ธรรมชาติการทำงานของนักสาธารณสุขในชุมชน

ผมเป็นนักสาธารณสุข และในช่วง 10 ปีมานี้ ผมเริ่มสนใจการวิจัยเชิงปฏิบัติการ หรือที่เรียกกันว่า action researchด้วยเหตุผลหนึ่งเพราะเห็นว่าธรรมชาติของ action research สอดคล้องกับธรรมชาติการทำงานของนักสาธารณสุขในชุมชน 4 ข้อ คือ

1. มีเป้าหมายเพื่อสร้างการเปลี่ยนแปลงเพราะ action research ไม่ใช่การศึกษาในระดับของความรู้ความเข้าใจในปัญหาเท่านั้น แต่หมายถึง การลงมือแก้ไขปัญหาอย่างจริงจังและอย่างเป็นระบบ
2. เน้นการมีส่วนร่วมเพราะนักวิจัย action research จะไม่คิดแล้วทำอยู่คนเดียว แต่จะเชื้อเชิญเพื่อนร่วมงาน กลุ่มองค์กร และเพื่อนพี่น้องในชุมชนให้มาร่วมกันคิดแล้วทำเพื่อร่วมกันแก้ไขปัญหาที่กำลังเผชิญอยู่ร่วมกัน
3. สร้างการเรียนรู้ เพราะ action research ไม่ใช่การวิจัยที่มาร่วมคิดร่วมทำแล้วจบ แต่ต้องเรียนรู้จากงานที่ทำ และตระหนักว่า บทเรียนที่ได้คือของมีค่า เป็น inside out ที่ข่วยเพิ่มพลังอำนาจให้ชุมชนและตัวนัก วิจัย
4. ให้ความสำคัญกับทุกๆ ระบบของชุมชน เพราะ action research ถือว่า บริบท คือตัวกำหนดวิธีการแก้ไขปัญหา ในขณะเดียวกันการเปลี่ยนแปลงเชิงสร้างสรรค์ของบริบทก็เป็นตัวชี้วัดความสำเร็จของ action research ด้วย

ธรรมชาติการทำงานทั้ง 4 ข้อนี้เองที่ทำให้นักสาธารณสุขในชุมชนมีจุดยืนในการทำงานสาธารณสุขอย่างสง่างาม และจะว่าไปแล้วก็เป็นความหวังเดียวที่ดูแจ่มชัดที่สุดในปัจจุบันที่พอจะทำให้เกิดการพัฒนาสุขภาพชุมชนอย่างยั่งยืนได้จริง

หนังสือ #วิจัยเชิงปฏิบัติการแก้ไขปัญหาสาธารณสุขในชุมชน โดย จักรพันธ์ เพ็ชรภูมิ สำนักพิมพ์ มหาวิทยาลัยนเรศวร