มัจฉริยะ ๕ คือ ความตระหนี่ ๕ ประการ
ขอนอบน้อมด้วยเศียรเกล้า แด่พระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น
ธรรมะรับอรุณ ณ บ้านเย็นยิ้ม
วันพฤหัสบดีที่ 17 พฤศจิกายน 2559
...
"ดูกรภิกษุทั้งหลาย ความตระหนี่ ๕ ประการนี้ ๕ ประการเป็นไฉน คือ ความตระหนี่ที่อยู่ ๑ ความตระหนี่สกุล (อุปัฏฐาก) ๑ ความตระหนี่ลาภ ๑ ความตระหนี่วรรณะ ๑ ความตระหนี่ธรรม ๑ ... ดูกรภิกษุทั้งหลาย บรรดาความตระหนี่ ๕ ประการนี้ ความตระหนี่ที่น่าเกลียดยิ่ง คือ ความตระหนี่ธรรม ฯ"
มัจฉริยะ ๕ แปลว่า ความตระหนี่, ความหวง, ความคิดกีดกันไม่ให้ผู้อื่นได้ดี หรือมีส่วนร่วม ได้แก่
๑. อาวาสมัจฉริยะ คือ ตระหนี่ที่อยู่, หวงที่อาศัย เช่น ภิกษุหวงเสนาสนะ ผู้หวงที่อยู่อาศัย กีดกันผู้อื่น หรือผู้มิใช่พวกของตน ไม่ให้เข้าอยู่ เป็นต้น
๒. กุลมัจฉริยะ คือ ตระหนี่ตระกูล, หวงสกุล เช่น ภิกษุหวงสกุลอุปฐาก ผู้หวงตระกูล คอยกีดกันผู้อื่นไม่ให้เกี่ยวข้อง ไม่ให้ได้รับการบำรุงด้วย เป็นต้น
๓. ลาภมัจฉริยะ คือ ตระหนี่ลาภ, หวงผลประโยชน์ เช่น ผู้หาทางกีดกัน หวงผลประโยชน์ ไม่ให้ลาภเกิดขึ้นแก่ผู้อื่น
๔. วัณณมัจฉริยะ คือ ตระหนี่วรรณะ, หวงสรีรวัณณะ คือ ผิวพรรณของร่างกาย ไม่พอใจให้ผู้อื่นสวยงามกว่า หวงคุณวัณณะ คือ คำสรรเสริญคุณ ไม่อยากให้ใคร มีคุณความดีมาแข่งตน หรือไม่พอใจได้ยินคำสรรเสริญ คุณความดีของผู้อื่น
๕. ธัมมมัจฉริยะ คือ ตระหนี่ธรรม, หวงวิชาความรู้ และคุณพิเศษที่ได้บรรลุ ไม่ยอมสอนไม่ยอมบอกผู้อื่น กลัวเขาจะรู้เทียมเท่าหรือเกินตน
ความตระหนี่ที่ร้ายแรงที่สุด และพระพุทธองค์ไม่ทรงสรรเสริญ คือ ความตระหนี่ในธรรม ความหวงแหนในวิชชา (ความรู้แจ้ง)
องฺ.ปญฺจก. ๒๒/๒๕๔/๓๐๑.
พจนานุกรมฉบับประมวลธรรม
...
ธรรมะรักษา วิปัสสนาคุ้มครองค่ะ
อจ.พิณจ์ทอง แมนสุมิตร์ชัย (ฉัตรนะรัชต์)
ขอน้อมอุทิศถวายบุญกุศล เป็นพระราชกุศลแด่ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อมขอเดชะ
ความเห็น (0)
ไม่มีความเห็น