ว่าด้วยการปฏิรูปตำรวจด้วยจำใจ


ว่าด้วยการปฏิรูปตำรวจด้วยจำใจ

20 ตุลาคม 2566

: ทีมงานหญ้าแห้งปากคอก(ท้องถิ่น) [1]

 

ประเด็นปฏิรูปตำรวจเดือด

นับตั้งแต่วันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ.2458 เป็นวันประกาศรวม “กรมพลตระเวน” กับ “กรมตำรวจภูธร” เป็นกรมเดียวกัน เรียกว่า “กรมตำรวจ” [2] นับรวมเวลาได้ 108 ปีเต็ม มีคำถามคงมีมานานแล้ว แต่อาจไม่มีใครกล้าคิด กล้าพูดว่า ทำไมต้องปฏิรูปตำรวจ ลองไปสืบค้นดูความเป็นมาพบว่า มีการพูดถึงการปฏิรูปตำรวจ ในปี 2558 สมัย คสช.รัฐบาลได้สั่งการให้คณะอนุกรรมาธิการของ สนช. และ สปท. ไปพิจารณาใหม่ จะมีอีกทางหรือไม่ที่จะให้ตำรวจเป็นตำรวจพื้นที่อยู่ในพื้นที่จังหวัด และอยู่ในคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน และบางส่วนไปอยู่กับ กอ.รมน. เป็นผลสืบเนื่องมาจากข้อเสนอของคณะอนุกรรมาธิการ ให้โอนสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ไปสังกัดกระทรวงยุติธรรม [3] ปรับปรุงแก้ไขกฎหมาย ไม่ให้นักการเมืองแทรกแซงการแต่งตั้งตำรวจ เพื่อป้องกันการ ใช้ตำรวจเป็นเครื่องมือในการเข้าสู่อำนาจ โดยมิชอบและรักษาอำนาจ และทำให้ตำรวจกับนักการเมืองสมคบกัน หากินในธุรกิจสีเทาต่างๆ นี่เป็นดำริที่ดีมาก เป็นวาระแห่งชาติจนกระทั่งมีการบัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2560 ในที่สุด

การปฏิรูปตำรวจได้ถือเป็นวาระแห่งชาติ โดยมีเหตุผลความจำเป็นบัญญัติไว้ในการปฏิรูปประเทศตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2560 มาตรา 257 เป็นบทบัญญัติเกี่ยวกับการกำหนดเป้าหมายการปฏิรูป มาตรา 258 เป็นบทบัญญัติที่กำหนดประเด็นการปฏิรูปว่า ต้องดำเนินการปฏิรูปอย่างน้อย 7 ด้าน รวม 32 ประเด็น มาตรา 259 เป็นบทบัญญัติที่กำหนดกลไกในการปฏิรูปในภาพรวม มาตรา 260-261 กำหนดกรอบการดำเนินการในเรื่องการปฏิรูป 2 เรื่อง ที่เป็นรากฐานสำคัญ คือ การปฏิรูปกระบวนการบังคับใช้กฎหมายและการปฏิรูปการศึกษา

หนึ่งในการปฏิรูป “ด้านกระบวนการยุติธรรม” ที่สำคัญก็คือ การปฏิรูปตำรวจ เพราะตำรวจเป็นต้นธารของกระบวนการยุติธรรม [4] ได้แก่ ระบบการสอบสวนคดีอาญาให้มีการตรวจสอบและถ่วงดุลระหว่างพนักงานสอบสวนกับพนักงานอัยการอย่างเหมาะสม กำหนดให้มีหน่วยงานบริการด้านนิติวิทยาศาสตร์มากกว่าหนึ่งหน่วยงานที่มีอิสระจากกัน เพื่อเป็นการลดการใช้ดุลพินิจของพนักงานสอบสวน กำหนดให้มีการเสริมสร้างและพัฒนาวัฒนธรรมองค์กรขององค์กร กำหนดให้มีการแก้ไขปรับปรุงกฎหมายเกี่ยวกับหน้าที่ อำนาจ และภารกิจของตำรวจและเกี่ยวกับการบริหารงานบุคคลของข้าราชการตำรวจให้เกิดประสิทธิภาพ

จากข่าวดังเดือนกันยายน 2566 เกียรติตำรวจของไทย เกียรติวินัย กล้าหาญ มั่นคง เสื่อมลง จากงานเลี้ยงที่บ้านกำนันแห่งนครปฐมที่จัดมาทุกปี มีการเชิญตำรวจไปร่วมงานจำนวนมาก แต่ปีนี้มีเหตุการณ์ยิงนายตำรวจระดับสารวัตรตายในงานอย่างอุกอาจ [5] ทำท่าจะจับคนยิงไม่ได้ ด้วยมีเหตุซับซ้อนอธิบายยากว่าเกิดอะไรขึ้น ไปๆ มาๆ ก็มาลงข้อสรุปว่าเป็นเพราะอิทธิพลทั้งธุรกิจมืดและสว่าง หลายอย่างที่พัวพันกันมาถึง “ส่วย” ทำเอาสังคมไทยช็อคโจษขานกันมาก แต่ก็ได้แค่พูดกัน ยังไม่เห็นฝ่ายอำนาจทำอะไรกับการปฏิรูปตำรวจได้ ทั้งๆ ที่ได้พูดกันมา 8-9 ปีแล้ว ตั้งคณะกรรมการหน้าซ้ำมาศึกษาแล้วหลายชุด แต่สุดท้ายผ่านกฎหมายได้ฉบับเดียว [6] คือ “พระราชบัญญัติตำรวจแห่งชาติ พ.ศ.2565” [7] ประกาศราชกิจจานุเบกษา เล่ม 139 ตอนที่ 64 ก วันที่ 16 ตุลาคม 2565 โดยให้ยกเลิกพระราชบัญญัติตำรวจแห่งชาติ พ.ศ.2547 ที่ใช้มา 18 ปี

สถิติข่าวอื้อฉาว รวมทั้งการดำเนินคดีที่พิสดารซับซ้อนยิ่งมีมากขึ้น ยิ่งคดีออนไลน์ยิ่งมีมาก ทั้งกรณีที่ประชาชนถูกหลอกลวงไซเบอร์ออนไลน์สารพัดวิธี แก๊งคอลเซ็นเตอร์ มิจฉาชีพหลอกโอนเงิน เป็นภัยออนไลน์ของประชาชน ที่ยังแก้ไขไม่ได้ ฝั่งเจ้าหน้าที่ก็มีการเกิดธุรกิจมืดดิจิทัลออนไลน์ต่างๆ เช่น การพนันออนไลน์ การฟอกเงิน ตามข่าวตั้งแต่เดือนกรกฎาคม-กันยายน 2566 สำนักงานตำรวจแห่งชาติได้จัดทำโครงการสร้างภูมิคุ้มกันให้ประชาชน [8] ด้วยการร่วมสนุกเป็นผู้แนะนำ ประชาชนมาทำ “ข้อสอบไซเบอร์วัคซีน 40 ข้อ” ในขณะที่ข่าวปัญหาเรื่องความเครียดส่วนตัว หนี้สินของตำรวจก็ยังมีอยู่ โดยเฉพาะข้าราชการตำรวจผู้น้อย จำนวนไม่น้อยพึ่งระบบสหกรณ์ กู้เงินใช้จ่าย และด้วยระบบที่ไม่มีการควบคุม ไม่ได้วางสัดส่วน หนี้สิน ดอกเบี้ย และเงินเดือน ให้พอดีกัน หลายคนเป็นสมาชิกสหกรณ์หลายแห่ง จึงอยู่ในสภาพ “ชีวิตติดหนี้” โครงการแก้ไขปัญหาหนี้สิน และโครงการ Money Management & Investment [9] พร้อมมอบทุนแก่บุตรข้าราชการตำรวจที่เรียนดี แต่ขาดแคลนทุนทรัพย์ ระดับอุดมศึกษา ปีละ 40,000 บาท 4 ปี หรือ 6 ปี ตามสาขาที่เรียน แม้ว่าสวัสดิการตำรวจจะมีทั้งในระบบ และนอกระบบซึ่งไม่ถูกต้อง เพราะการรีดไถมิจฉาชีพ ผู้ประกอบการสีเทา สีดำมาเจือจุนพวกพ้อง และเจ้านายเป็นธรรมเนียมของระบบ “มาเฟีย” ที่ไม่ดีเลย นายเลี้ยงลูกน้องมากๆ หากนายไม่มีเงิน ไม่มีเงินถุงเงินถังจะไปเอามาจากไหน เพราะสวัสดิการในระบบมีน้อยนิด สวัสดิการอาวุธปืนตำรวจ ก็เป็นเงินส่วนตัวซื้อเอง ที่มีปัญหา เพราะ ตำรวจผู้น้อยต้องขวนขวายหาอาวุธปืนดีๆ ที่มีราคาแพงมาเป็นของตนเองในการปฏิบัติหน้าที่ ข่าวตำรวจลงขันหักเงินจากเบี้ยเลี้ยงเพื่อทำกิจกรรมอะไรสักอย่างเพื่อส่วนรวมจึงมีจริง เพราะไม่รู้จะไปหักเงินจากตรงไหนจากตำรวจน้ำดี เป็นต้น นอกจากนี้ตำรวจหากิน ตำรวจรับจ๊อบ ตำรวจทำงานส่วนตัวจะมีน้อย เพราะอาชีพตำรวจมีภารกิจหน้าที่ที่รัดตัวมาก ไม่ได้มีโอกาสให้ตำรวจมีเวลาไปรับงานส่วนตัวได้ เว้นแต่งานการรักษาความสงบ งาน รปภ. งานการ์ด ตามงานบุญ งานเอกชน หรืองานสีเทาสีดำ (ไม่ใช่งานศพ) เป็นต้น “การเกิดผู้มีอิทธิพล” เหล่านี้ล้วนมาสะท้อน “ปัญหาระบบราชการกับการทุจริตคอร์รัปชัน” และถึงเวลาที่จะต้องดำเนินการจริงจังกับผู้เกี่ยวข้องที่ยอมก้มหัวให้ผู้มีอิทธิพล [10] รวมทั้งราชการตำรวจด้วย

 

ตำรวจนอกรีต vs ตำรวจน้ำดี 

ในดำก็มีขาว ในขาวก็มีดำ มีเทาๆ ดำๆ ปะปนกัน คอลัมน์ “มองไกล เห็นใกล้” โดยมหาปราบ จากข้อกล่าวหาล่าสุดตำรวจระดับผู้การ ร่วมกับตำรวจ-พลเรือนนับ 10 คน ตบทรัพย์ผู้ต้องหาเว็บพนันออนไลน์ มีคดีอาญาแจ้งความ สภ.คูคต มีคำอ้างวลีเด็ด “เป้รักผู้การเท่าไหร่ … เขียนมา” [11] เป็นเรื่องสินบาทคาดสินบนที่คนในวงการทราบดี เป็น “จรรยาบรรณ” ที่คนในสังคมต้องช่วยกันเปิดประเด็น เพราะเมื่อใดที่ “คุณธรรม จริยธรรม” ของผู้มีอำนาจหน้าที่ในการบังคับใช้กฎหมายเสื่อมถอยลง กลียุค “มิคสัญญี” ก็จะเกิดขึ้น

“กฎ ก.ตร.ว่าด้วยจรรยาบรรณของตำรวจ” [12] ประกาศเมื่อ 12 มิถุนายน 2566 ซึ่งประกาศราชกิจจานุเบกษาได้เผยแพร่แล้ว มีกำหนดกรอบการประพฤติปฏิบัติของตำรวจไว้ 12 ข้อ ให้มีผลบังคับเมื่อพ้น 60 วันนับจากวันประกาศราชกิจจานุเบกษา สาระสำคัญกำหนดทั้งเรื่องคุณธรรม จริยธรรม และอุดมคติตำรวจ ให้เป็นแนวปฏิบัติ โดยเฉพาะข้าราชการตำรวจพึงหลีกเลี่ยงและละเว้นจากอบายมุขทั้งปวงหรือกระทำการอื่นใด ที่อาจนำไปสู่ความเสื่อมเสียต่อตนเอง ครอบครัว และสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ยกตัวอย่างข้อ 6 ระบุ ข้าราชการตำรวจต้องปฏิบัติหน้าที่ราชการด้วยความซื่อสัตย์สุจริต และไม่แสวงหาประโยชน์ โดยมิชอบ รวมทั้งไม่ใช้ตำแหน่ง อำนาจหรือหน้าที่ หรือยอมให้ผู้อื่นใช้ตำแหน่ง อำนาจหรือหน้าที่ของตน แสวงหาประโยชน์สำหรับตนเองหรือผู้อื่น หรือใช้ไปในทางจูงใจ หรือมีอิทธิพลต่อการตัดสินใจ การใช้ดุลพินิจ อันเป็นผลให้สูญเสียความยุติธรรม ตำรวจ “นอกรีต” ไม่เพียงทำลายภาพลักษณ์องค์กร แต่พาให้ตำรวจน้ำดีเสียกำลังใจ เปรียบ “ปลาเน่าตัวเดียวเหม็นทั้งข้อง” โทษตามกฎหมายอาญาระบุไว้ชัดในประมวลกฎหมายอาญา เช่น มาตรา 143 (เรียกรับ) มาตรา 149 (เจ้าพนักงาน กระทำการหรือไม่กระทำการอย่างใดในตำแหน่ง) หรือ มาตรา 157 (เจ้าพนักงาน ปฏิบัติหรือละเว้นการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ)

 

โพลชี้ประชาชนไม่เชื่อมั่นตำรวจ 

ปัจจุบันเมื่อเรื่องของตำรวจไม่ได้จบแค่การจับผู้ร้าย ยังรวมมาถึงความเกี่ยวพันกับการเมืองไทย (จากจับโจรสู่เกมการเมือง) [13] จึงเป็นเรื่องที่น่าศึกษา เอาหละมาดูศูนย์สำรวจความคิดเห็นกัน 

วิทยาลัย “สยามเทคโนโพล” (17 กันยายน 2566) [14] เผยผลสำรวจเสียงประชาชนส่วนใหญ่ ชี้ถึงเวลา”ปฏิรูปตำรวจ” กู้ศักดิ์ศรี หยุดยั้ง “มาเฟีย” 92.2% หดหู่ใจ สะเทือนใจต่อการสูญเสีย “สารวัตรแบงค์” คดี “กำนันนก” 88.0% เชื่อ ขัดขวางผลประโยชน์ “ขบวนการส่วย”

“นิด้าโพล” สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (8 ตุลาคม 2566) [15] เปิดเผยผลสำรวจของประชาชน เรื่อง “ประชาชนเชื่อมั่นตำรวจแค่ไหน” ในการปราบอบายมุข สิ่งผิดกฎหมาย และการบริหารงานองค์กร สำรวจระหว่าง 2-5 ตุลาคม 2566 จากประชาชนที่มีอายุ 18 ปีขึ้นไป กระจายทุกภูมิภาค ระดับการศึกษา อาชีพ และรายได้ ทั่วประเทศ รวมทั้งสิ้น จำนวน 1,310 หน่วยตัวอย่าง เกี่ยวกับความเชื่อมั่นของประชาชนต่อตำรวจในด้านต่างๆ การสำรวจอาศัยการสุ่มตัวอย่างโดยใช้ความน่าจะเป็นจากบัญชีรายชื่อฐานข้อมูลตัวอย่างหลัก (Master Sample) ของ “นิด้าโพล” สุ่มตัวอย่างด้วยวิธีแบบง่าย (Simple Random Sampling) เก็บข้อมูลด้วยวิธีการสัมภาษณ์ทางโทรศัพท์ โดยกำหนดค่าความเชื่อมั่น ร้อยละ 97.0 

 

ยาเสพติดและปัญหาอาชญากรรมก็เดือด 

ข่าวการจับกุม ทลายยาเสพติดลอตใหญ่มาเป็นละลอก ที่จ.บุรีรัมย์ (ข่าว 14 ตุลาคม 2566) [16] ตำรวจ ปส.บุรีรัมย์สนธิกำลัง ตชด. ทหารและฝ่ายปกครองรวบเดนคุกยึดยาบ้ากว่าครึ่งแสนเพิ่งพ้นโทษได้เดือนเดียวกลับมาค้าอีก จับกุมตัวผู้ต้องหาค้ายาเสพติด 2 คน พร้อมของกลางยาบ้า 56,800 เม็ด และ ข่าวศุลกากรหนองคาย (ข่าว 16 ตุลาคม 2566) [17] จับชาย 2 คนรับจ้างขนยาบ้าเกือบ 6 หมื่นเม็ด ซุกมากับเครื่องฟอกอากาศอ้างไม่ทราบว่าข้างในเป็นยาเสพติด 

นอกจากปัญหายาเสพติด ทั้งยาบ้า [18] ยาไอซ์ [19] กัญชา กระท่อม [20] ยังมีข่าวอาชญากรรมอื่นๆ อาวุธปืนเถื่อน [21] (รวมสิ่งเทียมอาวุธปืน) อาชญากรรมข้ามชาติและคนต่างด้าว คดีค้ามนุษย์ [22] แรงงานเถื่อน สินค้าเถื่อน การพนัน (ออนไลน์) มาเฟีย เหล่านี้ล้วนเป็นช่องทางของ ส่วย เงินใต้โต๊ะ สินบน วิ่งเต้นซื้อตำแหน่ง ข่าวตำรวจจับตำรวจ ตำรวจปราบมาเฟีย ตำรวจเป็นพวกเดียวกับมาเฟีย ตำรวจมีสายเป็นโจร เลี้ยงโจรปราบโจร วิธีปราบผู้มีอิทธิพลของผู้มีอำนาจ​ คือการใช้กลยุทธ์เพื่อเอามาเป็นพวก​ ตัวชี้วัดความสำเร็จคือผลประโยชน์ลงตัว บ้านเมืองเราก็มีเท่านี้เอง นโยบาย มท.1 ขอเวลา 6 เดือนล้างบาง “ผู้มีอิทธิพล” [23] ขอให้เป็นจริง ส่วยทางหลวง “ส่วยรถบรรทุก” ล่าสุดข่าว “บ่อนวิ่งบ่อนตลาดนัด” แฝงบ่อน (บ่อนเถื่อน) ใน กทม.และเขตปริมณฑล [24] มันท้าทายความสามารถของตำรวจน้ำดีที่จะขจัดอาชญากรรมซ้ำซากนี้ให้หมดไป เพราะบ่อนสร้างหนี้สินให้แก่ประชาชน อันเป็นบ่อเกิดแห่งอาชญากรรมในพื้นที่ และตลาดนัดในพื้นที่ (เถื่อน) ยังเกี่ยวพันไปถึงองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นที่ที่ต้องมาบริการจัดการในการออกใบอนุญาต และการรักษาความสะอาด การเปิดตลาดนัดบ่อนเถื่อนได้คืออิทธิพลที่เกี่ยวข้องหลายฝ่าย

ระบบราชการตำรวจ คือการดื้อดึงรวมศูนย์อำนาจ ที่ตรงข้ามกับการกระจายอำนาจให้หน่วยงานส่วนกลางทำนั่นแหละ คือการ “หาเงินเทา เงินทอน” ได้ง่ายกว่า ตำรวจจึงไม่ถ่ายโอน มีแต่จะขยายส่วนราชการออกไปทั้งในส่วนกลาง และส่วนภูมิภาค จึงไม่แปลกใจเลยที่มี [25] ตำรวจทางหลวง (ทล.) ตำรวจรถไฟ (รฟ.) ตำรวจน้ำ (รน.) ตำรวจปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ปทส.) ตำรวจปราบปรามการค้ามนุษย์ (ปคม.) ตำรวจปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเศรษฐกิจ (ปอศ.) ตำรวจป้องกันปราบปรามการทุจริตและประพฤติมิชอบ (ปปป.) ตำรวจปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับการคุ้มครองผู้บริโภค (ปคบ.) ตำรวจปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทางเทคโนโลยี (ปอท.) ตำรวจท่องเที่ยว (ทท.) ตำรวจตรวจคนเข้าเมือง (ตม.) และต้องคอยดูต่อไปว่าจะมีหน่วยตำรวจใหม่ๆ เกิดขึ้นอีกหรือไม่ เช่น ตำรวจป่าไม้ ตำรวจขนส่ง ตำรวจท่าเรือ ตำรวจสนามบิน เป็นต้น ทั้งนี้ไม่รวม [26] ตำรวจรัฐสภา (สังกัดสำนักรักษาความปลอดภัย สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร) ตำรวจศาล (เป็นข้าราชการศาลยุติธรรม) หรือ ตำรวจดับเพลิง [27] (ซึ่งโอนภารกิจไป กทม.นานแล้ว) 

การเป็นที่รวมศูนย์อำนาจในหลายเรื่อง กระจายอำนาจต้องดูแลให้ดี ทั้งการรวมศูนย์และการกระจายอำนาจ แดน “มิคสัญญี” เกิดขึ้นได้ง่ายๆ หากการกระจายอำนาจไม่มีหลักความสมดุล เพราะนี่คืออิทธิพลตัวจริง ผลประโยชน์สีดำสีเทา (รวมเงินทอนต่างตอบแทน) แลกเปลี่ยนกันได้ง่าย รวมทั้งการซื้อขายตำแหน่ง ไม่ต้องไปคิดถึงประโยชน์ที่จะไปถึงประชาชนที่มีน้อย แต่มักมีผลร้ายมากกว่า ความเสื่อม ความเชื่อถือศรัทธาในองค์กรและในตัวข้าราชการลดลง ชาวบ้านหวังพึ่งรัฐ ผบ.ตร.คนใหม่ถูกเสนอชื่อโดย ผบ.ตร.ที่ผลงานบริหารองค์กรตำรวจหมดวาระ แล้วอ้างเล็งผลเลิศในภาวะผู้นำสูงสุดได้อย่างไร ลองช่วยกันคิดประเด็นการปฏิรูปตำรวจที่เร่งด่วน เพื่อกู้วิกฤตศรัทธาน่าจะมีอะไรบ้าง

แถมท้ายด้วยข่าวดัง ประชาชนฟ้องศาลปกครองกลางมีคำสั่งให้เพิกถอนประกาศสำนักงานตำรวจแห่งชาติ เรื่อง กำหนดแบบใบสั่งเจ้าพนักงานจราจร พ.ศ.2563 (กำหนดแบบใบสั่ง แบบใหม่) และ เรื่อง กำหนดจำนวนค่าปรับตามที่เปรียบเทียบสำหรับความผิดตาม พรบ.จราจรทางบก พ.ศ.2522 พ.ศ.2563 (การกำหนดจำนวนค่าปรับฯ) ที่ออกมาเมื่อ 20 กรกฎาคม 2563 รวม 2 ฉบับ เพราะเป็นการออกกฎโดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย แต่รอง ผบ.ตร.เห็นว่า “ตร.จราจร” ยังออกใบสั่งและเปรียบเทียบปรับได้เหมือนเดิม เพราะ คดียังไม่ถึงที่สุด สตช.ยื่นอุทธรณ์ คำพิพากษาศาลปกครองกลาง คดีหมายเลขดำที่ 2443/2563 คดีหมายเลขแดงที่ 1855/2566 วันที่ 27 กันยายน 2566 [28]

ตามด้วยข่าวดังข่าวล่าช่วงนี้ มีกฎระเบียบใหม่ที่เป็นข่าว คือ ผบ.ตร. (11 ตุลาคม 2566) [29] ประกาศเปลี่ยนทรงผมตำรวจให้ไว้ผมยาวได้สูงสุด 5 เซนติเมตร ซึ่งเดิมผมตำรวจยิ่งกว่าทหาร คือ “ทรงหัวเกรียน” 

 

นี่ยังไม่ได้กล่าวถึงการทุจริตต่างๆ ในแวดวงตำรวจ ดังมีโครงการจัดซื้อจัดจ้าง (พัสดุ) [30] ใหญ่ๆ ด้วย ที่ถือว่าเป็นอาชญากรรมประเภทหนึ่งในองค์กรภาครัฐก็ยังมีอยู่ไม่น้อย ปัญหาเหล่านี้ล้วนเป็นเหตุแห่ง “ความเชื่อมั่นตำรวจในการปราบอบายมุข สิ่งผิดกฎหมาย” ที่ด้อยลงทุกวัน ความหวังปฏิรูปตำรวจดูจะทรงๆ ไม่กระเตื้องขึ้น เพราะการสร้างธรรมเนียมสินบน เถื่อนๆ เทาๆ มีอยู่ทั่วไป เจอแต่ปัญหาวังวนเดิมๆ ไม่ต้อง “จำใจ” ที่จะปฏิรูป ลองตั้งใจปฏิรูปทำจริงๆ ไปเลยจะดีกว่า

 


 

[1]Phachern Thammasarangkoon & Watcharin Unarine, ทีมงานหญ้าแห้งปากคอก(ท้องถิ่น), บทความพิเศษ, สยามรัฐออนไลน์, 27 ตุลาคม 2566, https://siamrath.co.th/n/487913 

[2]วันตำรวจ เดิมตรงกับวันที่ 13 ตุลาคมของทุกปี เนื่องจากวันที่ 13 ตุลาคม พ.ศ. 2458 เป็นวันประกาศรวม "กรมพลตระเวน" กับ "กรมตำรวจภูธร" เป็น กรมเดียวกัน เรียกว่า "กรมตำรวจ" จึงถือเอาวันที่ 13 ตุลาคมของทุกปี ต่อมาในปี พ.ศ.2560 มีการเปลี่ยนแปลงวันตำรวจเป็นวันที่ 17 ตุลาคมของทุกปี โดยยึดตามวันที่มีการเปลี่ยนแปลงจากกรมตำรวจเป็นสำนักงานตำรวจแห่งชาติ ตรงกับวันที่ 17 ตุลาคม พ.ศ.2541 ดู 5 เรื่องน่ารู้ “วันตำรวจ” 17 ตุลาคม 163 ปีเปลี่ยนผ่าน, ThaiPBS, 15 ตุลาคม 2566, 09:00 น., https://www.thaipbs.or.th/news/content/332724

[3]มีเพียง 2 ประเด็นที่เกี่ยวข้องกับการปฏิรูปตัวตนของตำรวจหรืออาจเป็นเพียงระบบเท่านั้น คือ การปรับปรุงการบริหารงานบุคคล และการพัฒนาระบบงานสอบสวนและการบังคับใช้กฎหมาย ดังตัวอย่างชัดๆ คือ การยึดคืนผืนป่าธรรมชาติที่ถูกบุกรุกโดยผู้มีอำนาจเงินและผู้มีอิทธิพลรูปแบบต่างๆ รวมถึงการใช้ ม.44 กับเจ้าหน้าที่ของรัฐและหน่วยงานของรัฐที่ขาดธรรมาภิบาลอย่างเด็ดขาด (ดร.วิชัย พยัคฆโส, 2559) 

ปี 2560 ถือว่านับเป็นครั้งแรก ที่ พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา หัวหน้า คสช. และนายกรัฐมนตรี พูดถึงการปฏิรูปตำรวจ โดยเปิดเผยว่าได้สั่งการให้คณะอนุกรรมาธิการของ สนช. และ สปท. ไปพิจารณาใหม่ จะมีอีกทางหรือไม่ที่จะให้ตำรวจเป็นตำรวจพื้นที่อยู่ในพื้นที่จังหวัด และอยู่ในคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน และบางส่วนไปอยู่กับ กอ.รมน.ตามรัฐธรรมนูญบังคับให้รัฐบาลแต่งตั้ง “คณะกรรมการคณะหนึ่ง” ประกอบด้วยผู้ทรงคุณวุฒิด้านต่างๆ มีอำนาจหน้าที่แก้ไขปรับปรุงกฎหมายเกี่ยวกับตำรวจ รวมทั้งกฎหมายการบริหารงานบุคคล ให้มีประสิทธิภาพ ให้ตำรวจได้รับค่าตอบแทนที่เหมาะสม ได้รับความเป็นธรรมในการแต่งตั้งโยกย้าย ซึ่งรัฐธรรมนูญระบุด้วยว่าการแต่งตั้งและโยกย้าย ต้องยึดหลักคุณธรรมที่ชัดเจนโดยคำนึงถึงอาวุโส และความรู้ความสามารถประกอบกัน ส่วนการปฏิรูปอีกด้านหนึ่ง ให้ปรับปรุงระบบการสอบสวนคดีอาญา ให้มีการตรวจสอบและถ่วงดุล ระหว่างพนักงานสอบสวนและพนักงานอัยการอย่างเหมาะสม แต่ไม่ได้พูดถึงการโอนอำนาจการสอบสวนจากองค์กรตำรวจ การแต่งตั้งโยกย้ายตำรวจเป็นปัญหาใหญ่ หัวหน้า คสช.จึงออกคำสั่งที่ 7/2560 ลงวันที่ 20 ก.พ.2560 เพื่อปรับปรุงการแต่งตั้งตำรวจ ระบุชัดเจนว่า “เพื่อให้มีขั้นตอนชัดเจน โปร่งใส ปราศจากการวิ่งเต้น การเรียกรับ หรือให้สัญญาว่าจะให้ สิ่งตอบแทน แลกเปลี่ยนกับการแต่งตั้ง” 

ดู ตำรวจไทย เริ่มต้นปฏิรูปกันแล้ว (10 ประเด็นการปฏิรูปองค์กรตำรวจ), ดร.วิชัย พยัคฆโส, สยามรัฐผลัดใบ, สยามรัฐออนไลน์, 26 กรกฎาคม 2559, 08:58 น. https://siamrath.co.th/c/235 & ทำไมต้องปฏิรูปตำรวจ, ไทยรัฐฉบับพิมพ์, 26 พฤษภาคม 2560, 05:01 น., https://www.thairath.co.th/newspaper/columns/952103 & เร่งปฏิรูปก่อนล่มสลาย “องค์กรตำรวจใกล้ล้มละลาย” อาการน่าเป็นห่วง, ดร.สุรชาติ บำรุงสุข, โดยศูนย์ข่าวภาคใต้, สำนักข่าวอิศรา, 29 กันยายน 2566, 01:22 น., https://www.isranews.org/article/south-news/south-slide/122416-policereform-2.html

[4]รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2560 มาตรา 258 ให้ดำเนินการปฏิรูปประเทศอย่างน้อยในด้านต่าง ๆ ให้เกิดผล ดังต่อไปนี้ ... ง. ด้านกระบวนการยุติธรรม

(1) ให้มีการกำหนดระยะเวลาดำเนินงานในทุกขั้นตอนของกระบวนการยุติธรรมที่ชัดเจนเพื่อให้ประชาชนได้รับความยุติธรรมโดยไม่ล่าช้า และมีกลไกช่วยเหลือประชาชนผู้ขาดแคลนทุนทรัพย์ให้เข้าถึงกระบวนการยุติธรรมได้ รวมตลอดทั้งการสร้างกลไกเพื่อให้มีการบังคับการตามกฎหมายอย่างเคร่งครัดเพื่อลดความเหลื่อมล้ำและความไม่เป็นธรรมในสังคม

(2) ปรับปรุงระบบการสอบสวนคดีอาญาให้มีการตรวจสอบและถ่วงดุลระหว่างพนักงานสอบสวนกับพนักงานอัยการอย่างเหมาะสม กำหนดระยะเวลาในการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องทุกฝ่ายให้ชัดเจนเพื่อมิให้คดีขาดอายุความ และสร้างความเชื่อมั่นในการปฏิบัติหน้าที่ของพนักงานสอบสวนและพนักงานอัยการในการสอบสวนคดีอาญา รวมทั้งกำหนดให้การสอบสวนต้องใช้ประโยชน์จากนิติวิทยาศาสตร์ และจัดให้มีบริการทางด้านนิติวิทยาศาสตร์มากกว่าหนึ่งหน่วยงานที่มีอิสระจากกันเพื่อให้ประชาชนได้รับบริการในการพิสูจน์ข้อเท็จจริงอย่างมีทางเลือก

(3) เสริมสร้างและพัฒนาวัฒนธรรมองค์กรขององค์กรต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องในกระบวนการยุติธรรมให้มุ่งอำนวยความยุติธรรมแก่ประชาชนโดยสะดวกและรวดเร็ว

(4) ดำเนินการบังคับใช้กฎหมายอย่างมีประสิทธิภาพ โดยแก้ไขปรับปรุงกฎหมายเกี่ยวกับหน้าที่ อำนาจ และภารกิจของตำรวจให้เหมาะสม และแก้ไขปรับปรุงกฎหมายเกี่ยวกับการบริหารงานบุคคลของข้าราชการตำรวจให้เกิดประสิทธิภาพ มีหลักประกันว่าข้าราชการตำรวจจะได้รับค่าตอบแทนที่เหมาะสมได้รับความเป็นธรรมในการแต่งตั้ง และโยกย้าย และการพิจารณาบำเหน็จความชอบตามระบบคุณธรรมที่ชัดเจน ซึ่งในการพิจารณาแต่งตั้งและโยกย้ายต้องคำนึงถึงอาวุโสและความรู้ความสามารถประกอบกันเพื่อให้ข้าราชการตำรวจสามารถปฏิบัติหน้าที่ได้อย่างมีอิสระ ไม่ตกอยู่ใต้อาณัติของบุคคลใด มีประสิทธิภาพและภาคภูมิใจในการปฏิบัติหน้าที่ของตน

[5]สั่ง “กำนันนก” ยุติหน้าที่-ออกราชการ ปมพัวพันคดีสั่งลูกน้องยิง “สว.แบงค์”, เดลินิวส์, 8 กันยายน 2566, https://www.dailynews.co.th/news/2698572/ & เด้งฟ้าผ่ากราวรูด 25 นายตำรวจ เซ่นร่วมงานเลี้ยง “กำนันนก”, ข่าวเดลินิวส์, 8 กันยายน 2566, 17:46 น., https://www.dailynews.co.th/news/2700278/ & “บิ๊กโจ๊ก” ยืนยันมีหลักฐาน “กำนันนก” สั่งยิง “สารวัตรทางหลวง”,ThaiPBS, อาชญากรรม, 9 กันยายน 2566, 18:04 น., https://www.thaipbs.or.th/news/content/331476 & “พ.ต.ท.ดร.กฤษณพงค์” โพสต์ตั้งคำถามองค์กรตำรวจปมยิง “สารวัตรศิวกร”, ไทยโพสต์, 10 กันยายน 2566, 11:02 น., https://www.thaipost.net/criminality-news/445929/ & ข่าว3มิติ 9 กันยายน 66, ออกหมายจับ 6 ตำรวจ จับแล้วปล่อย “กำนันนก-หน่อง” พร้อมพาหนี, 10 กันยายน 2566, https://www.youtube.com/watch?v=tDAoH7XH1Fw

[6]ปฏิรูปตำรวจ 8 ปี ตั้งกรรมการหน้าซ้ำหลายชุด แต่ผ่าน กม. ได้ฉบับเดียว โดย iLaw, 7 กันยายน 2565, https://ilaw.or.th/node/6250

[7]พระราชบัญญัติตำรวจแห่งชาติ พ.ศ.2565, ประกาศราชกิจจานุเบกษา เล่ม 139 ตอนที่ 64 ก วันที่ 16 ตุลาคม 2565, https://www.royalthaipolice.go.th/downloads/T_0001.pdf 

[8]สำนักงานตำรวจแห่งชาติ ได้เชิญชวนทำข้อสอบไซเบอร์วัคซีน 40 ข้อ ชิงรางวัล iPhone14 60 เครื่อง, FB ไม่เป็นตำรวจไม่รู้หรอก Police Don't Cry, 12 กรกฎาคม 2566, https://www.facebook.com/Policedonotcry/videos/244027038412094/

[9]ผบ.ตร.ยื่นมือช่วย “พ.ต.ท.” ใช้หนี้แทนเพื่อน ไม่มีเงินส่งลูกเรียน, ผู้จัดการออนไลน์, 26 มิถุนายน 2566, 14:54 น., https://mgronline.com/crime/detail/9660000057963 

[10]ACT ชี้ “คดีกำนันนก” สะท้อนปัญหาคอร์รัปชันข้าราชการไทย, ไทยพีบีเอส, อาชญากรรม, 17 กันยายน 2566, 12:46 น., https://www.thaipbs.or.th/news/content/331731

[11]ทวงตัดนิ้ว(ตำรวจ)ร้าย, เห็น “ดาวไถ” ขึ้นท้องฟ้าสีกากี งวดนี้ยังฉาวไม่เลิก “ส่วย” สติกเกอร์รถบรรทุกเพิ่งซา “ตบทรัพย์” หากินเว็บพนันผุดแทรกขึ้นทันที, โดยมหาปราบ, เดลินิวส์, 24 มิถุนายน 2566, 12:05 น., https://www.dailynews.co.th/news/2466867/

[12]ทวงตัดนิ้ว(ตำรวจ)ร้าย, เดลินิวส์, 24 มิถุนายน 2566, อ้างแล้ว

[13]ย้อนประวัติศาสตร์ตำรวจ จากจับโจรสู่เกมการเมือง, โพสต์ทูเดย์, 28 กันยายน 2566, https://www.posttoday.com/lifestyle/700089?ntv=

[14]“สยามเทคโนโพล” เผย คนส่วนใหญ่ ชี้ ถึงเวลาปฏิรูปตำรวจ กู้ศักดิ์ศรี, ไทยรัฐ, 17 กันยายน 2566, https://www.thairath.co.th/news/politic/2725900

[15]โพลชี้ ปชช. ไม่เชื่อมั่นตร. ปราบอบายมุข สิ่งผิดกฎหมาย การบริหารงานองค์กร, ข่าวเดลินิวส์, 8 ตุลาคม 2566, 7.37 น., https://www.dailynews.co.th/news/2788880/

[16]รวบเดนคุกยึดยาบ้ากว่าครึ่งแสนเพิ่งพ้นโทษได้เดือนเดียวกลับมาค้าอีก, แนวหน้า, 14 ตุลาคม 2566, 14.25 น., https://www.naewna.com/local/762813/preview & สาวผวา 5 ตำรวจกาฬสินธุ์ บุกห้อง อุ้มขึ้นรถ พยายามยัดยา ขอ 5 หมื่น แลกปล่อยตัว, ข่าวสด, 17 กรกฎาคม 2566, https://www.khaosod.co.th/around-thailand/news_7770684

[17]ศุลกากร จับ2หนุ่มใหญ่ ขนยาบ้า ซุกเครื่องฟอกอากาศ อ้างไม่ทราบข้างในเป็นยาเสพติด, ข่าวสด, 16 ตุลาคม 2566, https://www.khaosod.co.th/around-thailand/news_7916461 

[18]ตำรวจภูธรภาค 9 โชว์ผลงานล่อซื้อยาเสพติดชุดใหญ่ มูลค่ากว่า 11 ล้านบาท(ยาบ้า), สหายชายแดนใต้, 24 เมษายน 2566, https://shaychaidantai.com/?p=36025 & ตำรวจภาค 9 ยึดยาบ้า 6 แสนเม็ดกว่า 18 ล้านบาทซุกขนส่งเอกชนจากเชียงรายไปพัทลุง-นราธิวาส, สหายชายแดนใต้, 20 มิถุนายน 2566, https://shaychaidantai.com/?p=36724 & สาวผวา 5 ตำรวจกาฬสินธุ์ บุกห้อง อุ้มขึ้นรถ พยายามยัดยา ขอ 5 หมื่น แลกปล่อยตัว, ข่าวสด, 18 กรกฎาคม 2566, https://www.khaosod.co.th/around-thailand/news_7770684

[19]ตำรวจนราฯ รวบ 1ผู้ต้องหาพร้อมยาไอซ์925 ก.ก.เล็ดลอดต่างประเทศมีมูลค่า350ล้านบาท, สหายชายแดนใต้, 20 พฤษภาคม 2566, https://shaychaidantai.com/?p=36420 & ปกครอง-ตร.นราธิวาส แถลงจับยาไอซ์ 250 กก. ซุกรถ 10 ล้อ ส่งลูกค้าชายแดน “มาเลเซีย”, เดลินิวส์, 3 มิถุนายน 2566, https://www.dailynews.co.th/news/2398560/ & ตำรวจตากใบตรวจยึดไอซ์มูลค่ากว่า 20 ล้าน คาท่าน้ำขณะขนถ่ายลงเรือส่งมาเลย์, สหายชายแดนใต้, 17 กรกฎาคม 2566, https://shaychaidantai.com/?p=37071 & รวบนักค้ายา “ยู บางบอน-เอก คลองสาน” ขนไอซ์ 40 โล ยาบ้า 2 แสนเม็ด แหกด่านหนีตำรวจ, เดลินิวส์, 14 สิงหาคม 2566, https://www.dailynews.co.th/news/2621205/

[20]ขอนแก่น บุกจับร้านขายน้ำกระท่อม ผสมยาแก้ไอ เปิด 24 ชม. ลูกค้านั่งดื่มเต็มร้าน, ข่าวสด, 31 สิงหาคม 2566, 23:23 น., https://www.khaosod.co.th/around-thailand/news_7843638 & สภาพสกปรกรกจัด ตำรวจบุกโรงงานน้ำกระท่อม ยึดยาแก้ไอกว่า 3,000 ขวด ปืน 3 กระบอก, สหายชายแดนใต้, 4 สิงหาคม 2566, https://shaychaidantai.com/?p=37386

[21]ตำรวจยะลาจับหนุ่มใหญ่รับจำนำอาวุธปืนสงคราม ยึดของกลาง 5 กระบอก, สหายชายแดนใต้, 3 กุมภาพันธ์ 2566, https://shaychaidantai.com/?p=33083 & ปิดคดีลักปืน หาย 160 กระบอก ตามมาได้ 64 กระบอก ผู้ต้องหา 23 ราย ตำรวจ 8 นาย (สภ.ปากเกร็ด จ.นนทบุรี),ไทยรัฐฉบับพิมพ์, 6 เมษายน 2566, 05:20 น., https://www.thairath.co.th/news/local/2673240 & มาตรการในการกำกับดูแลควบคุมการใช้อาวุธปืนเพื่อความปลอดภัยของประชาชน ตามหนังสือกระทรวงมหาดไทย ด่วนที่สุด ที่ มท 0307.4/ว 9654 ลงวันที่ 5 ตุลาคม 2566 & ตำรวจไซเบอร์บุกจับร้านขายปืนเถื่อนผ่านโซเชียลกลางเมืองปัตตานี, สหายชายแดนใต้, 10 ตุลาคม 2566, https://shaychaidantai.com/?p=38269

[22]รวบ 4 “ทนายหัวหมอ” กล่อมพยานคดีค้ามนุษย์ กลับคำให้การช่วยผู้ต้องหาพ้นผิด, เดลินิวส์, 8 กันยายน 2566, https://www.dailynews.co.th/news/2700113/ 

[23]จับตา DSI ยกระดับคดีกำนันนก สู่ “สำนวนคดีผู้ทรงอิทธิพล”, เดลินิวส์, อาชญากรรม, 17 กันยายน 2566, 11:40 น., https://www.dailynews.co.th/news/2725201/ & “ชาดา” ลั่น ทำไม่ได้ไม่อยู่ต่อ ขอเวลา 6 เดือน ล้างบางผู้มีอิทธิพล, ไทยรัฐ, 17 กันยายน 2566, 16:26 น., https://www.thairath.co.th/news/politic/2725843 & ACT ชี้ “คดีกำนันนก” สะท้อนปัญหาคอร์รัปชันข้าราชการไทย, ไทยพีบีเอส, อาชญากรรม, 17 กันยายน 2566, อ้างแล้ว & ดีเอสไอ พบหลักฐานสำคัญ มัดเครือข่ายฮั้วประมูลกำนันนก หลังลุยตรวจค้น 5 จุด, ไทยรัฐออนไลน์, 18 ตุลาคม 2566, 21:42 น., https://www.thairath.co.th/news/crime/2733912

[24]เด้ง5เสือผบช.ภ.8 สั่งย้าย5พันตำรวจโรงพักเมืองสุราษฎร์เซ่นพิษบ่อนวิ่ง, เดลินิวส์, 6 พฤษภาคม 2566, 21: 21 น., https://www.dailynews.co.th/news/2300885/ & ปฏิบัติการตัดไฟต้นลม กรมการปกครองหวังสกัด ”บ่อนสะดวกซื้อ”, DOPA Channel, 28 กันยายน 2566, 19:54 น., https://www.facebook.com/DPCTV/posts/pfbid023MXsVExDk5nw3gRYWPHWgthR9qqqkE5n49dnCfGEHSthssZiPzW96EBkWASWFfgEl & โตโต้ ถาม กทม.ละเว้นหน้าที่หรือไม่ ปมบ่อนเถื่อน ยินดีคุย 'ชาดา' สางปัญหา, มติชน, 18 ตุลาคม 2566, 12:11 น., https://www.khaosod.co.th/politics/news_7920251 

[25]หน่วยงานในสังกัด สำนักงานตำรวจแห่งชาติ (สตช.), https://www.royalthaipolice.go.th/agencies_under.php 

[26]ข้อแตกต่างระหว่าง ตำรวจรัฐสภา ตำรวจศาล และข้าราชการตำรวจ, สำนักงานตำรวจแห่งชาติ, 12 มิถุนายน 2564, https://www.facebook.com/royalthaipolice/photos/a.1046723708723731/4267017826694287/?type=3

[27]กทม. มอบนโยบายแก่ตำรวจดับเพลิงที่โอนมาสังกัดสำนักป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย (ข้าราชการตำรวจดับเพลิงที่โอนมาสังกัด กทม. จำนวน 159 คน), ThaiPR.net, ข่าวทั่วไป, 20 กุมภาพันธ์ 2547, 15:45 น., https://www.ryt9.com/s/prg/130950

[28]ให้มีผลย้อนหลังตั้งแต่ ก.ค.63”ศาล ปค.”สั่งเพิกถอนประกาศฯกำหนด”ค่าปรับจราจร-แบบใบสั่ง”, โดยisranews, 4 ตุลาคม 2566, 17:06 น., https://www.isranews.org/article/isranews-news/122595-Central-Administrative-Court-revoke-Royal-ThaiPolice-Law-traffic-fines-news-news.html & ตัดอำนาจจนท.-ไม่แจ้งสิทธิโต้แย้ง พลิกคดี”ศาล ปค.”สั่งถอนประกาศฯ”ค่าปรับจราจร-แบบใบสั่ง”, โดยisranews, 4 ตุลาคม 2566, 19:12 น., https://www.isranews.org/article/isranews-scoop/122599-Central-Administrative-Court-revoke-Royal-ThaiPolice-Law-traffic-fines-report.html& เปิดตัว”สุภา โชติงาม”ผู้ฟ้อง”ตร.” จน”ศาล ปค.”สั่งเพิกถอนประกาศฯ”ค่าปรับจราจร-แบบใบสั่ง”, สำนักข่าวอิศรา, 7 ตุลาคม 2566, 09:00 น., https://www.isranews.org/article/isranews-article/122684-revoke-Royal-ThaiPolice-Law-traffic-fines-Supa-Chotngam-perspective.html& การเพิกถอนประกาศค่าปรับสำนักงานตำรวจแห่งชาติ บิ๊กโจ๊กสั่งหน่วยถือปฏิบัติตามปกติ “บิ๊กโจ๊ก” สั่ง ตร.ออกใบสั่งได้ตามเดิม, tna.mcot, 7 ตุลาคม 2566, 19:42 น., https://tna.mcot.net/crime-1251792& ฟันธงแล้ว “ตร.จราจร” ยังออกใบสั่ง-ปรับได้เหมือนเดิม โฆษก ตร. เผยรอยื่นอุทธรณ์ศาลปกครองเรื่องใบสั่ง พร้อมยืนยันตำรวจออกใบสั่งและเปรียบเทียบปรับได้เหมือนเดิม, เดลินิวส์, 16 ตุลาคม 2566, 12:59 น., https://www.dailynews.co.th/news/2811390/

[29]อวสานหัวเกรียน ผบ.ตร.เปลี่ยนทรงผมตำรวจ ไว้ผมยาวได้สูงสุด 5 เซนติเมตร โดย PPTV Online, 11 ตุลาคม 2566, 14:59 น., https://www.pptvhd36.com/news/การเมือง/207820 

[30]แจ้งจับ อดีต ผบ.ตร.ส่อละลายงบ 200 ล้าน สร้างโรงงานผลิตกระสุนปืน โดยทีมข่าวอาชญากรรม, ผู้จัดการออนไลน์, 11 ตุลาคม 2566, 11:35 น., https://mgronline.com/crime/detail/9660000091681

หมายเลขบันทึก: 715188เขียนเมื่อ 20 ตุลาคม 2023 23:32 น. ()แก้ไขเมื่อ 30 ตุลาคม 2023 19:46 น. ()สัญญาอนุญาต: สงวนสิทธิ์ทุกประการจำนวนที่อ่านจำนวนที่อ่าน:


ความเห็น (0)

ไม่มีความเห็น

อนุญาตให้แสดงความเห็นได้เฉพาะสมาชิก
พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID @gotoknow
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท