ว่าด้วยชื่อ...กระบี่

คนเฒ่าคนแก่ได้ทิ้งปริศนาไว้ให้ชาวกระบี่ปัจจุบันได้คิดและหันกลับมาดูแลอนุรักษ์เมืองที่อยู่ของตนไว้ ความว่า

เมืองกาไสมีไทรรากปรก

มีอ่าวท้องครก

หาดกวางดีดติ้ง

มีโตนน้ำวิ่ง

มีหญิงพุงใหญ่ฯ

ปริศนาข้างต้นนั้นแสดงให้เห็นถึงความหมายอันลุ่มลึก อันบ่งบอกถึงกระบี่ ที่ได้รับการการขนานนามมาจนถึงปัจจุบัน

“เมืองกาไส” หมายถึง ปกาไส หรือ ปกาสัย คือชุมชนดั้งเดิมก่อนที่จะมีการเปลี่ยนมาเป็นเมืองกระบี่

“มีไทรรากปรก” หมายถึง ไทร ต้นไม้ชนิดหนึ่ง รากปรก คือส่วนที่ห้อยลงมาจากกิ่งก้านของต้นไทรที่มีอายุหลายปี หรือต้นไทรที่อุดมสมบูรณ์ ดังนั้นจึงอนุมานได้ว่า ดินแดนแถบนี้มีธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ ผืนป่าที่มีต้นไทรขนาดใหญ่ แสดงถึงความสมบูรณ์ มีนกมีสัตว์ป่า มีความหนาแน่นและหลากหลายทางระบบนิเวศอย่างมาก

“มีอ่าวท้องครก” คืออ่าว อ่าวที่มีลักษณะเว้า ๆ เวิ้ง ๆ เป็นแอ่ง ๆเปรียบดั่งท้องครก หรือก้นครก ซึ่งมีความสวยสดงดงามยิ่ง

“หาดกวางดีดติ้ง” หมายถึง มีชายหาดที่ทอดยาวเหยียดไปตลอดชายฝั่ง กว้างขวางพอที่ให้กวางมาดีดติ้งได้อย่างสบายๆ ดีดติ้ง คือความคึก ความคะนอง กวางดีดติ้งจึงเปรียบเหมือนกวางมีความคึกคะนอง มีความสุขที่ได้วิ่งแล่นตามชายหาดที่ยาวและกว้างขวางนั่นเอง

“มีโตนน้ำวิ่ง” โตน หมายถึงน้ำตก ดินแดนแห่งนี้มีน้ำตกสวยงาม น้ำวิ่ง แสดงให้สัมผัสได้ถึงความมีชีวิตชีวา กระชุ่มกระชวย คราใดได้มาเยือนน้ำตกในดินแดนแถบนี้จะมีความสุขอย่างมาก

“มีหญิงพุงใหญ่” หญิงพุงใหญ่ หมายถึงความอุดมสมบูรณ์ หญิงมีครรภ์ที่มีรูปร่างใหญ่ และท้องใหญ่ จะส่งผลให้ลูกที่ออกมามีความแข็งแรง สมบูรณ์ด้วยเช่นกัน จึงเปรียบดินแดนแถบนี้ดั่งหญิงพุงใหญ่ มีความอุดมสมบูรณ์ด้วยธรรมชาติแวดล้อม ข้าวปลาอาหารและความสุขนั่นเอง

กระบี่ ดินแดนแห่งนี้จึงเป็นเมืองที่ความอุดมสมบูรณ์ทั้งทางด้านธรรมชาติ สถานที่ท่องเที่ยว อาหาร และส่งผลให้ชาวเมืองและผู้มาเยือนมีความสุข

กระบี่ ชื่อนี้มีความหมายหลากหลายดังนี้

“ดาบ” กระบี่ แปลว่า ดาบ เนื่องจากนักโบราณคดีค้นพบดาบในบริเวณชุมชนเก่า จึงนำเอาดาบ หรือ กระบี่ มาตั้งเป็นชื่อเมือง

“ลิง” กระบี่ แปลว่า ลิง ด้วยความเชื่อว่าดินแดนนี้เป็นที่ตั้งของเมืองบันไทสมอ ซึ่งเป็นชื่อหนึ่งในสิบสองนักษัตร คือ วอก หรือปีวอก ซึ่งก็คือลิง และลิงที่มีอำนาจและชื่อเสียงสูงสุดในทางวรรณคดีก็คือ หนุมาน นั่นเอง

“ต้นหลุมพี” กระบี่ แปลว่า ต้นไม้ชนิดหนึ่งชื่อ เกอลูบี กะรุบี ผันมาเป็นกระบี่นั่นเอง ซึ่งเป็นภาษามลายู ส่วนไทยเราเรียกไม้ชนิดนี้ว่า หลุมพี หรือส้มพี

ทั้งนี้ผู้หลักผู้ใหญ่คงชอบดาบอันเปรียบดั่งอาวุธของเจ้าเมือง จึงกำหนดให้ดาบคู่ปรากฏในตราจังหวัดกระบี่ คงไม่สบอารมณ์กับหนุมานลิงวรรณคดีหรือหลุมพีพรรณไม้ที่มลายูเรียกขาน

นามานุกรม

วีรพจน์ เอโกบล ให้สัมภาษณ์ วิทวัส อันตาผล ณ เกาะกลาง อำเภออ่าวลึก จังหวัดกระบี่ เมื่อ ..