​จดหมายถึงพ่อ..เล่าเรื่องเมืองเชียงแสน(อาจารย์สุภัชชา พันเลิศพาณิชย์)

จดหมายถึงพ่อ..เล่าเรื่องเมืองเชียงแสน

อาจารย์สุภัชชา พันเลิศพาณิชย์

เมืองเชียงแสนเป็นเมืองสำคัญทางประวัติศาสตร์ มีโบราณสถานน่าสนใจโดยเฉพาะอย่างยิ่ง วัดและพระสถูปเจดีย์ พระครูสุธีสุตสุนทรและชมรมสวดมนต์วันเสาร์ได้จัดกิจกรรมจาริกบุญ ณ.โบราณสถานเมืองเชียงแสนเมื่อวันที่๑๔กุมภาพันธ์๒๕๕๙ สำหรับลูกแล้วนั่นคือการสู่อ้อมกอดของล้านนาที่มีคุณค่าสมควรแก่การรักษาและการพลิกฟื้นคืนชีวิตให้วัดและพระเจดีย์ให้มีบทบาทและทำให้อนุชนรุ่นหลังเห็นความสำคัญของโบราณสถาน

เมืองเชียงแสนตามหนังสือชินกาลมาลีปกรณ์ของพระรัตนปัญญาที่ประพันธ์ไว้และตามพงศาวดารโยนกได้กล่าวไว้ว่า สร้างขึ้นสมัยพระเจ้าแสนภูซึ่งปรากฏอยู่ในหนังสือประชุมพงศาวดารภาคที่๖๑ความว่า พระเจ้าแสนภูสร้างในพ.ศ.๑๘๓๑ในแคว้นนครหิรัญนครเงินยางเดิม(หมายถึงมีเมืองเก่าอยู่แล้ว)จากหลักฐานต่างๆพระเจ้าแสนภูครองเมืองเชียงแสนอยู่๒ระยะคือระหว่างพ.ศ.๑๘๓๑-พ.ศ.๑๘๕๖และพ.ศ.๑๘๗๕-พ.ศ.๑๘๗๗ที่พระเจ้ามังรายผู้อัยกา(ปู่)ของพระเจ้าแสนภูให้พระเจ้าแสนภูไปสร้างเมืองใหม่(หน้า๒o)กับสมัยที่พระยาชัยสงครามพระบิดาสิ้นพระชนม์และเรียกเมืองใหม่ที่สร้างขึ้นว่าหิรัญนครชัยบุรีศรีเชียงแสนต่อมาคือเมืองเชียงแสนนั่นเอง

จนถึงสมัยพระยากมลเป็นผู้ปกครองเชียงแสนได้ตกเป็นเมืองขึ้นของพระเจ้าบุเรงนอง(ยิมนอง)กษัตริย์พม่าจึงอยู่ภายใต้การปกครองของพม่าแต่นั้นมาจนกระทั่งรัชกาลที่๑แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ทรงแต่งตั้งให้พระยายมราชและกรมหลวงเทพหริรักษ์ไปขับไล่พม่าออกจากเมืองเชียงแสนสำเร็จและได้เผาเมืองเมืองเสียสิ้นกวาดต้อนผู้คนมาอยู่กรุงเทพ ต่อมาสมัยรัชกาลที่๕ พม่า เขิน ลื้อ เมืองเชียงตุงได้อพยพมาอยู่เมืองเชียงแสน เจ้าอินทวิไชยานนท์เจ้าเมืองเชียงใหม่ได้ขับไล่คนพวกนี้ออกจากเชียงแสนได้สำเร็จ ตั้งแต่นั้นมาเชียงแสนจึงกลายเป็นเมืองร้าง

พ.ศ.๒๔๓๘รัชกาลที่๕ได้ทรงรวบรวมให้เชียงแสนเป็นจังหวัดเรียกว่าจังหวัดพายัพภาคเหนือในพ.ศ.๒๔๔๒และเปลี่ยนเป็นอำเภอเชียงแสนเมื่อวันที่๙เมษายน๒๕ooและให้ขึ้นอยู่กับจังหวัดเชียงราย

พ่อคะ...พ่อคงมองลูกและฟังสิ่งที่ลูกเล่าให้ฟังอยู่บนฟ้า พ่อบอกว่าพ่ออยู่กับลูกเสมอ กระต่ายน้อยลูกพ่อขอลูกอย่าทิ้งความฝันที่ชอบศึกษาเรื่องราวประวัติศาสตร์เหมือนพ่อ อย่าทิ้งความเพียรที่ชอบค้นคว้าเขียนอ่านเพาะบ่มความรู้ทางปัญญาเพราะสิ่งเหล่านี้จะทำให้ลูกมีอนาคตที่ดี เป็นครูที่ดีตามความฝันของลูก..แต่เวลานี้ลูกรู้สึกอ่อนแอ เสียน้ำตากับหลายอย่างที่ลูกพยายามไขว่คว้า พัฒนาตัวเองตามคำสอนพ่อแต่ความฝันและความหวังกลับเลือนห่างออกไปทุกที..หรือว่าการเป็นคนดีต้องเสียน้ำตาและพ่ายแพ้ทุกครั้งไป พ่อรู้ไหม มีหลายครั้งที่ลูกไม่อยากลืมตาตื่นขึ้นมาอยู่ในโลกนี้อีกเลยคะพ่อ...

แต่นิสัยที่พ่อปลูกฝังในตัวลูกแม้จะไม่มีความหวังแต่ลูกก็ยังชอบอ่านชอบเขียนชอบศึกษาสายเลือดพ่อยังวิ่งวนอยู่ในกระแสทุกอณูความรู้สึก

ถ้าพ่อมาเชียงแสนกับลูกด้วยพ่อคงจะชอบนะคะเมืองนี้มีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้ามีกำแพงดินอยู่สามด้านคือด้านทิศเหนือ ทิศใต้ และทิศตะวันตกในหนังสือชินกาลมาลีปกรณ์ที่ลูกหลงใหลได้เขียนถึงไว้ว่าพระเจ้าแสนภูสร้างเมื่อพ.ศ.๑๘๗๑แต่หนังสือประชุมพงศาวดารภาคที่๖๑ว่าพระเจ้าแสนภูสร้างเมืองพ.ศ.๑๘๓๑ต่างกันถึง๔oปีทีเดียวที่เป็นเช่นนี้เพราะพระเจ้าแสนภูครองเมืองเชียงแสนถึง๒ครั้งในสมัยพ.ศ.๑๘๓๑พระอัยกาหรือปู่ของพระเจ้าแสนภูคือพ่อขุนเม็งรายและพระราชบิดาพระองค์คือพระยาชัยสงครามโปรดให้พระเจ้าแสนภูสร้างเมืองขึ้นอีกเมืองพระองค์พร้อมด้วยข้าราชบริพารเสนาอำมาตย์ได้ล่องแม่น้ำกกรวม๗คืนแล้วมาตั้งค่ายพักชั่วคราวที่เวียงเบิกสา(เชียงแสนน้อย)และได้สร้างเมืองขึ้นเรียกว่าเชียงแสนน้อย

ส่วนระยะที่๒ในสมัยพ.ศ.๑๘๗๕-พ.ศ.๑๘๗๗พระยาชัยสงครามพระบิดาสิ้นพระชนม์ที่เมืองเชียงใหม่พระองค์จึงต้องกลับไปครองเมืองเชียงใหม่แทนพระบิดาจนกระทั่งทรงแต่งตั้งพระราชโอรสพระองค์คือพระยาคำฟูไปครองเมืองเชียงใหม่ พระเจ้าแสนภูจึงกลับมาปกครองเมืองเชียงแสนอีกครั้งพ.ศ.๑๘๗๕และสิ้นพระชนม์พ.ศ.๑๘๗๗มีพระชนม์มายุ๖oพรรษา

พ่อคะลูกเขียนถึงพ่อมากพอแล้วเกี่ยวกับเชียงแสนแต่ลูกอยากจะบอกพ่อว่ายังมีโบราณสถานที่น่าสนใจอย่างเช่น วัดป่าสักและพระธาตุจอมกิติ ไว้กระต่ายน้อยจะเขียนเล่าให้พ่อฟังอีกนะคะ...จากลูกสาวพ่อคะ...กระต่ายน้อย(หน้า๓๑-๓๔)

ขอบคุณข้อมูล จาก..จดหมายจากเชียงรายของพ.ท.มนู นันทมนตรีคะ..