ศาสนาพราหมณ์ – ฮินดู

พระตรีมูรติหรือผู้เป็นเจ้าทั้งสาม มีตัวอักษร ๓ ตัว อันศักดิ์สิทธิ์เรียกกันว่า “โอม”

ประกอบด้วยอักษร ๓ ตัวคือ

“อะ” หมายถึง พระวิษณุหรือพระนารายณ์

“อุ” หมายถึง พระอิศวรหรือพระศิวะ

“มะ” หมายถึง พระพรหม

ประวัติความเป็นมา

• เกิดขึ้นในดินแดนชมพูทวีป ไม่ปรากฏนามของศาสดา
• เดิมเรียกว่า สนาตนธรรม แปลว่า ศาสนาหรือธรรมะอันเป็นของเก่าหรือนิรันดร
• ศาสนาพราหมณ์เป็นเครื่องมือที่ชาวอารยันใช้ในการปกครองพวกดราวิเดียน

โดยศาสนาและระบบวรรณะเป็นเครื่องมือ

พัฒนาการของศาสนา

ยุค	ลักษณะสำคัญ
ยุคพระเวท	*ชาวอารยันแบ่งเทพเจ้าเป็น 3 กลุ่ม คือ บนโลก บนอากาศ บนสวรรค์ เช่น พระวรุณ(เทพแห่งฝน) พระวายะ(เทพแห่งลม) พระสุริยะ(เทพแห่งพระอาทิตย์) *เทพเจ้าองค์ใดได้รับการนับถือมากที่สุด จะได้รับการยกย่องเป็นเทพเจ้าผู้ยิ่งใหญ่ เรียกว่า ประชาบดี (ผู้ใหญ่ ผู้สร้างโลก) ( พระพรหม ) *มีการสวดสรรเสริญพระเจ้ามากขึ้น โดยพราหมณ์เป็นผู้รวบรวมไว้ในคัมภีร์
ยุคพราหมณ์	*อิทธิพลของพราหมณ์มีมากที่สุด ผูกขาดการประกอบพิธีกรรมต่างๆของศาสนา *มีความเชื่อเรื่องกฎแห่งกรรม การเวียนว่ายตายเกิด และการเกิดใหม่
ยุคฮินดู	เกิดความเชื่อในเทพเจ้า 3 องค์ เรียกว่า “ ตรีมูรติ “ 1. พระพรหม ผู้สร้างโลก 2. พระนารายณ์หรือพระวิษณุ ผู้รักษาโลก 3. พระศิวะหรือพระอิศวร ผู้ทำลายโลก ( เพราะมีคนชั่วมากเกินไป )

หลักธรรมพื้นฐาน : วรรณะ เน้นเรื่องสีผิว ของสังคมในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู มี 4 วรรณะ

วรรณะ	เกิดจากอวัยวะของพระพรหม	อาชีพ ( หน้าที่การงานในสังคม )
พราหมณ์	ปาก	ครู นักบวช ผู้ปกครอง
กษัตริย์	แขน	นักรบ นักปกครอง
แพศย์(ไวศยะ)	ท้อง	พ่อค้า แม่ค้า อาชีพเกี่ยวกับเศรษฐกิจ
ศูทร	เท้า	กรรมกร ผู้ใช้แรงงาน

ขั้นตอนการดำเนินชีวิตตามหลักอาศรม

อาศรม 4	หน้าที่
พรหมจารี	*เป็นวัยเรียน ต้องตั้งใจศึกษาคัมภีร์พระเวท *วรรณะศูทรไม่รับการอนุญาตให้เรียนได้ *เมื่ออายุครบ 5,8,16 ปี ต้องทำพิธีอุปนยัน (อุปนยสังสการ = การมอบตัวขอเป็นศิษย์ )
คฤหัสถ์	*วัยครองเรือน *ทำหน้าที่เป็นสามี ภรรยาที่ดี เมื่อมีลูกก็ต้องทำหน้าที่เป็นพ่อ แม่ที่ดี
วานปรัสถ์	*ออกบวช เมื่อลูกผ่านวัยพรหมจารี จนถึงคฤหัสถ์ *ต้องเข้าป่าหาความสงบ ฝึกจิตให้บริสุทธิ์
สันยาสี	*วัยบรรลุเป้าหมายของชีวิต *เข้าบำเพ็ญเพียรตามหลักศาสนา เพื่อจุดมุ่งหมายสูงสุดของชีวิต คือ โมกษะ

หลักปรมาตมัน โมกษะ

ปรมาตมัน ( บรม + อาตมัน ) = วิญญาณอันยิ่งใหญ่ (พระเจ้า)

อาตมัน = วิญญาณย่อยที่ออกมาจากปรมาตมัน แล้วเข้าไปสิงในร่างกาย1 ชีวิต

โมกษะ = การหลุดพ้นจากการเวียนว่ายตายเกิดด้วยการบำเพ็ญมรรค 4 ของสันยาสี

เป็นมุ่งหมายสูงสุดของชีวิตของศาสนาพราหมณ์ – ฮินดู

มรรค 4 = หนทางสู่โมกษะ ประกอบด้วย

กรรมมรรค =การกระทำ โดยไม่หวังผลตอบแทน

ชญาณมรรค =การใช้ปัญญาญาณในการดำเนินชีวิต

ภักติมรรค =ความภักดีต่อพระเจ้า

ราชมรรค =การฝึกจิตใจให้แข็งกล้า

กฎแห่งกรรมและสังสารวัฏ

• คนฮินดูเชื่อเรื่องกฎแห่งกรรม
• คนฮินดูเชื่อว่าคนเรามีการเวียนว่ายตาเกิด = สังสารวัฏ
• คนฮินดูเชื่อว่าจะไปเกิดใหม่ในทางที่ดี หรือแย่กว่าเก่าต้องขึ้นอยู่กับกรรม ( การกระทำในชาตินี้ )

นิกาย	เทพเจ้าที่นับถือ	เป้าหมาย-ลักษณะสำคัญ
พรหม	พระพรหม	ปัจจุบันมีความสำคัญลดน้อยลง
ไวษณพ	พระวิษณุ (นารายณ์,หริ,ภควัท,วาสุเทพ)	*เชื่อมั่นในการอวตารของพระวิษณุ เพื่อปราบยุคเข็ญ เรียกว่า = นารายณ์ 10 ปาง เป้าหมายสูงสุด ถึงโมกษะ
ไศวะ	พระศิวะ(พระอิศวร)	*เป้าหมาย คือ โมกษะไปรวมกับพระศิวะด้วยการบำเพ็ญตน (ทรมานตนเอง) *โดยใช้ขี้เถ้าทาตามร่างกาย และทำเครื่องหมาย 3 ขีด บนหน้าผาก เรียกว่า สีหาสันทน์ *สัญลักษณ์ คือ ศิวลึงค์ *นับถือมากทางภาคเหนือของอินเดีย
ศักติ(ศากตะ)	พระชายาของเทพเจ้า	*พระอุมา = พระชายา พระศิวะ *พระลักษณี = พระชายาพระวิษณุ *พระสุรัสวดี = พระชายาพระพรหม

พิธีกรรม

พิธีกรรม	ลักษณะสำคัญ
หลักปฏิบัติเกี่ยวกับวรรณะ	*ต้องเป็นวรรณะเดียวกันถึงจะแต่งงานได้ (ถ้าชายเป็นพราหมณ์อนุโลมให้แต่งกับวรรณะอื่นๆได้ แต่หญิงเป็นวรรณะพราหมณ์จะทำอย่างชายไม่ได้) *ต้องวรรณะเดียวกันถึงจะปรุงอาหารให้กันและกัน และนั่งกินอาหารร่วมกันได้ *การประกอบอาชีพต้องเป็นไปตามวรรณะ
สังสการ(พิธีกรรมประจำบ้าน)	*เป็นพิธีกรรมที่ทำให้บริสุทธิ์ จะเป็นผู้บริสุทธิ์ต้องทำพิธีนี้ *วรรณะศูทร ห้ามทำ เช่น พิธีตั้งครรภ์ พิธีคลอดบุตร พิธีนำเด็กไปดูพระอาทิตย์ขึ้น พิธีกลับบ้านเมื่อศึกษาจบ *พิธีแต่งงาน
ศราทธ์	*เป็นพิธีทำบุญให้กับผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว *ทำช่วงเดือน 10 ( ตั้งแต่แรม 1 ค่ำ – แรม 15 ค่ำ ) *บูชาด้วยข้าวบิณฑ์ *ต้องให้ลูกชายทำพิธี เพราะเชื่อว่าจะทำให้ผู้ตายพ้นจากนรก ขุม ปุตตะ *สปิณฑะ = ผู้ร่วมพิธีข้าวบิณฑ์ คือ ญาติฝ่ายบิดา มารดานับขึ้นไป 3 ลงมา 3 ชั่วคน

คัมภีร์พระเวท มี 4 คัมภีร์ย่อย

คัมภีร์	สาระสำคัญ
ฤคเวท	คำอ้อนวอน บทสวดสรรเสริญเทพเจ้า
ยชุรเวท	คู่มือทำพิธีบูชายัญต้องศึกษาเป็นพิเศษ
สามเวท	เป็นบทร้อยกรอง ไว้สวดในพิธีถวายน้ำโสมแก่พระศิวะ
อาถรรพเวท	รวบรวมคาถาอาคม เพื่อให้พ้นภัยจากศัตรู

*อาถรรพเวท มีบางคนไม่ยอมรับ เพราะเป็นไสยศาสตร์

*สามคัมภีร์แรก ฤคเวท ยชุรเวท สามเวท = ไตรเวท ( ไตรเทพ )

พราหมณ์รู้และสอน คือ ความรู้เกี่ยวกับคัมภีร์พระเวทอันศักดิ์สิทธิ์ พราหมณ์แบ่งออกเป็น ๔ ประเภทตามความรู้ความชำนาญ คือ

1. พราหมณ์ผู้ชำนาญมนตร์ในพระเวท

2. พราหมณ์ผู้ชำนาญการทำพิธีกรรม

3. พราหมณ์ผู้ชำนาญการขับกล่อมเทพเจ้า

4. พราหมณ์ผู้เป็นประธานในพิธีบูชาไฟและชำนาญเกี่ยวกับคัมภีร์เวทมนตร์อาถรรพณ

ชาวฮินดูเชื่อกันว่าพราหมณ์มีกำเนิดจากพระเศียรของพระพรหม จึงมีสถานภาพสูงกว่าคนวรรณะอื่นๆ

พระพรหม หรือ พระพรหมมา เป็นมหาเทพ ผู้สร้างทุกสรรพสิ่ง

พระวิษณุ หรือ พระนารายณ์ เป็นมหาเทพ ผู้ดูแลรักษาทุกสรรพสิ่ง
พระศิวะ หรือ พระอิศวร เป็นมหาเทพ ผู้ทำลายทุกสรรพสิ่งมหาเทพทั้ง 3 พระองค์นี้

เมื่อรวมกันจะเรียกว่า พระตรีมูรติ องค์พระเป็นเจ้าแห่งพลังอำนาจทั้งสามประการ ผู้เป็นพระเป็นเจ้าแห่งสรรพชีวิตทั้งปวง

พระวิษณุเทพ มีพระชายาคือ พระแม่ลักษมี พระแม่เจ้าผู้ประทานความอุดมสมบูรณ์ และความผาสุกแก่ผู้ศรัทธา

ผู้ซึ่งคอยอยู่เคียงข้างพระวิษณุ และคอยอวตารไปเป็นชายาพระวิษณุในทุกๆภารกิจ

พระศิวะ หรือ พระอิศวร

พระชายา คือ พระแม่อุมาเทวีบุตร คือ พระพิฆเนศเป็นเทพที่จะอำนวยพรประทานความ

อุดมสมบูรณ์ให้แก่ผู้ที่มีอาชีพเลี้ยงวัว เลี้ยงม้า หรือเลี้ยงแกะ และอาชีพที่เกี่ยวกับการเกษตรทั้งปวง

เป็นเทพเจ้าแห่งการดนตรี และการร่ายรำ ระบำฟ้อนเป็นเจ้าแห่งการทำลายล้าง