มหาวิทยาลัยกับการยุติความหิวโหยในโลก

บทความเรื่อง Academics, policy-makers must work together to end hunger ใน University World News    บอกเราว่า คุณค่ายิ่งใหญ่ของอุดมศึกษา ต้องไม่หยุดอยู่แค่ให้ความรู้และทักษะแก่บุคคลที่เข้าเรียน    ต้องมีเป้าหมายยิ่งใหญ่กว่านั้น คือเป้าหมายระดับโลก     

นี่คือประเด็นบทบาทของอุดมศึกษาต่อการบรรลุ SDG ของโลก   ในกรณีนี้เป็นเรื่อง SDG 

เขาอ้งถึงรายงานของ FAO เรื่อง Tracking Progress on Food and Agriculture – Related Indicators 2021   ที่บอกว่า อาหารและการเกษตรเกี่ยวข้องกับ SDG ถึง ๘ ตัว ใน ๑๗ ตัว   

อ่านบทความ  Academics, policy-makers must work together to end hunger  แล้ว ผมสะท้อนคิดว่า นี่เป็นข้อเขียนจากมุมมองของเจ้าหน้าที่ขององค์การอาหารโลก    เขาจึงเสนอให้สถาบันอุดมศึกษาให้ความร่วมมือด้านข้อมูล     เพื่อช่วยให้ FAO  ติดตามผลงานของนได้ดียิ่งขึ้น   

ผมจึงนำมาคิดต่อว่า “ความหิวโหย” มีสองแบบ     คือแบบชัดเจน (ขาดแคลนอาหาร) กับแบบซ่อนเร้น (ทุพโภชนาการ)   แบบหลังไม่ได้เกิดจากการขาดแคลนอาหาร   แต่เกิดจากปัจจัยด้านความรู้และสังคม   มองจากมุมนี้ประเทศไทยยังไม่ปลอดความหิวโหย    โดยเรามีทั้งปัญหาความหิวโหย และปัญหาบริโภคอาหารมากเกิน จนเกิดโรคอ้วน   ตอนนี้ในประเทศไทยปัญหาบริโภคมากเกิน น่าจะมีมากกว่าไม่มีบริโภค

ประเด็นสำคัญๆ ในสังคมและในโลก เป็นเรื่องซับซ้อนทั้งสิ้น   ความหิวโหยในประเทศยากจนขาดแคลนในอัฟริกาส่วนที่อยู่ใต้ทะเลทรายสะฮารา  กับความหิวโหยในประเทศไทย ต่างกัน    เป็นคนละบริบทสังคม      root cause ของความหิวโหยในประเทศไทย   ไม่ใช่เกิดจากผลิตไม่พอ   แต่อยู่ที่ความเหลื่อมล้ำทางสังคม (SDG 10 Reduce Inequities)   ข้อเรียกร้องของบทความนี้ต่อสถาบันอุดมศึกษา จึงเน้นสนอง FAO มากกว่าสนองคนที่หิวโหย     

ข้อความในย่อหน้าบนน่าจะผิด    หากมองจากความซับซ้อนของปัญหาความหิวโหย    หาก FAO มีข้อมูลที่ดี   ก็จะช่วยเสนอแนะการแก้ปัญหาความหิวโหยระดับโลกได้ดียิ่งขึ้น   

แต่หากมอง SDG 1 (poverty)  และ 2 (hunger) ประเทศไทยจะแก้ได้ต้องมุ่งไปแก้ที่ SDG 10 (inequities)    และสถาบันอุดมศึกษาไทยต้องมุ่งไปเน้นที่นั่น   มากกว่าเน้นเฉพาะที่ระบบข้อมูลที่บทความของเจ้าหน้าที่ FAO เสนอ  

ความหิวโหยในโลก เป็นเรื่องซับซ้อน   มีทั้งสาเหตุในพื้นที่และประชากรนั้นๆ   และสาเหตุจากการกระทำของประเทศมหาอำนาจเพื่อรักษาผลประโยชน์ของตน    และในหลายกรณี องค์กราระหว่างประเทศ ถูกใช้เพื่อผลประโยชน์ของมหาอำนาจ มากกว่าผลประโยชน์ภาพรวมของโลก    พฤติกรรมของรัฐบาล ปธน. ทรัมป์ เป็นตัวอย่าง   และทำให้ความเชื่อถือต่อประเทศสหรัฐอเมริกา เสื่อมลงไปมาก   

จะเห็นว่า ความหิวโหยซับซ้อนยิ่งกว่าที่องค์การสหประชาชาติกล้าระบุ    อุดมศึกษาน่าจะมีอิสระที่จะสะท้อนภาพจริงของ root cause ให้โลกเห็น

วิจารณ์ พานิช