สารัมภชาดก

สารัมภชาดก

พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๗ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๙ [ฉบับมหาจุฬาฯ]

ขุททกนิกาย ชาดก ภาค ๑

๘. สารัมภชาดก (จากพระไตรปิฎก ลำดับเรื่องที่ ๘๘)

ว่าด้วยโคชื่อสารัมภะ

             (พระศาสดาตรัสสารัมภชาดกแล้ว จึงตรัสพระคาถานี้ว่า)

             [๘๘] บุคคลควรพูดคำที่ดีงามเท่านั้น ไม่ควรพูดคำที่ชั่วหยาบเลย การพูดคำที่ดีงามเป็นการดี บุคคลย่อมเดือดร้อนเพราะพูดคำชั่วหยาบ

สารัมภชาดกที่ ๘ จบ

-------------------

คำอธิบายเพิ่มเติมนำมาจากบางส่วนของอรรถกถา 

สรัมภชาดก

ว่าด้วย การพูดดี-พูดชั่ว

               พระศาสดา เมื่อทรงอาศัยพระนครสาวัตถี ประทับอยู่ ณ พระเชตวันมหาวิหาร ทรงปรารภโอมสวาทสิกขาบท ตรัสพระธรรมเทศนานี้ ดังนี้.
               แม้เรื่องทั้งสอง ก็เป็นเช่นเดียวกับเรื่องที่กล่าวไว้แล้ว ในนันทวิสาลชาดก ในหนหลัง. (แปลกแต่ว่า) ในชาดกนี้ พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นโคทรงกำลัง ชื่อ สารัมภะ ของพราหมณ์ผู้หนึ่งในพระนครตักกสิลา.
               พระศาสดาตรัสเรื่องในอดีตนี้แล้ว ครั้นตรัสรู้พระสัมโพธิญาณแล้ว ตรัสพระคาถานี้ว่า :-
               พึงเปล่งแต่วาจาดีเท่านั้น ไม่พึงเปล่งวาจาชั่วเลย การเปล่งวาจาดีสำเร็จประโยชน์ได้ เปล่งวาจาชั่ว ย่อมเดือดร้อน ดังนี้.
               พระศาสดาทรงนำพระธรรมเทศนานี้มาด้วยประการฉะนี้ แล้วทรงประชุมชาดกว่า
                         พราหมณ์ในครั้งนั้น ได้มาเป็น อานนท์
                         พราหมณีได้เป็น อุบลวรรณา
                         ส่วนโคสารัมภะ ได้มาเป็น เราตถาคต ฉะนี้แล.

               -----------------------------------------------------