การเสียดินแดนครั้งที่ 1 เกาะหมาก ให้กับอังกฤษ

“การเสียดินแดนครั้งที่ 1”

 

   *"เสียเกาะหมาก"
    -ปี พ.ศ.2329 บริษัท British East India Company ของอังกฤษ ติดต่อขอเช่า "เกาะหมาก" (ปีนัง/Penang) จาก "พระยาไทรบุรี" (Sultan Abdullah Mukarram Shah) เจ้าเมืองไทรบุรี (เกดะห์/Kedah) 

   -ซึ่งขณะนั้นไทรบุรียังเป็นเมืองขึ้นของไทยอยู่ แต่เจ้าเมืองไทรบุรีคิดตีตัวออกห่างจากไทย และเกรงจะเกิดภัยขึ้นจากกองทัพของกรมพระราชวังบวรมหาสุรสิงหนาทที่ทรงยกลงมาปราบปรามหัวเมืองมลายูที่คิดแข็งเมืองในปีนั้น เจ้าเมืองไทรบุรีจึงยินยอมให้อังกฤษเช่าพื้นที่ดังกล่าว เพื่อหวังจะให้อังกฤษช่วยคานอำนาจกับไทย
    -วันที่ 11 สิงหาคม พ.ศ.2329 "พระยาราชกปิตัน" (Francis Light) นายทหารอังกฤษที่เข้ามาติดต่อค้าขายอาวุธกับคนไทยตั้งแต่รัชสมัยสมเด็จพระเจ้าตากสิน ได้พาพรรคพวกขึ้นมาตั้งสถานีการค้าบนเกาะแห่งนี้และเปลี่ยนชื่อเกาะเป็น "Prince of Wales Island" เพื่อเป็นเกียรติในวันคล้ายวันประสูติ (12 สิงหาคม) ของเจ้าชาย George รัชทายาทแห่งอังกฤษ ถือเป็นการครอบครองดินแดนแห่งแรกของอังกฤษในแหลมมลายู
    -อย่างไรก็ตาม ในอีกด้านหนึ่งอังกฤษก็ทราบดีว่า ไทรบุรีและเกาะหมากนั้นเป็นเมืองขึ้นของไทย จึงได้ส่งคนขอเข้าเฝ้าฯ "พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก" เพื่อทูลเกล้าฯ ถวายดาบประดับพลอย และปืนด้ามเงินหนึ่งกระบอก ไว้เป็นการผูกสัมพันธไมตรีกับทางกรุงเทพมหานคร แล้วอังกฤษก็ครอบครองเกาะหมากเรื่อยมา
   -จนกระทั่งในปี พ.ศ.2343 อังกฤษได้ติดต่อเจ้าเมืองไทรบุรีเพื่อขอเช่าพื้นที่บนแผ่นดินใหญ่ซึ่งอยู่ตรงข้ามกับเกาะหมากเพิ่มขึ้นอีกหนึ่งแห่ง ดินแดนนี้คนไทยเรียกว่า "สมารังไพร" (Seberang Perai) แต่อังกฤษได้เปลี่ยนชื่อใหม่เป็น “Province Wellesley” อังกฤษยึดครองดินแดนทั้งสองแห่งนี้เรื่อยมา 

   -จนกระทั่งในปี พ.ศ.2368 อังกฤษได้ส่ง "Henry Burney" เป็นทูตมาเข้าเฝ้าฯ "พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว" เพื่อขอทำสนธิสัญญาทางพระราชไมตรีและการพาณิชย์กับไทย โดยเจรจาเป็นผลสำเร็จและมีการลงนามกันในวันที่ 20 มิถุนายน พ.ศ.2369 ถือเป็นสนธิสัญญาทางพระราชไมตรีและการพาณิชย์ฉบับแรกที่ไทยได้ทำกับชาติตะวันตกในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ เรียกกันอย่างลำลองว่า "สนธิสัญญาเบอร์นี" ตามชื่อของผู้ดำเนินการฝ่ายอังกฤษ และสนธิสัญญาฉบับนี้เองที่มีการรับรองสิทธิของอังกฤษเหนือเกาะหมากและสมารังไพร
  -ไทยจึงเสียดินแดนดังกล่าวให้กับอังกฤษอย่างสมบูรณ์นับตั้งแต่นั้นมา โดยอังกฤษผนวกเอาเกาะหมากและสมารังไพรเข้าเป็นส่วนหนึ่งของ "อาณานิคมช่องแคบ" (Straits Settlements) หรือดินแดนอาณานิคมของอังกฤษในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งก่อตั้งขึ้นในปีนั้น ภายหลังเมื่อประเทศมาเลเซียถูกก่อตั้งขึ้น เกาะหมากและสมารังไพรก็ได้กลายมาเป็น "รัฐปีนัง" ของประเทศมาเลเซียมาจนถึงปัจจุบันนี้"