แนวคิดพระราชดำริ “การระเบิดจากภายใน”
3 พฤศจิกายน 2559
ทีมวิชาการ สมาคมพนักงานเทศบาลแห่งประเทศไทย [1]
เศรษฐกิจพอเพียงตามแนวทางพระราชดำริ
ในฐานความคิดในการพัฒนาอันเป็นรากฐานการพัฒนานั้น เสรี พงศ์พิศ [2] เห็นว่า ตลอด 70 ปีองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช พระองค์ท่านทรงอุทิศการพัฒนาการเกษตร เพราะพสกนิกรส่วนใหญ่ของประเทศเป็นชาวนาชาวไร่ยากจน ประเทศชาติอาจ “ทันสมัย แต่ไม่พัฒนา”
โดยทรงมีพระราชดำรัสตั้งแต่ปี 2517 ว่า “การพัฒนาประเทศนั้นจำเป็นต้องทำตามลำดับขั้น ต้องสร้างพื้นฐาน คือ ความพอมี พอกิน พอใช้ของประชาชนส่วนใหญ่เป็นเบื้องต้นก่อน...” การพัฒนาประเทศที่ผ่านมาต้องใช้กรอบเกณฑ์ของ “เศรษฐกิจพอเพียงตามแนวทางพระราชดำริ” 3 ประการ ที่ว่า “พอประมาณ มีเหตุผล มีภูมิคุ้มกัน” ให้เป็น “การพัฒนาคน การพัฒนาการศึกษา การพัฒนาระบบ” หรือ “เป็นคนดี มีความรู้ อยู่อย่างมีแบบมีแผน” จะทำให้แนวทางในการพัฒนาประเทศมีความสมดุลมากขึ้น รวมไปถึงยุทธศาสตร์ 20 ปีในการก้าวนำพาประเทศไทยไปสู่ การพัฒนา 4.0 ลดความเหลื่อมล้ำ โดยไม่ทิ้งใครไว้ข้างหลัง
การระเบิดจากข้างใน
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชทรงเห็นว่า การพัฒนาต้องเป็นไปตามขั้นตอน ตามลำดับความจำเป็น ประหยัด ทั้งนี้ เพื่อให้มีรากฐานที่มั่นคงก่อน แล้วจึงดำเนินการเพื่อความเจริญก้าวหน้าในลำดับต่อๆ ไป พระองค์ท่านทรงเน้นการพัฒนาที่มุ่งสร้างความเข้มแข็งให้แก่ชุมชนในลักษณะ “การพึ่งตนเอง”
พระองค์ท่านยังทรงริเริ่ม แนวคิด “การระเบิดจากข้างใน” หรือ “การระเบิดจากภายใน” [3] หมายความว่า ทุกสิ่งที่เกิดขึ้นต้องเกิดจาก ความคิด ความรู้ ความต้องการภายใน เป็นแรงผลักดัน ด้วยต้นเอง ไม่ใช่เกิดจาก คนอื่นมากระตุ้นให้ทำ หรือส่งเสริมให้ทำ
ทรงใช้คำว่า “ระเบิดจากข้างใน” นั่นคือ ทำให้ชุมชน หมู่บ้าน มีความเข้มแข็งก่อนแล้ว จึงค่อยออกมาสู่สังคมภายนอก มิใช่การเอาความเจริญหรือบุคคลจากสังคมภายนอกเข้าไปหากับชุมชนหมู่บ้านที่ยังไม่ทันได้มีโอกาสเตรียมตัวหรือตั้งตัว พระองค์ทรงมีพระราชประสงค์ที่จะช่วยเหลือราษฎรตามความจำเป็นและความเหมาะสมกับสถานภาพ เพื่อที่ราษฎรเหล่านั้นจะได้สามารถพึ่งตนเองได้ และออกมาสู่สังคมภายนอกได้อย่างไม่ลำบาก
พระอัจฉริยภาพในการแก้ไขปัญหาชุมชน "ต้องระเบิดจากภายใน”
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่ภูมิพลอดุลยเดชทรงมีพระราชดำรัสเกี่ยวการพัฒนาชุมชนสังคมให้ประสบความสำเร็จ “ต้องระเบิดจากข้างใน” ในความหมายก็คือ ต้องมุ่งพัฒนา เพื่อสร้างความเข้มแข็ง ให้ “คนและครอบครัวในชุมชน” ที่เข้าไปพัฒนา ให้มีสภาพความพร้อมที่จะรับการพัฒนาเสียก่อน แล้วจึงค่อยออกมาสู่สังคมภายนอก มิใช่การนำเอาความเจริญจากสังคมภายนอกเข้าไปหาชุมชนและหมู่บ้าน ซึ่งหลายชุมชนยังไม่ทันได้มีโอกาสเตรียมตัวหรือตั้งตัว จึงไม่สามารถปรับตัวได้ทันกับกระแสการเปลี่ยนแปลงและนำไปสู่ความล่มสลายได้
นี่คือ หลักการพัฒนาบุคลากรเพื่อรองรับการพัฒนา และความเปลี่ยนแปลงของสังคมโลกาภิวัฒน์ หากประชาชนมีความพร้อม ก็จะสามารถแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นได้ อีกทั้งยังสามารถปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ที่พัฒนาเปลี่ยนแปลงไปได้ด้วย และยังทำให้การพัฒนาได้อย่างต่อเนื่องในการรองรับนโยบายการพัฒนาต่าง ๆ ที่จะเข้ามาพัฒนาในชุมชนและสังคมให้ประสบความสำเร็จ
ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นจากหลายหน่วยงานที่เข้าไปทำงานกับชุมชนและสังคมแล้วไม่ประสบความสำเร็จ เพราะประชาชนยังไม่ได้รับการพัฒนา หรือเตรียมความพร้อม ที่พระองค์ท่านทรงเรียกว่า การระเบิดจากข้างใน หรือจากภายใน นั่นเอง
การพระราชทานพระราชดำรัสเรื่อง “การระเบิดจากภายใน” จึงเป็นแนวทางที่ทุกส่วนราชการ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) และส่วนอื่น ๆ ต้องน้อมนำไปถือปฏิบัติ โดยการยึดศูนย์กลางที่ “ประชาชน” และจะพัฒนาก็ต้อง “เตรียมความพร้อมของคน” ก่อนการนำเทคโนโลยี เทคนิคและแนวคิดที่จะถ่ายทอดให้
นั่นคือ การพัฒนาคนก่อนจึงมีความสำคัญที่สุด เพื่อรองรับการพัฒนาต่าง ๆ ที่จะตามมา และ ที่สำคัญที่สุด ประชาชนต้องพร้อมและยอมรับการพัฒนาให้ได้ด้วย
กล่าวโดยสรุป การพัฒนาตามทัศนะและพระราชดำริของพระองค์ท่านก็คือ ต้องมีการเตรียมคน ซึ่งมีความสำคัญมากกว่าปัจจัยภายนอกอย่างอื่นๆ ในการบริหารหรือการพัฒนาทั้งหมด และผลที่สุดความสำเร็จของงานจึงจะเป็นผลสำฤทธิ์ได้
นี่เป็นอัจฉริยะภาพของพระองค์ท่านที่พสกนิกรชาวไทยทุกคนต้องน้อมรับ ร่วมด้วยช่วยกัน เพื่อนำประเทศไทยก้าวสู่ “การพัฒนา 4.0” เทียบเทียมอารยะประเทศได้
[1] Phachern Thammasarangkoon & Ong-art saibutra, Municipality Officer ทีมวิชาการสมาคมพนักงานเทศบาลแห่งประเทศไทย, หนังสือพิมพ์สยามรัฐรายวัน ฉบับวันพฤหัสบดีที่ 3 พฤศจิกายน 2559 ปีที่ 67 ฉบับที่ 23201 หน้า 10, การเมืองท้องถิ่น : บทความพิเศษ & หนังสือพิมพ์สยามรัฐสัปดาห์วิจารณ์ ปีที่ 64 ฉบับที่ 6 วันศุกร์ที่ 4 – วันพฤหัสบดีที่ 10 พฤศจิกายน 2559, หน้า 66
[2] เสรี พงศ์พิศ, "รากฐานการพัฒนา", คอลัมน์ปรับฐานรากเปลี่ยนฐานคิด, สยามรัฐรายวัน ปีที่ 67 ฉบับที่ 23193 หน้า 5 วันพุธที่ 26 ตุลาคม 2559
[3] หลักการทรงงานในพระบาทสมเด็จพระเจ้ายู่หัว, สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (สำนักงาน กปร.), http://www.rdpb.go.th/RDPB/front/king.aspx & หลักการของโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ, http://www.wrp.or.th/หลักการ/ & นายชาคริต(นามแฝง), ระเบิดจากข้างใน, OKNation, 22 พฤษภาคม 2553, http://www.oknation.net/blog/kahlao/2010/05/22/entry-1 & เกษม วัฒนชัย , ถอดความจากปาฐกถาเรื่อง องค์การที่มีคุณธรรม จริยธรรม และธรรมาภิบาล, https://bordeure.wordpress.com/tag/ระเบิดจากข้างใน/
ระเบิดจากข้างใน หมายความว่า ต้องสร้างความเข้มแข็งให้คนในชุมชนที่เราเข้าไปพัฒนาให้มีสภาพพร้อมที่จะรับการพัฒนาเสียก่อน มิใช่การนำเอาความเจริญหรือบุคคลจากสังคมภายนอกเข้าไปหาชุมชนหมู่บ้านที่ยังไม่ทันได้มีโอกาสเตรียมตัวหรือตั้งตัว
ความเห็น (1)
0638357760
ระเอียดมากค้ะให้ความรุ้ดีมากค้ะชอบค้เ