ข่าวจากวารสาร PNAS เรื่อง Antibiotics in the global river system arising from human consumption ปลุกให้ผมตระหนักว่ามีสิ่งปนเปื้อนหรือมลพิษรอบตัวมนุษย์เราในปัจจุบัน กล่าวใหม่ว่า ชีวิตคนเราสมัยก่อนอยู่กับธรรมชาติบริสุทธิ์กว่าในยุคปัจจุบันมาก
ผมจึงลองถาม Generative AI What is the difference of global pollution 70 years ago and now? What are the 5 most dangerous pollutants? What are the most important pollutants for Thai people? How to manage them? โดยบอกให้ตอบเป็นภาษาไทย ได้รับคำตอบดังนี้
### **มลภาวะโลก: 70 ปีที่แล้ว vs ปัจจุบัน**
**70 ปีก่อน (ยุค 1950)** มลภาวะส่วนใหญ่เกิดจาก:
- **โรงงานอุตสาหกรรม** (เผาถ่านหิน, ปล่อยควันพิษ)
- **น้ำมันรถยนต์ที่มีตะกั่ว** (ปนเปื้อนในอากาศและดิน)
- **การทิ้งขยะไม่มีการควบคุม** (พลาสติกยังน้อย แต่สารเคมีอันตรายถูกทิ้งลงน้ำอย่างอิสระ)
- **สารฆ่าแมลงทางการเกษตร** (เช่น DDT ที่ใช้กันแพร่หลาย)
- **มลพิษจากรถยนต์ยังน้อย** (รถน้อย, เมืองไม่หนาแน่น)
**ปัจจุบัน มลภาวะรุนแรงขึ้นเพราะ:**
✔ **ขยะพลาสติก** (ไมโครพลาสติกในทะเลและห่วงโซ่อาหาร)
✔ **ฝุ่น PM2.5 และก๊าซพิษ** (จากรถยนต์และโรงงาน)
✔ **ขยะอิเล็กทรอนิกส์** (สารพิษจากอุปกรณ์ไฟฟ้าเก่า)
✔ **สารเคมีการเกษตร** (ยาฆ่าแมลงปนเปื้อนน้ำดื่ม)
✔ **ก๊าซเรือนกระจก** (CO₂, มีเทน จากเชื้อเพลิงฟอสซิล)
### **5 สารมลพิษอันตรายที่สุดของโลก**
1. **ฝุ่น PM2.5** – ทำลายปอด, เสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด
2. **ตะกั่ว** – ทำลายสมองเด็ก (จากสีทาบ้านเก่า, แบตเตอรี่)
3. **โอโซนระดับพื้นดิน** – ก่อให้เกิดหอบหืด, ลดผลผลิตทางการเกษตร
4. **ปรอท** – สะสมในปลา, ทำลายระบบประสาท (จากโรงไฟฟ้าถ่านหิน)
5. **ไนโตรเจนไดออกไซด์ (NO₂)** – จากท่อไอเสียรถ, ทำลายระบบหายใจ
### **มลพิษที่สำคัญที่สุดสำหรับคนไทย**
1. **ฝุ่น PM2.5** – จากเผาไร่ (เหนือ), การจราจร (กรุงเทพฯ)
2. **ขยะพลาสติก** – ไทยติด Top 5 ประเทศทิ้งขยะพลาสติกลงทะเลมากที่สุด
3. **น้ำเสียอุตสาหกรรม** – โรงงานปล่อยสารหนู (As), แคดเมียม (Cd) สู่แม่น้ำ
4. **ฟอร์มาลดีไฮด์และสาร VOC** – จากเฟอร์นิเจอร์คุณภาพต่ำ
5. **สารเคมีเกษตร** – เช่น พาราควอต, คลอร์ไพริฟอส (ถูกแบนในหลายประเทศแต่ยังใช้ในไทย)
### **วิธีจัดการมลพิษเหล่านี้**
#### **1. ฝุ่น PM2.5**
- **รัฐบาล:** ห้ามเผาไร่, สนับสนุนรถไฟฟ้า
- **ประชาชน:** สวมหน้ากาก N95, ใช้เครื่องฟอกอากาศ
#### **2. ขยะพลาสติก**
- **รัฐบาล:** ห้ามใช้พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียว, พัฒนาระบบรีไซเคิล
- **ประชาชน:** ใช้ถุงผ้า, ขวดน้ำส่วนตัว
#### **3. น้ำเสียอุตสาหกรรม**
- **รัฐบาล:** ตรวจสอบโรงงาน строго, ปรับหากปล่อยน้ำเสีย
- **ประชาชน:** ร้องเรียนหากพบแหล่งน้ำปนเปื้อน
#### **4. สารเคมีอันตราย (ยาฆ่าแมลง, ฟอร์มาลดีไฮด์)**
- **รัฐบาล:** แบนสารเคมีอันตราย, ควบคุมมาตรฐานเฟอร์นิเจอร์
- **ประชาชน:** เลือกผักออร์แกนิก, เปิดหน้าต่างระบายอากาศในบ้าน
#### **5. ตะกั่วและโลหะหนัก**
- **รัฐบาล:** ทำความสะอาดพื้นที่ปนเปื้อน (เช่น ลำห้วยคลิตี้)
- **ประชาชน:** ใช้เครื่องกรองน้ำ, หลีกเลี่ยงของเล่นสีสดราคาถูก
### **สรุป:**
มลภาวะวันนี้ **ซับซ้อนและอันตรายกว่าเมื่อ 70 ปีก่อน** โดยเฉพาะ **ฝุ่น PM2.5, ขยะพลาสติก, และสารเคมีเกษตร** เป็นปัญหาหลักของไทย ที่ต้องแก้ไขทั้ง **นโยบายรัฐ + การปรับตัวของประชาชน**
ต้องการข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับมลพิษใดเป็นพิเศษไหมครับ?
ผมกำลังเดินทางไปเชียงใหม่ และเอา Personal Air Purifier ยี่ห้อ Pure Supply คล้องคอไปด้วย ผมสงสัยมานานแล้วว่าเครื่องนี้ช่วยให้อากาศหายใจของเราสะอาดขึ้นจริงหรือไม่ จึงถาม DeepSeek ได้รับคำตอบว่าได้ แต่ควรใช้ร่วมกับการสวมหน้ากาก N 95 และเครื่องฟอกอากาศขนาดใหญ่
ย้ำว่า มลภาวะตัวร้าย ๒ ตัวแรกของคนไทยคือ PM 2.5 และขยะพลาสติก เราต้องช่วยกันลดมลภาวะนี้
วิจารณ์ พานิช
๓ พ.ค. ๖๘
ระหว่างรอขึ้นเครื่องบินที่ประตู ๕๖ สนามบินดอนเมือง
