ชีวิตที่พอเพียง 3788. สั่งเซลล์ให้เป็นช่างก่อสร้าง

บทความใน Scientific American ฉบับเดือนสิงหาคม ๒๕๖๓ ลงเรื่อง Building with Biology : A novel technique turns brain cells into circuit components    บอกเราว่า นักวิทยาศาสตร์สามารถสั่งให้เซลล์สมองของหนอน C. elegans สร้างสารและประกอบกันเข้าเป็นโครงสร้างได้ (๑) ผลงานนี้ตีพิมพ์ในวารสาร Science เดือนมีนาคม ๒๕๖๓ นี่เอง    การก่อสร้างนี้ เป็นการก่อสร้างทางเคมีนะครับ    จะว่าสั่งให้หนอนเป็นนักเคมีก็น่าจะได้    กระบวนการนี้เรียกว่า GTCA – Genetically Targeted Chemical Assembly  

อย่าลืมว่าการทดลองนี้ทำในหนอนนะครับ    แต่มันก็เป็นความก้าวหน้าที่น่าตื่นเต้น    มีการทำนายว่า ไม่นานนักเทคนิคนี้จะถูกนำไปประยุกต์ใช้ในศาสตร์ด้าน bioelectric medicine    ซึ่งเป็นแขนงใหม่ของการแพทย์ที่ผมเองก็เพิ่งรู้จักเดี๋ยวนี้เอง  

งานวิจัยนี้ใช้ไวรัสนำยีนเข้าสู่เซลล์เป้าหมาย เพื่อบังคับให้เซลล์สร้างเอ็นไซม์ (ในกรณีนี้คือ Apex2) ขึ้นที่ผิวเซลล์     เอ็นไซม์นี้จะกระตุ้นปฏิกิริยาเคมีระหว่าง สารเริ่มต้นกับเปอร์อ็อกไซด์ที่ใส่เข้าไปในช่องระหว่างเซลล์    ทำให้สารเริ่มต้นต่อกันเป็นพอลิเมอร์อยู่บนเซลล์เป้าหมาย   

เมื่อพอลิเมอร์ที่สร้างขึ้น เป็นสารนำไฟฟ้า และทำหน้าที่สื่อสารระหว่างเซลล์ ก็จะมีโอกาสประยุกต์ใช้ได้ในหลายเป้าหมาย   

นอกจากทดลองในหนอน  ทีมวิจัยยังทดลองในหนู  และในเซลล์สมองคนในที่เพาะเลี้ยง    เพื่อตรวจสอบว่าสารเริ่มต้นที่ฉีดเข้าไปมีพิษหรือไม่    

นักวิจัยในสาขานี้ที่ไม่ได้อยู่ในทีม ให้ความเห็นว่า เทคนิคการรักษาด้วยยีนวิธีนี้อาจใช้รักษาโรคซึมเศร้า และโรคพาร์คินสัน ได้    ข้อจำกัคคือ ข้อห้ามดำเนินการการรักษาด้วยยีน     

แต่กว่าจะไปถึงขั้นใช้รักษาโรค ยังต้องมีงานวิจัยีกหลายขั้นตอน    โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การพิสูจน์ว่า เทคนิคนี้ใช้ได้ในสัตว์ชั้นสูง   

วิจารณ์ พานิช

๒๗ ส.ค. ๖๓