Diabetes Risk Score แบบง่ายของไทย

ดิฉันเคยเขียนถึง Diabetes Risk Score (DRS) ของไทยที่พัฒนาโดย รศ.นพ.วิชัย เอกพลากร ([email protected]) ซึ่งเป็นแบบประเมินความเสี่ยงต่อเบาหวานชนิดที่ ๒ มาแล้ว ๒ ครั้ง ครั้งแรกตั้งแต่เมื่อวันที่ ๑ กรกฎาคม ๒๕๔๘ อ่านได้ที่นี่ค่ะ

คราวที่แล้ว เมื่อวันที่ ๑๔ ตุลาคม ๒๕๔๘ (อ่านที่นี่) ดิฉันได้เล่าที่มาที่ไปและวิธีการพัฒนาเครื่องมือชุดนี้ อาจารย์วิชัยได้สร้างโมเดลไว้ ๕ โมเดล สำหรับโมเดลแบบง่ายไม่ต้องอาศัยผลการตรวจเลือดเลยนั้นประกอบด้วย อายุ เพศ BMI ความยาวเส้นรอบเอว (WC) ภาวะความดันเลือดสูง และประวัติการป่วยเป็นเบาหวานของพ่อ แม่ หรือพี่น้อง ทั้งนี้ผู้ทรงคุณวุฒิได้เสนอให้ตัดตัวแปรเพศออกจากโมเดล เพราะเพศหญิงเพศชายไม่แตกต่างกัน อาจารย์วิชัยจึงกลับไปทำงานต่ออีก

เมื่อวันศุกร์ที่ ๒๘ ตุลาคม ๒๕๔๘ อาจารย์วิชัยได้ส่ง e-mail มาถึงดิฉัน มีข้อความว่า :

"ผมส่ง file รายงานเรื่อง Diabetes risk score มาให้ เพื่อใช้ประโยชน์ต่อไปครับ เรื่องคะแนนการทำนาย หากไม่มีเพศในสมการ อำนาจการทำนายจะลดลง ผมจึงคงเพศไว้ในการทำนาย และไม่มีผลทำให้ชายมีอุบัติการณ์มากกว่าหญิง แม้ว่าชายจะมีคะแนนมากกว่าหญิง แต่เมื่อนำไปใช้ในประชากรจริง ไม่พบว่าอุบัติการณ์ในชายมากกว่าในหญิง ส่วนนี้ผมได้เสริมไว้ในบทอภิปรายแล้ว"

โมเดลแบบง่าย ประกอบด้วยปัจจัยต่างๆ และมีเกณฑ์การให้คะแนนมีดังนี้

ปัจจัย		คะแนน
อายุ
	34-39	0
	40-44	0
	45-49	1
	> 50	2
เพศ
	ผู้หญิง	0
	ผู้ชาย	2
ดัชนีมวลกาย
	<23	0
	23-<27.5	3
	>27.5	5
ความยาวเส้นรอบเอว
	<90 ซม.(ผู้ชาย) และ <80 ซม.(ผู้หญิง)	0
	>90 ซม.(ผู้ชาย) และ >80 ซม.(ผู้หญิง)	2
เป็นโรคความดันเลือดสูง
	ไม่เป็นโรคความดันเลือดสูง	0
	เป็นโรคความดันเลือดสูง (>140/90 มม.
	ปรอท หรือรักษาความดันเลือดสูงอยู่)	2
ประวัติเบาหวานในพ่อแม่ พี่น้อง
	ไม่มีประวัติ	0
	มีประวัติ	4

ผลรวมคะแนนที่ได้ การแปลผล และข้อแนะนำ ดังแสดงในรูปต่อไปนี้ เหตุที่ต้องทำเป็นรูปภาพ เพราะดิฉันพยายามพิมพ์ข้อมูลในตารางที่มี ๓ คอลัมน์แล้ว พิมพ์เสร็จก็ดูเรียบร้อยดี แต่พอตีพิมพ์เป็นร่างแล้วให้แสดงผล ปรากฎว่าตารางที่ว่าดีๆ อยู่นั้นไม่ดีจริง ไม่ตรงบรรทัด ลองแก้ไขหลายรอบแล้วไม่สำเร็จ (เดือดร้อนอาจารย์ ดร.จันทวรรณ รบกวนช่วยแนะนำด้วยนะคะ)

 

สมาชิกลองนำไปใช้หรือทดลองประเมินตนเองดูนะคะ ดิฉันประเมินตนเองได้คะแนนรวม ๖ เพราะอายุมากและมีพี่สาวเป็นเบาหวาน แสดงว่ามีความเสี่ยงปานกลาง

รายงานฉบับสมบูรณ์นั้น อาจารย์วิชัยจะตีพิมพ์ในวารสาร ดิฉันมีไฟล์ pdf อยู่ แต่ยังไม่ได้เผยแพร่ เพราะต้องขออนุญาตอาจารย์วิชัยก่อนค่ะ ถ้าท่านใดสนใจโปรดแจ้งให้ทราบด้วยนะคะ

วัลลา ตันตโยทัย วันที่ ๑ พฤศจิกายน ๒๕๔๘

[เกรียงไกร]

การที่ใน แบบประเมินให้ความสำคัญกับเพศ แต่จากการสังเกตุพบว่าการเกิดโรคในชายและหญิงเท่ากันนั้นเป็นเรื่องที่ไม่แปลกครับ เพราะการวิเคราะห์ข้อมูลบ่อยครั้งที่มีตัวแปรต้นหลายมิติ เราไม่อาจพิจารณาทีละมิติแล้วเอามารวมกันได้ เราต้องพิจารณาทีเดียวทั้งชุดครับ ยกตัวอย่างง่ายๆครับ เช่นเราวิเคราะห์โรค หากคนมาตรวจบอกว่าความดันสูงและตาพร่ามัวเราอาจสันนิจฐานว่าเป็นเบาหวาน แต่หากวิเคราะห์แค่ตาพร่ามัวอาจบอกว่าสายตาสั้น หากวิเคราะห์ว่าความดันสูงเราอาจวิเคราะห์ว่าความดันสูง จะเนว่าการวิเคราะห์ไปคนละทางเลย ดังนั้นการวิเคราะห์แบบองค์รวมก็คือองค์รวมไม่สามารถแยกเป็นส่วนย่อยแล้วเอามารวมกันได้ครับ(นี่เป็นตัอย่างนะครับอาจผิดหลักทางการแพทย์ต้องขอออกตัวก่อนนะครับด้วยไม่มีความรู้ทางด้านนี้ครับ)

มีข้อเสนอแนะยินดีรับฟังครับ

ขอบคุณครับ