ประเทศที่พัฒนาแล้ว มีลักษณะนโยบายการศึกษาอย่างไร?
ซึ่งมีข้อมูลอยู่ 3 ส่วนที่น่าสนใจและน่าคิดสำหรับนักการศึกษา และชาวอุดมศึกษาทุกคนควรทราบ เพื่อเปรียบเทียบกับสภาพการศึกษาของไทยที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน
- คุณลักษณะของนโยบายการศึกษาของประเทศที่พัฒนาแล้ว
- สภาพปัญหาคุณภาพอุดมไทย
- ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายเร่งด่วนสำหรับสถาบันอุดมศึกษา
โดยในบันทึกนี้ผมจะขอเสนอในหัวข้อแรก คือ คุณลักษณะของนโยบายการศึกษาของประเทศที่พัฒนาแล้ว เป็นผลสรุปจากงานวิจัยของ Michael E. Porter : The Competitive Advantage of the Nations (Community) สรุปเป็น 7 ข้อที่น่าคิดโดยเฉพาะสำหรับผู้บริหารประเทศ ดังนี้
- มีการกำหนดมาตรฐานการศึกษาระดับสูงอันเป็นเป้าหมายของการจัดการศึกษาทุกระดับการกำหนดมาตรฐานการศึกษาเป็นหน้าที่ของรัฐ มีการสร้างโอกาสทางการศึกษาให้ประชาชนโดย ไม่ลดมาตรฐาน
- ประเทศที่พัฒนาแล้วถือว่าวิชาชีพครูเป็นวิชาชีพชั้นสูงที่มีคุณค่าสูงยิ่ง สังคมยกย่องคนเก่งคนดี ใฝ่ฝันที่จะก้าวสู่วิชาชีพครู
- ผู้เรียนส่วนใหญ่ได้รับการศึกษาและการอบรมโดยได้รับประสบการณ์ภาคปฏิบัติ มีความเชื่อมโยงทฤษฎีและการปฏิบัติ
- มีสถาบันอุดมศึกษาหลากหลายรูปแบบ นอกเหนือจากมหาวิทยาลัย เช่น วิทยาลัยอาชีวศึกษา วิทยาลัยเทคโนโลยี วิทยาลัยชุมชน ทุกรูปแบบของสถาบันอุดมศึกษา มีคุณภาพได้มาตรฐานและเป็นที่ยอมรับของสังคม
- มีความสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดระหว่างสถาบันอุดมศึกษากับผู้ใช้บัณฑิต
- บริษัทต่างๆ ลงทุนในการพัฒนาบุคลากรอย่างเป็นระบบ โดยผ่านสมาคมวิชาการ/วิชาชีพ โดยถือว่าคุณภาพของทรัพยากรบุคคลเป็นกุญแจทองของความสำเร็จ
- มีนโยบายสนับสนุนให้มีการแลกเปลี่ยนบุคลากรที่มีความชำนาญพิเศษ ให้แลกเปลี่ยนระหว่างบริษัทหรือระหว่างรัฐกับเอกชน
ที่มา : เอกสารประกอบคำบรรยายของ ศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร.สมหวัง พิธิยานุวัฒน์ (link)
สำหรับผมแล้วมีประเด็นที่โดนใจมากที่สุด คือ ประเด็นที่ 2 เนื่องจากผมในฐานะที่เรียนสายครุศาสตร์ ศึกษาศาสตร์ (ครู) คือ
- อย่างที่ท่านอาจารย์สมหวังว่า เราทำผิดตั้งแต่เมื่อ 30 ปีก่อนแล้ว ที่ว่า ผู้ที่จะมาเป็น “ครู” หรือ “แม่พิมพ์ของชาติ” จบแค่ ปกส.สูง ก็เพียงพอ เพราะในขณะนั้นมีการวิจัยแล้วว่า ผู้ที่จบ ป.ตรี กับผู้ที่จบ ปกส.สูง สอนไม่แตกต่างกัน ทำให้การส่งเสริมผู้ที่จะมาเป็นครูจากภาครัฐไม่มีมากนัก ส่งผลต่อตัวป้อนการศึกษาอุดมศึกษา คือ “ผู้เรียน” เป็นทอดๆ
- ตอนผมเรียนมหาลัยสายครู เมื่อประมาณ 10 ปีก่อนถือว่า เป็นสายที่ได้รับความนิยม และยกย่องพอสมควร แต่ในปัจจุบัน หลายสาขาของสายศึกษาศาสตร์ที่ผมเรียน เริ่มจะหายสาบสูญไป ปรับรูปแบบ เช่น ป.บัณฑิต บ้าง ซึ่งน่าน้อยใจที่ผมไม่มีรุ่นน้องแล้ว อาจเป็นเพราะอัตราที่บรรจุครูในปัจจุบันแทบไม่มีเลย
- ในทางตรงข้ามของการศึกษาไทยเท่าที่ผมรับรู้มา คือ ตั้งแต่ที่ มี วิทยาลัยวิชาการการศึกษา ซึ่งเป็นแหล่งหลักผลิตครูไทยมาตั้งแต่อดีต ได้ปรับเปลี่ยนฐานะขึ้นเป็น มศว. เพื่อให้มีสาขาที่หลากหลายมากขึ้น ทำให้ลดความสำคัญทางศึกษาศาสตร์ลง และรวมทั้งวิทยาลัยครู ปรับเปลี่ยนเป็นสถาบันราชภัฏ จนปัจจุบันยกฐานะเป็นมหาวิทยาลัย ซึ่งทำให้ขณะนี้ประเทศไทยไม่มีหน่วยงานที่จะผลิตครูโดยตรงแล้ว
จะเห็นได้ว่าภาครัฐเพิ่งมาเริ่มเห็นความสำคัญในข้อนี้ อาจดูได้จากการให้ค่าประจำตำแหน่งวิทยฐานะให้กับครู ซึ่งจะเป็นสิ่งที่สายเกินไปหรือไม่ ผมไม่ทราบ?
นั้นคือความคิดเห็นส่วนตัวของผม ซึ่งอย่างไรผมเชื่อว่าทุกอย่างมาจากนโยบายทั้งนั้น เพียงแต่การเปลี่ยนแปลงอย่างช้าๆ ทำให้เราไม่รู้ตัวนัก
KPNความเห็น (4)
- ขอบคุณท่านอาจารย์จิตเจริญที่เคารพนะครับ
- และขอบคุณท่านอาจารย์กมลวัลย์ ที่เข้ามาเยี่ยมเป็นครั้งแรกนะครับ ผมก็รอเห็นภาพอย่างที่อาจารย์ว่ามา ว่ารัฐบาลจะมีบทบาทอย่างไรบ้างกับการศึกษา
ขอบคุณมากค่ะ สำหรับข้อมูลที่ดีและมีประโยชน์ หวังเป็นอย่างยิ่งว่าอุดมศึกษาไทยคงได้รับการพัฒนาให้มีคุณภาพมาตรฐานยิ่งๆ ขึ้นไปอย่างเท่าทันการณ์