ประเด็นร่วมทางการศึกษา

เรื่อง ประเด็นร่วมทางการศึกษา

……….ในเวทีการศึกษาไม่ว่าเล็กหรือใหญ่ที่กระผมเคยได้ไปเข้าร่วมนั้น บางที่คุยเรื่องผู้เรียนบ้าง เรื่องครูบ้าง เรื่องระบบการสอนบ้าง เรื่องการศึกษานอกกรอบบ้าง ซึ่งจากงานหรือกิจเวทีทั้งหลายนั้น มีอีกมุมหนึ่งที่น่าสะท้อน คือ มุมของครูที่จัดการเรียนการสอนเพื่อตอบโจทย์ทักษะการเรียนรู้ของผุ้เรียนในศตวรรษที่ 21 เพราะบทบาทของครูเป็นแกนกลางในการพัฒนาผู้เรียนเป็นหลัก ส่วนผอ. เเละหน่วยงานภายนอกก็เพียงคอยเสริมครูอีกเเรงเท่านั้น การปฏิรูปการศึกษาหากปฏิรูปเพียงระบบ ก็จะเกิดผลเพียงเเค่ระบบ เพราะคนไม่ทำตาม กระผมเองได้ยินคำว่า “การเรียนรู้โดยเน้นที่ผู้เรียนเป็นสำคัญ” มานานเเล้ว เเต่คำๆนี้ ก็เป็นเพียงคำที่สละสลวย ในงานประเมินโรงเรียนเท่านั้น ฉะนั้นเเล้ว ปฏิรูปการศึกษาทุกอย่างจึงต้องไปด้วยกัน ทั้งครูผู้สอน เเละระบบ
……….ความมุ่งหมายของท่านคุณครูทั้งหลายที่ระดมความคิดเห็นกันในประเด็นที่ว่า อยากให้เด็กเราเติบโตอย่างไร หรืออยากให้ผู้เรียนเรามีความรู้ มีทักษะอะไรบ้างจากการเรียนรู้ทั้งในห้องเรียนเเละนอกห้องเรียน ซึ่งประเด็นทั้งหมด ผมเองก็พยายามจดไว้เพื่อมาสื่อสารอีกครั้ง ให้คุ้มค่า
……….ครูที่จัดการเรียนการสอนให้ตอบโจทย์กับศตวรรษที่ 21 นั้นโดยส่วนใหญ่เเล้วมีความคิดเห็นว่า อยากให้ผู้เรียนเกิดความรู้ อยากให้เกิดกระบวนการด้านต่างๆ ที่จะนำไปสู่ทักษะ เเละอยากให้เขาเกิดคุณธรรม ในตนเองเพิ่มมากยิ่งขึ้น
มีรายละเอียด ดังนี้
๑.ความรู้ (อยากให้ผู้เรียนมีการปริยัติ เมื่อผ่านกระบวนการจะไปสู่ปฏิเวธ)
ภายนอก

• อยากให้ผู้เรียนได้รับความรู้จากการปฏิบัติ หรือเรียนรู้จากการลงมือทำมากกว่าความรู้ที่ไม่มีชีวิต
• อยากให้ผู้เรียนได้รับความรู้จากกระบวนการหาคำตอบของเขาเอง โดยเขาเป็นคนตั้งคำถามด้วตนเอง
• อยากให้ผู้เรียนมีความรู้รอบ รู้จริง รู้ลึก ในเรื่องที่เขาศึกษาด้วยตนเอง เเละพยายาม Active ความรู้ของตนเองอยู่เสมอ
• อยากให้ผู้เรียนมีความรู้ที่จำเป็นในการดำเนินชีวิต ไม่ต้องรู้มากมายเเต่ใช้ไม่ได้ เเต่ให้รู้ความรู้ที่จำเป็นก็พอเเต่สามารถใช้ได้
• อยากให้ผู้เรียนมีความรู้ในเชิงเนื้อหาบทเรียนด้วย เพราะก็เป็นสิ่งสำคัญในการเตรียมเเข่งขันในสังคมด้วย

ภายใน

• อยากให้ผู้เรียนรู้จักตนเองว่าตนเองชอบอะไร ถนัดอะไร ซึ่งการรู้จักตนเองนี่ล่ะสำคัญที่สุด จึงต้องพยายามสร้างบรรกาศที่ให้เขาเห็นตนเองมากที่สุด
• อยากให้ผู้เรียนรู้จักปัญหาของตนเอง ของโรงเรียน ของชุมชน ของสังคม เเละอยากให้เขาเรียนรู้วิธีการเเก้ไขจนถึงปัญหาที่เกิดขึ้นจากปัญหา
• อยากให้ผู้เรียนเข้าใจโลก เข้าใจชีวิตเพิ่มมากขึ้น ว่าเป็นเรื่องธรรมดาที่มีปัญหา มีภาวะทางอารมณ์ มีการโต้เถียง มีการเเข่งขัน มีการยอมรับ เกิดขึ้น อย่างเป็นธรรมชาติ

๒.ทักษะ (อยากให้ผู้เรียนเรียนรู้ผ่านกระบวนการหรือเครื่องมือทางการเรียนรู้เพราะจะเป็นการเรียนเเบบมีชีวิต เด็กจะไม่เบื่อ ซึ่งเมื่อเด็กผ่านกระบวนการเหล่านี้เเล้วจะทำให้เขามีทักษะต่างๆเพิ่ม มากขึ้น)

• อยากให้ผู้เรียนมีทักษะทางการเรียนรู้ หรือมีทักษะการเเสวงหาความรู้ด้วยตัวเอง หรือเป็น Coach ให้ตัวเองได้
• อยากให้ผู้เรียนมีทักษะชีวิตที่เพิ่มมากขึ้น เพราะทักษะนี้สำคัญต่อการดำเนินชีวิตอย่างปีติสุขเเก่เขาเอง
• อยากให้ผู้เรียนมีทักษะการทำงานเพิ่มมากขึ้น หลายท่านใช้วิธีกระบวนการกลุ่ม หรือการส้รางนวัตกรรม หรือการทำโครงงาน ซึ่งทักษะการทำงานนี้เองที่จะทำให้เขาสามารถเข้าสังคมการทำงานได้ดี
• อยากให้ผู้เรียนมีทักษะทางใจ การจัดการอารมณ์ของตนเอง การมองบวก การให้กำลังใจตนเอง ฯ เพราะจิตใจก็สำคัญ
• ทักษะทางการคิด ได้เเก่ การคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ ประเมิน วิพากย์ หรือการคิดเเบบ ปศพพ.(หลักปรัชาของเศรษฐกิจพอเพียง) ซึ่งทักษะทางการคิดต่างๆเหล่านี้จะทำให้เขามีภูมิคุ้มกันที่ดีที่สุด ในทุกด้าน
• ทักษะทางกาย ได้เเก่ การกล้าเเสดงออก การพูด การลงมือทำที่เชี่ยวชาญขึ้น ซึ่งทักษะทางกายเหล่านี้ จะเป็นทักษะสำคัญทางการสื่อสาร หรือการทำงาน หรือการเรียนรู้ ของเขาด้วย

๓.คุณธรรม (นอกจากจะโตได้เเล้ว ก็อยากให้โตดีด้วย รู้จักผิดชอบชั่วดี ว่าเป็นอย่างไร)

• อยากให้ผู้เรียนมีคุณธรรม อันดีงาม ในการดำรงค์ชีวิตอยู่ในสังคมอย่างพึ่งตนเอง เเละไม่ทำให้คนเดือดร้อน
• อยากให้ผู้เรียนใช้ความรู้คู่กับคุณธรรมด้วย เพราะสังคมการเมืองทุกๆวันนี้ มีเเต่คนมีความรู้เเต่ขาดคุณธรรมทำให้ชาติเกิดปัญหา ฉะนั้นความรู้จึงต้องคู่กับคุณธรรม
• อยากให้ผู้เรียนมีอุปนิสัยที่ดีงาม ใช้ชีวิตอย่างเรียบง่ายดำเนินชีวิตอยู่ในสังคมด้วยการเคารพบรรทัดฐานทางสังคม เเละอยู่อย่างสุข
• อยากให้ผู้เรียนมีความเป็น "พลเมือง" ที่คอยช่วยเหลือสังคมของตนเองเเละสังคมรอบข้างอยูาเสมอ หรือมีจิตอาสา "ไม่ใช่เเค่อาสาในโรงเรียน เเต่ให้อาสานอกโรงเรียน เเละสังคมใหญ่ด้วย"
• อยากให้ผู้เรียนมีคุณธรรมพื้นฐาน ได้เเก่ ประหยัด ซื่อสัตย์ มีวินัย สุภาพ สะอาด สามัคคี มีน้ำใจ ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งในการใชัชีวิตของเขา

……….อาจเป็นมุมมองหนึ่งได้ว่า “เป็นเข็มทิศในการพัฒนาผู้เรียน” ว่าในตัวของผู้เรียนอยากให้เกิด ความรู้ เกิดทักษะที่ผ่านกระบวนการทางการเรียนทั้งในเเละนอกห้องเรียน เเละเกิดคุณธรรม
……….ผมเชื่อว่าครูทุกๆท่านไม่ว่าจะเป็นครู PBL หรือ ครู BBL หรือ ครูฝึก หรือครูท่านอื่นๆก็คงมีจุดหมายที่ละม้ายคล้ายกันว่า
” อ ย า ก ใ ห้ เ ด็ ก เ ร า ไ ด้ ดี “
(เชื่อว่าครูเเต่ละท่านมีวิธีการสอนที่เเตกต่างกัน อาจไม่ใช่เพียงการ Coach อย่างเดียวเเต่วิธีการสอนเเบบอื่นๆก็อาจปะปนกันไปตามบริบทของเเต่ละพื้นที่) …

.

.

[อ.ต๋อย]

ความอยากทั้งหมดที่ได้กล่าวถึงในบันทึกนี้ น่าจะเรียกได้ว่า "ฉันทะ" ...