กิฬายิงธนูเป็นกีฬาซุนนะฮฺจริงหรือ ?

ผมไม่ได้เขียนบันทึกลงใน gotoknow นี้นานมาก บันทึกสุดท้ายที่ผมเขียนก็เมื่อ 18 มกราคม 2012 (ประมาณ 10 ปีที่แล้ว) ถามว่า ทำไมวันนี้ถึงเขียนได้ ตอบได้ว่าเหตุที่เขียนขึ้นนี้ เมื่ออาทิตย์ที่แล้ว นศ.ถามว่า อ.มีแรงบันดาลใจจากไหนที่ได้เขียนหนังสือหลายเล่ม ก็เลยตอบเขาไปว่า gotoknow ก็เลยเปิดให้เขาดูบันทึกใน gotoknow นี้ เลยทำให้รู้สึกอยากเขียนขึ้นมาอีก 

เช้าวันนี้ได้เห็นโพสใน facebook ของน้องคนหนึ่งที่เคยทำงานด้วยกัน เกี่ยวกับกีฬายิงธนู และเรียกว่า เป็นกีฬาซุนนะฮฉฺ เลยเกิดคำถาม ถามแก่ตัวเองว่า เป็นไป เป็นมาอย่างไร ถึงได้ชื่อว่าซุนนะฮฺ

ขอทำความเข้าใจ คำว่า “ซุนนะฮฺ(سنة)” ก่อน

• ซุนนะฮฺ คือ การงานที่ท่านนบีมุฮำมัด(ศ็อลฯ) ได้กระทำไว้เป็นแบบอย่าง ท่านได้กล่าวให้กระทำ เพื่อให้คนมุสลิมเราได้กระทำตาม คนไม่ทำก็ถือว่าไม่เป็นอะไรหรือไม่เป็นบาป แต่ก็ควรทำ และเมื่อทำแล้วจะได้บุญและผลดีต่างๆ นานาอีกมาก มีที่รู้ตัวและไม่รู้ตัว 

ทำไม.. กิฬายิงธนู ถึงเป็นซุนนะฮฺ ท่านนบีคือทำหรือ ? หรือว่าท่านนบีเคยใช้ทำหรือ ?

ตอนที่ผมเรียน ป.ตรี (ประมาณปี 1) ก็เคยได้ยินหะดีษนบีเกี่ยวกับกิฬายิงธนูที่นับว่าเป็นซุนนะฮฺนี้ แต่ผมไม่ได้ตรวจสอบผมเติมว่า หะดีษ หรือคำกล่าวของท่านนบีนี้มีความเท็จจริงอย่างไร และเมื่อผมถามรุ่นพี่ที่เรียน ป.โท อยู่คนหนึ่งเกี่ยวกับหะดีษนี้ เขาว่า นั้นสมัยนั้น(สมัยนบี) สมัยนี้ควรเป็อย่างอื่นแล้ว 

มาช่วง 4-5 ปีนี้ มุสลิม 3 จังหวัดภาคใต้เรา โดยเฉพาะ กลุ่มนักศึกษา นักเรียน และโรงเรียนต่างๆ หลายโรงได้หันมาเล่นกิฬาที่เขาเรียว่า ยิงธนู Traditional มากขึ้น เล่นจนถึงทุกวัน บางคนหรือบางกลุ่มไปแข่งถึงต่างประเทศ และจะเห็นกิฬาพวกนี้พวกเขาจะต่อท้ายคำว่า ซุนนะฮฺ เป็นประจำ

ถ้าเราได้อ่านใน คำถาม-ตอบ ในศาสนา เราจะพบคำถามเช่นนี้บ่อย เขามักถามว่า 

 علموا أولادكم السِّبَاحَةَ والرِّمَايَةَ وركوب الخيل 
(จงสอนลูกหลานของท่าน ว่ายน้ำ ยิงธนูและขี่ม้า) 

เป็นหะดีษจริงหรือเปล่า หรือคำนี้เป็นคำพูดของใคร 

(มีมุสลิม 3 จังหวัดนี้ บางคนนิยมเลี้ยงม้าและขี่ม้าแล้วบอกว่าซุนนะฮฺ)

มีบางคนตอบว่า คำกล่าวนั้นไม่ใช่คำกล่าวของท่านนบี(ศ็อลฯ) แต่จะมีคำกล่าวคล้ายๆ นั้น เช่น กล่าวว่าท่านนบีกล่าวว่า ..

علِّموا أبناءَكمُ السباحةَ والرميَ، و المرأةَ المَغزلَ
(พวกท่านจงสอนลูกหลานของท่าน ว่ายน้ำ ยิงธนู และให้ผู้หญิงวิ่งรอบเสาในบ้าน) บันทึกโดย อัซซะยูฏี(5459) จากรายงานของ อับดุลลอฮฺ อิบนุอุมัร เป็นหะดีษเฎาะอีฟ(ความน่าเชื่อถืออยู่ในระดับอ่อน)

علِّموا أبناءَكمُ السباحةَ، و الرمايةَ، و نعمَ لَهْوُ المؤمنةِ في بيتِها المغزلُ، و إذا دعاكَ أبواكَ فأجبْ أمَّكَ
(พวกท่านจงสออนลูกหลานของท่าน ว่ายน้ำ ยิงธนู และกิฬาสันทนาการที่ดีที่สุดหรับผู้หญิงมุมินะฮฺแล้วการเล่นรอบๆหลักในบ้าน และเมื่อพ่อแม่เรียกหาเจ้าก็จงตอบรับแม่) บันทึกโดย อัซซะยูฏี(5450) จากการรายงานของ บักริน อิบนุอัลลอฮฺ อันอันศอรีย์  เป็นหะดีษเฎาะอีฟความน่าเชื่อถืออยู่ในระดับอ่อน)

• ความน่าเชื่อถือของหะดีษอยู่ในระดับอ่อนนี้ หรือเฎาะอีฟ ضعيف หมายถึง หะดีษนี้มีปัญหาสายรายงาน เช่น คนที่มาเล่าต่อๆ ตั้งแต่ท่านนบีจนถึงอัซซะยูฏีย์บันทึกไว้นั้น อาจจะมีบางคน (คนเดียวหรือหลายคน) เป็นคนที่ไม่ค่อยน่าเชื่อถือในซื่อสัตย์หรือการรายงานของเขา

ส่วนคำพูดที่ว่า 

"أنْ علِّموا أولادكم السباحةَ والفروسية" (จงสอนลูกหลานของเจ้า ว่ายน้ำและการขี่ม้า) เป็นคำพูดของ อุมัรฺ อิบนุค็อฏฏอบ ที่ท่านเขียนถึง ชาวชาม(الشام)

ผมสรุป (โดยเฉพาะกับตัวผมเอง)

• ขี่ม้า ยิงธนู หรือว่ายน้ำ เป็นกีฬาที่ควรทำอย่างยิ่ง และทั่วโลกก็ยอมรับในความดีงามของกีฬาทั้ง 3 อย่างนี้ 
• ผมมองว่า การเรียนหรือฝึกฝนขี่ม้า ในสมัยนบี หรือในสนามที่ต้องใช้ม้า เป็นกิจกรรมหรือกิฬาควรฝึกฝนอย่างยิ่งเพราะเราสามารถใช้ประโยชน์จากมันได้มากมาย ส่วนสมัยนี้น่าจะเป็นอย่างอื่น เช่น ขับรถ ขับมอเตอร์ไซค์ หรือรถชนิดต่างที่จะช่วยในการทำงานหรือการผจญภัยเพื่อความสำเร็จ
• การยิงธนู เป็นกีฬาให้อะไรหลายอย่าง ความอดทน ความแม่นย้ำ และฝึกสมาธิ แต่ที่เขาหมายถึงจากหะดีษข้างบน หรือจากการส่งเสริมของท่านอุมัรฺ เพราะสามารถนำไปใช้ในชีวิตจริง สมัยนั้นเขาล่าสัตว์ด้วยธนู และทำสงครามกันก็ใช้ธนู ฉะนั้นสมัยนี้น่าจะมีสิ่งอื่นตามมาด้วย เช่น ยิงปื่น ในลักษณะต่างๆ เป็นต้น