทดลองใช้ เล่าเรื่องอื่น ๆ หรืออะไรก็ตาม ทั้งทางโทรศัพท์ เว็บบอร์ด และอีเมล์ เพื่อรวบรวมข้อมูล หรืออาจมีการนัดพบกลุ่มย่อย หรือโทรคุยกัน ก่อนจะมีโอกาสพบกันอีกครั้งหนึ่ง</p><p>สรุป แม้ CoP นี้ จะเกิดจากการสั่งการ มาจากหน่วยงานที่หลากหลาย มีความแตกต่างในระดับการปฏิบัติงาน แต่ด้วยความจริงใจที่สามารถทำลายกำแพงต่าง ๆ ที่ขวางกั้น และเทคนิคการสร้างแรงจูงใจจนทำให้เกิดแรงบันดาลใจ ทำให้เราสามารถเดินต่อไปได้ แม้จะไม่ใช่การเป็นการเริ่มต้นแบบธรรมชาติตามแนวทางที่ควรจะเป็น อย่างไรก็ดี ขณะนี้ทุกคนตั้งใจทำเพื่อให้บรรลุภารกิจที่ตั้งไว้ ตามวิสัยของทหาร ดังนั้น โจทย์สำคัญที่ยังรอคอยอยู่ข้างหน้า คือ การปลูกฝังให้เกิดความยั่งยืนต่อไป</p>

[Aj Kae]

ตอนนี้ CoP เหล่านี้เป็นยังไงบ้างครับ? อยากทราบว่า intentionally-created CoP ในองค์กรของรัฐเป็นอย่างไรเหมือนกันครับ

ขอบคุณที่มาแลกเปลี่ียนครับ