วิธีแก้นิสัยสันดานคน
พระพุทธองค์ทรงเป็นบรมครู ของมนุษย์และเทวดา
ทรงสอนโดยคำนึงถึงความแตกต่างของบุคคล
คนมีนิสัยสันดานต่างกัน ต้องเรียนรู้แก้ไขด้วยวิธีที่ต่างกันดังนี้
๑. พวกรักสวยรักงาม(ราคจริต) พวกนี้ต้องให้พิจารณาซากศพ พิจารณาความน่ารังเกียจ ความไม่สะอาดของร่างกาย
๒. พวกใจร้อน ขี้หงุดหงิด(โทสจริต) พวกนี้ต้องให้เจริญพรหมวิหาร ๔ คือเมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา หรือนั่งเพ่งกสิณ สีเขียว สีเหลือง สีแดง สีขาว
๓.พวกใจซึม งมงาย ใจหย่อนสมรรถภาพ(โมหจริต) พวกนี้ต้องให้เจริญอานาปานสติ คือให้มีสติกำหนดลมหายใจเข้าออก และหมั่นสนทนาธรรมบ้าง
๔.พวกบูชาความเชื่อ ชอบไสยศาสตร์ ของขลัง ผีสางนางไม้ เชื่อโชคลาง พวกนี้ต้องชักนำให้เชื่อด้วยปัญญา ให้บูชาผู้ที่ควรบูชา และให้เจริญอนุสติ ๖ คือ
๔.๑ พุทธานุสติ พิจารณาคุณของพระพุทธ
๔.๒ ธัมมานุสติ พิจารณาคุณของพระธรรม
๔.๓ สังฆานุสติ พิจารณาคุณของพระสงฆ์
๔.๔ สีลานุสติ พิจารณาศีลที่ตนรักษษไม่ด่างพร้อย
๔.๕จาคานุสติ พิจารณาความเสียสละ เผื่อแผ่ ที่มีในตน
๔.๖ เทวตานุสติ พิจารณาคุณธรรมที่ทำให้คนเป็นเทวดา เช่นหิริ โอตตัปปะ เป็นต้น
๕.พวกบูชาความรู้(พุทธิจริต) พวกนี้ต้องเจริญมรณสติหรือมรณัสติ คือนึกถึงความตายของตน พิจารณาส่วนประกอบของร่างกายจากธาตุทั้งสี่ นึกถึงคุณของพระนิพพาน
๖. พวกวิตกกังวล ระแวงไปเสียทุกอย่าง ห่วงอดีต ห่วงอนาคต ห่วงปัจจุบัน(วิตกจริต) พวกนี้ต้องให้เจริญอานาปานสติ หรือให้เพ่งกสิณ ๑๐ อย่างคือ เพ่งดิน น้ำ ไฟ ลม สีเขียว แดง เหลือง ขาว แสงสว่างหรือช่องว่าง เป็นต้น
(ครูพิสูจน์ เรียบเรียงจากหนังสือแก่นธรรม ของฐาปนา บุญหล้า)
ขอบคุณ pap2498 จากpisoot2500 ครับ