ชีวิตที่พอเพียง 3303. KM top-down and bottom-up

ระบบการจัดการความรู้ที่แข็งแรงขององค์กรนั้น    ต้องมีการไหลเวียนของความรู้ที่มีความสำคัญยิ่งยวด (critical knowledge) ไปทั่วทั้งองค์กร   ความรู้ที่สำคัญยิ่งยวดอย่างหนึ่งคือ ความรู้เกี่ยวกับวิสัยทัศน์และเป้าหมายขององค์กร    ซึ่งมักจะรู้หรือเอาใจใส่กันเฉพาะในกลุ่มผู้บริหาร   

แต่จริงๆ แล้ว องค์กรจะเข้มแข็งได้ ความรู้นี้ต้องไหลเวียนไปถึงคนระดับหน้างานด้วย

กระบวนการ KM ที่ดีจะทำให้ความรู้เกี่ยวกับวิสัยทัศน์และเป้าหมายขององค์กร ไหลเวียนจากผู้บริหารลงสู่พนักงานระดับปฏิบัติการ    และไหลวนจากระดับปฏิบัติการ ขึ้นสู่ระดับบริหารและระดับนโยบาย  

ทีมจัดการความรู้ขององค์กร สามารถทำหน้าที่จัดให้ความรู้ดังกล่าวไหลวนจากบนลงล่าง และจากล่างขึ้นบนได้  

เมื่อมีการตั้งวงแลกเปลี่ยนเรียนรู้ผลงานที่น่าภาคภูมิใจ    กำหนดให้ทีมเจ้าของผลงานระบุด้วย ว่างานสร้างสรรค์ของตน ช่วยการบรรลุวิสัยทัศน์และเป้าหมายองค์กรข้อไหน อย่างไร    คือกำหนดให้เจ้าของผลงานตีความคุณค่าของผลงานด้วย    แล้วทีม KM ช่วยเสริมหรือขยายความคุณค่าให้ชัดเจนยิ่งขึ้น    และนำเอาเรื่องราวขึ้นระบบไอทีขององค์กร    เพื่อการและเปลี่ยนเรียนรู้ที่กระจายไปทั่วทั้งองค์กร    ที่ความรู้สำคัญมี ๒ ด้าน คือด้านคุณค่าต่อวิสัยทัศน์และเป้าหมายขององค์กร  กับคุณค่าในฐานะความรู้เชิงเทคนิค  

ทุกเดือน ทีม KM รวบรวมผลงานสร้างสรรค์ดีเด่นอันดับ ๑, ๒, ๓ ของเดือน รายงานแก่ผู้บริหารระดับสูง (สุด) พร้อมกับการตีความคุณค่าต่อการหนุนวิสัยทัศน์และเป้าหมายขององค์กร    โดยที่องค์กรอาจจัดให้มีระบบรางวัล    นี่คือ bottom-up KM ว่าด้วยความรู้ความเข้าใจวิสัยทัศน์และพันธกิจขององค์กร   

เมื่อผู้บริหารไปประชุมพนักงานในโอกาสต่างๆ    และกล่าวถึงวิสัยทัศน์และเป้าหมายขององค์กร    ก็ยกเอาผลงานสร้างสรรค์ดีเด่นเรื่องใดเรื่องหนึ่งมาเป็นตัวอย่างรูปธรรม    ว่าพนักงานระดับปฏิบัติการสามารถใช้ความสร้างสรรค์เพื่อหนุนวิสัยทัศน์และเป้าหมายขององค์กรได้อย่างไร    นี่คือ top-down KM ในเรื่องความรู้เกี่ยวกับวิสัยทัศน์และเป้าหมายขององค์กร   

วิจารณ์ พานิช

๑ ต.ค. ๖๑