​SOTUS การดำรงอยู่ในศตวรรษที่ 21

วันที่ 10 มิถุนายน 2559 ได้รับเชิญจากสโมสรนักศึกษาคณะเทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ให้ช่วยแลกเปลี่ยนเรียนรู้ (ลปรร.) เรื่องกฎหมาย ประกาศ ระเบียบ ข้อบังคับหรือเรียกรวมๆว่า "กติกา" การจัดกิจกรรมต้อนรับน้องใหม่ หรือที่คำทั่วไปของกระทรวงศึกษาธิการใช้คือการรับน้องประชุมเชียร์

ผมคลุกคลีอยู่กับเรื่องการจัดกิจกรรมรับน้องใหม่มาสิบกว่าปี เริ่มด้วยเป็น "น้องใหม่" ที่เนื้อหอมใครๆก็อยากใกล้ชิด "เฟรชชี่" จึงเป็นเสมือนดอกไม้ที่ "รุ่นพี่" อยากดูดดื่มดอมดม ประคบประหงมให้ดีงามตามอุดมคติที่สืบต่อกันมา พอเลื่อนขั้นมาอยู่ในฐานะ "รุ่นพี่" ก็ด้วยเหตุการณ์ สถานะ สภาพแวดล้อม ก็จำต้องเปลี่ยน "หน้าที่" มาดูแลรุ่นน้อง "ดั่งรุ่นพี่เคยทำมา" ขยับอีกขั้นก็เป็นรุ่นพี่คณะทำงาน เป็นผู้จัดงานในฐานะรุ่นพี่รุ่นใหญ่สุด เมื่อเรียนจบ สถานะจึงเปลี่ยนไป อยู่ในตำแหน่ง "ศิษย์เก่า" และอีกบทบาทที่ได้ช่วยเหลือมหาวิทยาลัยมาโดยลำดับคือ ที่ปรึกษาขององค์กรกิจกรรมนักศึกษาที่จัดกิจกรรม ในอีกสถานะอยู่ในฐานะเจ้าหน้าที่ของรัฐที่กำกับดูแลนักศึกษา จึงทำให้คลุกคลีอยู่วงในอยู่เรื่อยๆ เอ้า ร่ายมาเสียยาว ก็มาเข้าเรื่องที่ไป ลปรร. กับน้องๆสโมสรนักศึกษาเทคนิคการแพทย์ กันครับ

เมื่อตอนที่สโมสรฯทาบทามให้ไปช่วยเหลือภารกิจนี้ ผมเองรู้สึกดีใจและขอบคุณที่จะได้มีโอกาสไปแบ่งปันให้น้องๆ (แม้จะโดยฐานะอะไรก็ตามข้างต้น) ประเด็นของการ ลปรร. มีอยู่ไม่มากนัก

ประเด็นของ "การมีอยู่ของ SOTUS" ใน มข.

SOTUS คืออะไร ? นี่คือคำถามที่ผมลองถามน้องๆสโมสรฯ หลายคนตอบได้บ้าง บางคนยังไม่รู้แน่ชัด ผมจึงเล่าแบบไวๆว่า SOTUS คืออะไร ย่อมาจากอะไร แต่กระนั้น ก็อ้างไปถึง การสืบค้นและหาต้นตอเค้าเดิมได้จากอินเตอร์เน็ตได้ไม่ยาก ตัว S ตัว O ตัว T ตัว U ตัว S ย่อมาจากอะไร ... แสดงให้เห็นว่า สมมุติฐานที่ผมตั้งไว้มาโดยตลอดในใจว่า น้องนักศึกษาไม่ได้เข้าใจอย่างถ่องแท้ต่อ SOTUS (ในที่นี้มิได้จะหมายเฉพาะน้องๆในห้องสัมมนาครั้งนี้) ในเวทีนี้ก็ช่วยยืนยันคำตอบในใจได้บ้าง บางคณะอาจจะท่องกันได้ว่า SOTUS ย่อมาจากคำว่าว่าอะไร หลายคณะคงรู้เพียงผิวเผินว่า SOTUS คือส่งที่พี่ๆสืบทอดส่งต่อมา พาทำมา แต่หาได้อธิบายให้เป็น "องค์ความรู้" ได้ไม่ ประเด็นคำถามนี้จึงน่าสนใจ น่านำไปศึกษา ทบทวนกันอย่างมาก

คำถามถัดมาคือ "รู้สึกอย่างไรกับ SOTUS?" (ที่เข้าใจในแบบนี้) โดยให้เงื่อนไขว่า ตอนมาเป็นเด็กใหม่ปี 1 รู้สึกอย่างไร ? และตอนนี้มีทัศนะอย่างไร?.... อันนี้ ให้ผู้อ่าน ตอบคำถามในใจ ... (ในห้องสัมมนามีน้องๆบางคนตอบข้อนี้ได้ทัศนะที่ดีในการนำไปพัฒนา)

ผมพยายามชี้ให้เห็นถึงความเห็นด้วยและเห็นต่างของ SOTUS ที่ดำรงอยู่ การเห็นด้วยจริงๆน่าจะแฝงอยู่ในพี่ๆนักศึกษา โดยเฉพาะสโมสรนักศึกษาและพี่ๆสต๊าฟปกครองที่จัดกิจกรรมเชียร์รับน้องใหม่ ส่วนการเห็นต่างมีให้เห็นชัดบนสื่อออนไลน์หร social media ถมเถไป อีกอย่าง คนเห็นต่างก็มีให้เห็นในห้วงของการจัดกิจกรรมรับน้องในทุกๆปี

มาถึงเรื่องกติกา กฎ ระเบียบ ข้อบังคับ ที่มีอยู่ในการกำกับ ดูแล การจัดกิจกรรมรับน้องใหม่และประชุมเชียร์มีอยู่และบังคับใช้มาโดยตลอด

กฎหมาย กำหนดบทลงโทษในเรื่องของการละเมิดสิทธิมนุษยชน การบังคับ ขู่เข็ญ เรื่องนี้มีกฎหมายบ้านเมืองบังคับใช้และกำกับอยู่ กระทรวงศึกศึกษาธิการและสำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา จะมีประกาศออกมาในเชิงขอความร่วมมือแกนบังคับให้ดำเนินการภายใต้กรอบ เพื่อเป็นแนวปฏิบัติกลางร่วมกัน บทลงโทษหากมีฝ่าฝืน ยังไม่ชัดเจนนัก

ระเบียบ ประกาศ ข้อบังคับ ของมหาวิทยาลัยขอนแก่น มีการบังคับใช้และมีบทลงโทษ(หากผิดกติกา)ที่ลงรายละเอียดชัดเจน(มาโดยตลอด) ว่ากิจกรรมทำได้มากน้อยเพียงใด กี่ครั้ง กี่ชั่วโมง ขั้นตอนปฏิบัติ ทั้งการรับน้องส่วนกลาง และส่วนคณะ กติกานี้ หากทุกคณะ ทุกส่วนที่เกี่ยวข้องดำเนินการ ก็น่าจะช่วยให้การรับน้อง ผ่านไปด้วยความราบรื่น ปลอดความรุนแรง อย่างที่ทุกส่วนกังวลและห่วงใย โดยเฉพาะผู้ปกครอง

คุยกับ ดร.คุรุศาสตร์ รองคณบดี

กับพี่โลมใจ เจ้าหน้าที่ฝ่ายกิจการนักศึกษาคณะ

ก่อนไปบรรยายสักหนึ่งสัปดาห์ ผมโพสต์ที่เฟซบุ๊คตั้งคำถามว่า "SOTUS อะไรควรดำรงอยู่ อะไรควรหายไป" มีเพื่อนพี่น้องมาแสดงทัศนะอยู่มากเหมือน...หลายคนให้ทัศนะว่า SOTUS มีทั้งสิ่งดีและไม่ดี ควรปรับเปลี่ยนให้เข้ากับยุคสมัย บางคนบอกว่าควรยกเลิกไปได้แล้วนี่มันยุคโลกาภิวัฒน์แล้ว บางคนบอกว่ามีสิ่งดีๆแฝงอยู่ขึ้นอยู่กับว่าจะเอามาใช้ในที่ดีหรือไม่ บางคนใช้ผิด SOTUS ไม่ศักดิ์สิทธิ์ บ้างก็เสนอว่าควรจะสังคายนาให้ชัด บ้างก็อยากเห็นเวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้ บ้างอยากจัดเสวนา ... ต่างๆนานา ก็ว่ากันไป ด้วยคงรักและห่วงใยซึ่งกันและกัน

ความเห็นส่วนตัว คือการจัดกิจกรรมรับน้อง มีมานาน ระบบ SOTUS ยังดำรงอยู่ แต่การดำรงอยู่ในศตวรรษที่ 21 ควรจะเป็นการดำรงอยู่ด้วยการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันเพื่อพัฒนา หลายคนอยากให้หมดไป หายไป แต่โดยส่วนตัวคิดว่าจะทำให้หมดไปได้ยาก แต่จะทำอย่างไรให้ "ปรับ" ให้เข้ากับยุคสมัย อะไรที่ควรดำรงอยู่บ้าง อะไรที่ควรเกิดการพัฒนาเพื่อทำให้ SOTUs ดำรงอยู่แล้วทำให้ทุกคนสุขใจ สุขกาย ผู้ปกครองไม่ต้องห่วงใยหากลูกๆเข้าร่วมกิจกรรมร้บน้องใหม่ นั่นต่างหากที่จะทำให้ SOTUS ดำรงอยู่ได้ แต่มันเป็นความฝันหากเราไม่ร่วมมือ เด็กปี 1 ที่จะเข้ามาร่วมกิจกรรมอย่างสมัครใจ (เชิงบังคับโดยจิตวิทยากลุ่ม) จะต้องสุขกายและใจเมื่อร่วมกิจกรรมรับน้อง ผู้ปกครองสุขใจนอนหลับเมื่อลูกๆไปร่วมกิจกรรม อาจารย์และเจ้าหน้าที่สบายใจเมื่อนักศึกษารุ่นพี่และน้องดำเนินกิจกรรมอยู่จนตลอดรอดฝั่ง รุ่นพี่/คณะทำงานทำหน้าที่อย่างสุขใจที่หวังจะส่งมอบสิ่งดีๆที่ตระเตรียมไว้นานนับสองสามเดือนให้น้องใหม่ได้รับอย่างภาคภูมิ น้องใหม่ได้รับ(รุ่น)อย่างหึกเหิมในความอุตสาหะที่ได้ร่วมใจกันทำตามขั้นตอนแล้วผ่านเงื่อนไขต่างๆที่พี่ๆ อาจารย์ เจ้าหน้าที่ และศิษย์เก่า ร่วมกันวางแผนไว้เพื่อ "หล่อหลอม" น้องใหม่อย่างอบอุ่น รอยยิ้มของผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง เป็นตัวชี้วัดสำคัญที่จะตอบได้ว่า เราเดินมาถูกทาง หาก SOTUS จะดำรงอยู่

ประเด็นที่ผมไปแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในเวลา 1 ชั่วโมงมีอีกหลายประเด็น แต่การนำมา ลปรร. ในคราวนี้ คงไว้เท่านี้ก่อน หากมีโอกาสคงได้ ลปรร. กันอีก

หากเห็นต่าง เห็นต่างอย่างไร หากเห็นด้วยเห็นด้วยประเด็นไหน ให้ความเห็นกันมาได้ครับ ยินดีรับฟังและแลกเปลี่ยนกันครับ

ขอบคุณสโมสรนักศึกษาคณะเทคนิคการแพทย์ ที่ชวนให้ไปเล่าให้ฟัง แลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน ขอบคุณภาพถ่ายด้วยนะครับ