ชีวิตที่พอเพียง 3786. วงจรจินตนาการของสมอง

บทความ Creative Types Reserve a Special Corner of the Brain for Dreaming Big    ในนิตยสาร Scientific American Mind  ประจำเดือนกันยายน ๒๕๖๓    บอกว่าสมองมนุษย์มีวงจรจินตนาการ    และคนที่มีความสร้างสรรค์สูงใช้วงจรนี้ได้เก่งเป็นพิเศษ   นี่คือผลงานวิจัยซึ่งอ่านได้ที่ (๑)  

 จินตนาการเก่งพิเศษหมายความว่า จินตนาการออกไปไกลจากความจริง ที่ตนคุ้นเคยหรือเคยมีประสบการณ์ (เรียกว่า distal imagination)    เช่นจินตนาการชีวิตของผู้คนใน ๕๐๐ ปีข้างหน้า    จินตนาการความคิดของสัตว์    จินตนาการชีวิตบนดาวเคราะห์ดวงอื่น   

ที่จริงมนุษย์ทุกคนมีจินตนาการ    แต่มักเป็นจินตนาการใกล้ๆ กับความคุ้นเคยของตน    งานวิจัยชิ้นนี้ เปรียบเทียบการทำงานของสมองของคนที่ทำงานแบบใช้ความสร้างสรรค์สูง (ศิลปิน  นักเขียน  นักแสดง  ผู้กำกับการแสดง ที่เคยได้รับรางวัล)   กับคนทั่วไป    ในระหว่างที่กำลังคิดโจทย์สร้างสรรค์    วัดการทำงานของสมองด้วยเครื่อง fMRI   

เมื่อให้จินตนาการเรื่องราวใน ๒๔ ชั่วโมงข้างหน้า สมองของคนสองกลุ่มทำงานคล้ายๆ กัน    แต่เมื่อให้จินตนาการเรื่องราวไกลไปในอนาคต เฉพาะสมองของคนกลุ่มทำงานสร้างสรรค์เท่านั้น ที่สมองส่วน dorsomedial default network ทำงาน    เป็นที่รู้กันมาก่อนแล้วว่า สมองส่วน dorsomedial default network นี้ทำหน้าที่เกี่ยวกับจินตนาการ และความสร้างสรรค์    ในคนทั่วไป ขณะคิดจินตนาการไปในอนาคตไกลๆ สมองส่วน dorsomedial default network ไม่ทำงานเลย

สมองส่วน dorsomedial default network จึงได้ชื่อว่า creative brain    บทความตั้งคำถามว่า สมองส่วนนี้ฝึกได้ไหม     นักวิทยาศาสตร์จะต้องหาหลักฐานมาพิสูจน์    แต่ผมสรุปให้เลย ว่าฝึกได้    แต่ต้องทำตั้งแต่ยังเด็ก จะได้ผลดีกว่าฝึกตอนโตแล้ว     ดังสุภาษิต “ไม้แก่ดัดยาก”

วิธีทดลองที่สรุปเรื่อง สมองสร้างสรรค์ อยู่ในรายงาน (๑) นะครับ

วิจารณ์ พานิช

๓๑ ส.ค. ๖๓