7คำถาม แนวทางพัฒนา “กลุ่มเปราะบาง”

“กลุ่มเปราะบาง” มีหลากหลายกลุ่มมากมาย ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ [ เช่น คนตกงาน คนยากจน คนพิการ เป็นต้น] การพัฒนาคนนั้นเราจำเป็นที่จะต้องรู้ถึงความคิด ความรู้สึก และการแสดงออกของผู้รับบริการกลุ่มนี้ ว่ามีกระบวนการคิด ความรู้สึกและมีการแสดงออกอย่างไร จึงต้องใช้แบบจำลองในการประเมินว่าผู้รับบริการมีความคิดอย่างไร 

MoHo หรือ Model of Human Occupation คือแบบจำลองการดำเนินชีวิตของมนุษย์

แบบจำลองดังกล่าวเน้นที่การมองมนุษย์เป็นระบบเปิด ซึ่งก็คือการประเมินในสภาพสิ่งแวดล้อมจริงๆ โดยเราจะต้องรู้เจตจำนงค์ พฤตินิสัย และการแสดงความสามารถสูงสุดในการทำกิจกรรมการดำเนินชีวิต เพื่อให้สามารถแยกแยะปัญหาต่างๆและตั้งเป้าหมายรายบุคคลได้อย่างเหมาะสม

โดยแบบจำลองดังกล่าว มี 7ส่วนเพื่อรวบรวมข้อมูลเป็นแนวทางในการประเมินเพื่อตั้งเป้าหมาย ซึ่งจะรู้ข้อมูลส่วนต่างๆได้จากการถามคำถาม “7 คำถาม”

1.Occupational Identity

คือ คุณลักษณะบุคคลต่อการทำกิจกรรมการดำเนินชีวิต

จะเป็นการถามเพื่อให้ได้คำตอบว่าผู้รับบริการมีความต้องการอะไร อยากที่จะทำกิจกรรมอะไร เพื่ออะไร

2. Occupational Competency

คือ ความสามารถในการทำกิจกรรมการดำเนินชีวิต

จะเป็นคำถามเกี่ยวกับความสามารถที่ต้องใช้ในการทำกิจกรรมดำเนินชีวิต ต้องใช้ความสามารถอะไร เกณฑ์ความสามารถในการทำกิจกรรมนั้นคืออะไร

3. Participation

คือ การมีส่วนร่วมในกิจกรรมการดำเนินชีวิต

จะเป็นการถามถึงการมีส่วนร่วมในกิจกรรมการดำเนินชีวิตของผู้รับบริการว่าได้มีส่วนร่วมหรือไม่

4. Performance

คือ การแสดงความสามารถในการทำกิจกรรมการดำเนินชีวิตในความเป็นจริง

จะเป็นการถามเพื่อให้รู้ว่าผู้รับบริการสามารถแสดงความสามารถในการทำกิจกรรมการดำเนินชีวิตได้มากน้อยเพียงใด

5. Skills 

คือ ทักษะที่ต้องใช้ในการทำกิจกรรมย่อยๆในกิจกรรมการดำเนินชีวิต ผ่านการฝึกฝนซ้ำๆ 

ซึ่งแบ่งเป็น

1.Communication skills 

2.Motor skills

3.Process skills

จะต้องถามเพื่อให้รู้ว่าผู้รับบริการมีความต้องการที่จะต้องการฝึกทักษะอะไร เพื่อนำไปใช้ในการดำเนินกิจกรรม ผู้รับบริการยังขาดทักษะอะไร

6. Volition-Habituation-Performance Capacity 

คือ เจตจำนงค์ พฤตินิสัย และความสามารถสูงสุดในการทำกิจกรรมการดำเนินชีวิต

โดยจะถามเพื่อให้ได้ข้อมูลส่วนนี้คือ ผู้รับบริการมีความสามารถสูงสุดเท่าใดในการแสดงความสามารถในการทำกิจกรรมการดำเนินชีวิต มีเจตจำนงค์และพฤตินิสัยอย่างไร มีความคิด ความรู้สึกและการแสดงออกอย่างไร

Volition - มีความตั้งใจอย่างไรที่จะทำกิจกรรมต่างๆ

Habituation - มีพฤตินิสัยอย่างไร ในการทำกิจกรรมทำอย่างไร มีบทบาทในการทำกิจกรรมอย่างไร

Performance Capacity - มีความสามารถที่แสดงออกมาได้สูงสุดอย่างไร (ในสภาวะจริงๆ)

7. Environment 

คือ สิ่งแวดล้อมรอบๆตัว โดยรวมทั้งทั้งกายภาพและไม่กายภาพ

จะต้องสอบถามถึงสิ่งแวดล้อมต่างๆรอบๆตัวผู้รับบริการว่ามีลักษณะอย่างไร มีสิ่งแวดล้อม สถานการณ์ใดที่มีผลต่อตัวผู้รับบริการในการทำกิจกรรม

โดยเมื่อถามคำถามเพื่อเก็บข้อมูลทั้ง 7ส่วนนี้ได้ครบแล้ว ก็จะทำให้สามารถประเมินความคิดของผู้รับบริการได้ รู้ถึงความต้องการของผู้รับบริการ และสามารถวางแผนกิจกรรมหรือแนะนำให้ผู้รับบริการทำกิจกรรมที่เหมาะสมได้ ซึ่งจะทำให้ผู้รับบริการมีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เปลี่ยนแปลงบทบาท และนำไปสู่การพัฒนาความสามารถของตัวผู้รับบริการ

ขอขอบคุณ : https://www.gotoknow.org/posts...