หน้าแรก
สมาชิก
"คนเมืองน้ำดำ"
สมุด
รวมสารพัดเรื่องรา...
อาณาจักรโยนกเชียงแสน
"คนเมืองน้ำดำ"
นาย ทรงศักดิ์ ภูเก้าแก้ว
สมุด
บันทึก
อนุทิน
ความเห็น
ติดต่อ
อาณาจักรโยนกเชียงแสน
“โยนกนครไชยบุรีราชธานีศรีช้างแส่น”
โยนกนครไชยบุรีราชธานีศรีช้างแส่น
หรือ
แคว้นโยนก
(พ.ศ. 1200–1650) เป็นรัฐของชาว
ไทยวน
ที่ตั้งอยู่แถบลุ่มน้ำโขงตอนกลาง อันเป็นที่ราบลุ่มของน้ำแม่กก เป็นที่ตั้งแหล่งชุมชนที่มีมาอย่างช้านานซึ่งเป็นอาณาจักรแรกของชนชาติไทย ตั้งแต่ประมาณปี 1200-1650 อาณาจักรโยนก ก็ล่มสลายลงเมื่อเกิดการแผ่นดินไหวครั้งใหญ่ จึงอพยพย้ายเมืองหลวงมาเป็น
เวียงปรึกษา
แทน ซึ่งมีเรื่องราวปรากฏอยู่ในตำนานสิงหนติกุมาร (มีหลายชื่อเรียก เช่น ตำนานโยนกนครเชียงแสน ตำนานโยนกนคร ตำนานโยนกไชยบุรีศรีช้างแส่น แล้วแต่ผู้จารจะเขียนกำกับ แต่เนื้อหาคล้ายกันหมด) และตำนาน
พระธาตุดอยตุง
ถ้ำปุ่ม ถ้ำปลา ถ้ำเปลวปล่องฟ้า แต่ยังไม่มีการค้นพบหลักฐานที่เก่าถึงยุคสมัยจริง
*ตำนานสิงหนติกุมาร
-
ตามตำนานสิงหนติกุมาร
(
ไม่ใช่สิงหนวัติ หรือ สิงหนวติ เพราะไม่ปรากฏในเอกสารใบลานชั้นต้น ซึ่งปรากฏเพียง สิงหนติ)
กล่าวว่า
-
เจ้าสิงหนติราชกุมาร
โอรสของ
พระเจ้าเทวกาลแห่งนครไทยเทศ หรือ เมืองราชคฤห์
ได้ทำการอพยพผู้คนออกจากนครไทยเทศ เดินทางไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ จนมาถึงชัยภูมิที่เคยเป็น
แคว้นสุวรรณโคมคำ
ในอดีต ไม่ไกลแม่น้ำโขงมากนัก ซึ่งตอนนั้นมี
ชาวลัวะ
อาศัยอยู่ตามป่าเขาในบริเวณดอยดินแดน (ดอยตุง) มีหัวหน้าชื่อ
ปู่เจ้าลาวกุย
-เจ้าสิงหนติได้พบกับพญานาคชื่อ
พันธุนาคราช
ซึ่งจำแลงกายเป็นพราหมณ์มาพูดคุย และแนะนำให้สร้างเมืองในที่บริเวณนั้น แล้วกลับเป็นพญานาคช่วยขุดคูเมืองให้
-เจ้าสิงหนติจึงตั้งเมืองบริเวณนั้น และนำชื่อตนประสมกับชื่อพญานาคเป็นชื่อเมืองว่า
เมืองนาคพันธุสิงหนตินคร
-จากนั้นเจ้าสิงหนติได้แผ่อำนาจปราบปราม
เมืองอุโมงคเสลานคร
ซึ่งเป็น
เมืองของพวกขอม
และมีอำนาจเหนือกลุ่มชนพื้นถิ่นดั้งเดิมในแถบนั้นทั้งหมด
-ในสมัย
พญาพันธนติ
กษัตริย์องค์ที่ 2 ได้เปลี่ยนชื่อเมืองมาเป็น
เมืองโยนกนครไชยบุรีราชธานีศรีช้างแส่น
โดยเอาเหตุนิมิตเมื่อช้างมงคลของพญาสิงหนติเห็นพระพุทธเจ้าและพระอรหันต์ ก็เกิดการตกใจร้องเสียงดัง "
แส่นสะเคียร
" (ช้างแส่น คือ ช้างสั่น ส่วน แส่นสะเคียร แปลว่า สั่นสะเทือน เป็นอากัปกิริยาของช้างคำรามเสียงดังสนั่นหวั่นไหว)
-ในสมัย
พญาอชุตราช
กษัตริย์องค์ที่3 ได้มีการสร้างพระธาตุดอยตุง พระธาตุดอยกู่แก้ว พระธาตุในถ้ำปุ่ม ถ้ำเปลวปล่องฟ้า เป็นการสะท้อนให้เห็นว่าเริ่มมีพระพุทธศาสนาเข้ามาแล้ว (ซึ่งเป็นเพียงตำนานเท่านั้น ในปัจจุบันยังไม่ค้นพบหลักฐานที่เก่าถึงยุคสมัยโยนกนคร)
-สมัยพญามังรายนราช
กษัตริย์องค์ที่ 4 พระองค์ไชยนารายณ์ โอรสองค์สุดท้องของพระองค์ได้ไปตั้งเมืองใหม่ คือ
เวียงไชยนารายณ์เมืองมูล
(สันนิษฐานว่าควรอยู่บริเวณ ปงเวียงไชย บ้านปง ต.เวียงชัย อ.เวียงชัย จ.เชียงราย)
-เมืองโยนกนครไชยบุรีราชธานีศรีช้างแส่นมีกษัตริย์ปกครองต่อๆกันมา จนสมัย
พระองค์พังคราช กษัตริย์องค์ที่ 42
เสียเมืองให้กับพระยาขอม
เมืองอุโมงคเสลานคร
และถูกเนรเทศไปเป็นแก่บ้าน
เวียงสี่ทวง
ส่งส่วยให้พระยาขอมเป็นทองคำปีละ
4 ทวงหมากพินน้อย
(คือมะตูมลูกเล็กนำมาผ่าซีก 4 ส่วน นำทองคำหลอมลงไปเพียง 1 ซีก)
-ที่
เวียงสี่ทวง
พระองค์พังคราชมีลูกชาย 2 คน คนโตชื่อ
ทุกขิตะกุมาร
คนที่2ชื่อ
พรหมกุมาร
เมื่อพรหมกุมารอายุได้ 13 ปี จึงมีความคิดที่จะสู้กับพระยาขอม ได้ไปจับช้างที่แม่น้ำโขงและตีพานคำ(พาน อ่านว่าปาน คือเครื่องดนตรีล้านนาชนิดหนึ่ง คล้ายฆ้องแต่ไม่มีโหม่ง ใช้ตี)แห่เข้าเวียงสี่ทวง และทำการขุดคูเมือง ปรับปรุงกำแพงและประตูเมือง แล้วเปลี่ยนชื่อ
เวียงสี่ทวง
เป็น
เวียงพานคำ
(สันนิฐานว่าเวียงสี่ทวงและเวียงพานคำควรอยู่บริเวณเมืองโบราณที่เรียกว่าเวียงแก้ว บริเวณสามเหลี่ยมทองคำ อ.เชียงแสน และเวียงสี่ทวงกับเวียงพานคำไม่ควรอยู่บริเวณเมืองโบราณที่ อ.แม่สาย เพราะตำนานหลายฉบับกล่าวว่าบริเวณนั้นเป็นเมืองหิรัญนครเงินยาง)
-และทำการซ่องสุมผู้คน สู้รบกับพระยาขอมจนได้รับชนะ ขับไล่พวกขอมและสามารถชิงเมืองโยนกนครไชยบุรีราชธานีศรีช้างแส่นกลับคืนมาได้ ถวายเมืองคืน
พระองค์พังคราช
-ส่วน
พระองค์พรหมราช(พรหมกุมาร)
ได้กลัวว่าจะมีข้าศึกมาอีก จึงไปสร้างเมืองใหม่ คือ
เวียงไชยปราการ(สันนิษฐานว่าควรอยู่บริเวณ บ้านร่องห้า (ร่องห้าทุ่งยั้ง) ต.ผางาม อ.เวียงชัย จ.เชียงราย)
-เมื่อสิ้นพระองค์พรหมราชแล้ว
พระองค์ไชยสิริ
พระโอรสได้ครอง
เวียงไชยปราการ
ต่อมา แต่ถูก
เมืองสุธรรมวดี
เข้ามาคุกคามอีก
-
พระองค์ไชยสิริ
จึงพาชาวเมืองอพยพลงไปทางใต้ และตั้งเมืองที่
เมืองกำแพงเพชร
-ส่วน
เมืองโยนกนครไชยบุรีราชธานีศรีช้างแส่น
นั้น มีกษัตริย์ครองเมืองต่อมา จนถึงสมัย
พระองค์มหาไชยชนะ
ชาวเมืองจับได้ปลาไหลเผือกยักษ์จากแม่น้ำกก แล้วนำมาแบ่งกันกินทั้งเมืองยกเว้นแม่หม้ายเฒ่าหนึ่งคน และในคืนนั้นเมืองโยนกก็ล่มสลายลงกลายเป็นหนองน้ำใหญ่ ยกเว้นแม่หม้ายเฒ่าเพียงคนเดียวที่รอดตาย (สันนิฐานว่าอาจเกิดแผ่นดินไหวจนเมืองถล่มลง จึงมาผูกเรื่องในตำนาน ปัจจุบันสันนิฐานว่าเวียงโยนกฯอยู่บริเวณเวียงหนองหล่ม ตั้งอยู่ระหว่าง ต.โยนก อ.เชียงแสน กับ ต.จันจว้า อ.แม่จัน จ.เชียงราย)
-
ขุนพันนาและนายบ้านกับประชาชนที่รอดตาย
จึงรับเลี้ยงดูแม่หม้ายเฒ่า และประชุมปรึกษาเลือกนายบ้านผู้หนึ่ง ชื่อ
ขุนลัง
ให้เป็นผู้นำ และช่วยกันสร้างเมืองใหม่ริมฝั่งแม่น้ำโขงฝั่งตะตก และอยู่ทางทิศตะวันออกของเมืองโยนกนครฯ เรียกว่า
เวียงเปิกสา (เวียงปรึกษา)
ผู้ที่ครองเวียงเปิกสานั้นจะต้องได้รับการปรึกษาคัดเลือกจากประชาชนในเมืองทั้งหมด คล้ายกับแนวทางของ
ระบอบประชาธิปไตย
เรียกว่า
ไพร่แต่งเมือง
รวมเป็นขุนผู้ครองเวียงเปิกสา 16 คน เป็นอันจบตำนานสิงหนติกุมาร
*สิงหนติ หรือ สิงหนวัติ
-ในประชุมพงศาวดาร ภาคที่ 61
ตำนานสิงหนวติกุมาร เรียกชื่อเจ้าสิงหนติราชกุมารว่า สิงหนวติกุมาร
และมีการเผยแพร่และเพี้ยนไปเป็น
สิงหนวัติกุมาร
และเป็นชื่อที่แพร่หลายใช้ในปัจจุบัน
-แต่จากการสำรวจและปริวรรตเอกสารใบลานต้นฉบับภาษาล้านนาของตำนานโยนกแล้ว กลับพบว่าเขียนว่า
สิงหนติ
ไม่พบว่ามีการเขียนชื่อ
สิงหนวติ หรือ สิงหนวัติ
ในตำนานทุกฉบับ จึงสรุปว่า “
ควรใช้ สิงหนติ” ซึ่งเป็นชื่อที่ถูกต้อง
*
รายพระนามกษัตริย์ผู้ครองเมืองโยนกนครไชยบุรีราชธานีศรีช้างแส่น
-พญาสิงหนติ (เจ้าสิงหนติราชกุมาร) เริ่มราชวงศ์เมืองนาคพันธุสิงหนตินคร
-พญาพันธติ สถาปนาเมืองโยนกนครไชยบุรีราชธานีศรีช้างแส่น
-พญาอชุตราช
-พญามังรายนราช (พระองค์มังรายนราช)
-พระองค์เชือง
-พระองค์ชืน
-พระองค์คำ
-พระองค์เพิง
-พระองค์ชาต
-พระองค์เวา
-พระองค์แวน
-พระองค์แก้ว
-พระองค์เงิน
-พระองค์แวนที่ 2 (คนละองค์กับพระองค์แวนในลำดับที่11)
-พระองค์งาม
-พระองค์ลือ
-พระองค์รอย
-พระองค์เชิง
-พระองค์พัน
-พระองค์เพา
-พระองค์พิง
-พระองค์สี
-พระองค์สม
-พระองค์สวน
-พระองค์แพง
-พระองค์พวน
-พระองค์จัน
-พระองค์ฟู
-พระองค์ฝัน
-พระองค์วัน
-พระองค์มังสิง
-พระองค์มังแสน
-พระองค์มังสม
-พระองค์ทิพ
-พระองค์กอง
-พระองค์กม
-พระองค์ชาย
-พระองค์ชื่น
-พระองค์ชม
-พระองค์พัง
-พระองค์พิงที่ 2 (คนละองค์กับพระองค์พิงในลำดับที่20)
-พระองค์เพียง
-
พระเจ้าพังคราช
-
พระเจ้าทุกขิตะ
(เจ้าทุกขิตะกุมาร)
-
พระเจ้าพรหมมหาราช
-
พระเจ้าชัยศิริ
สิ้นสุดราชวงศ์สิงหนติ เมืองโยนกนครไชยบุรีราชธานีศรีช้างแส่นล่มสลาย
(หมายเหตุ รายชื่อกษัตริย์ราชวงศ์สิงหนติ อ้างอิงจากตำนานสิงหนติโยนก ฉบับวัดลำเปิง จ.เชียงราย เป็นหลัก)
เขียนใน
GotoKnow
โดย
"คนเมืองน้ำดำ"
ใน
รวมสารพัดเรื่องราว และ นานาสาระ
คำสำคัญ (Tags):
#" โยนกนคร"
หมายเลขบันทึก: 707965
เขียนเมื่อ 28 กันยายน 2022 13:16 น. (
)
แก้ไขเมื่อ 15 พฤศจิกายน 2022 21:02 น. (
)
สัญญาอนุญาต: สงวนสิทธิ์ทุกประการ
จำนวนที่อ่าน
จำนวนที่อ่าน:
ความเห็น (0)
ไม่มีความเห็น
อนุญาตให้แสดงความเห็นได้เฉพาะสมาชิก
หน้าแรก
สมาชิก
"คนเมืองน้ำดำ"
สมุด
รวมสารพัดเรื่องรา...
อาณาจักรโยนกเชียงแสน
พบปัญหาการใช้งานกรุณาแจ้ง LINE ID
@gotoknow
สงวนลิขสิทธิ์ © 2005-2023 บจก. ปิยะวัฒนา
และผู้เขียนเนื้อหาทุกท่าน
นโยบายความเป็นส่วนตัว (Privacy Policy)
ClassStart
ระบบจัดการการเรียนการสอนผ่านอินเทอร์เน็ต
ทั้งเว็บทั้งแอปใช้งานฟรี
ClassStart Books
โครงการหนังสือจากคลาสสตาร์ท