แผนพัฒนาการศึกษา (ฉบับล่าสุด)

                 แผนพัฒนาการศึกษาฉบับล่าสุด

เหตุผลและความจําเป็ น

สถานการณ์การเปลี่ยนแปลงของสังคมไทย

การพัฒนาประเทศสู่ความสมดุลและยังยืน จะต้องให้ความสําคัญกับการ

เสริ มสร้ างทุ นของประเทศที่ มี อยู่ให้เข้มแข็งและมี พลังเพียงพอในการขับเคลื่ อน

กระบวนการพัฒนาประเทศ โดยเฉพาะการพัฒนาคนหรือทุนมนุษย์ให้เข้มแข็ง พร้อมรับการ

เปลี่ยนแปลงของโลกในยุคศตวรรษที่ 21 และการเสริมสร้างปัจจัยแวดล้อมที่เอื้อต่อการพัฒนา

คุณภาพของคน ทั้งในเชิงสถาบัน ระบบ โครงสร้างของสังคมให้เข้มแข็ง สามารถเป็ น

ภูมิคุ้มกนั ต่อการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต อยางไรก็ตามสถานการณ์การพัฒนา

ที่ผานมาส่งผลกระทบต่อคนและสังคมไทยหลายประการ ดังนี้

1. โครงสร้างประชากรมีแนวโน้มประชากรวัยสูงอายุเพิ่มขึ้น ประชากรวัยเด็กและวัย

แรงงานลดลง ขณะที่การย้ายถิ่นของประชากรส่งผลให้ความเป็ นเมืองสูงขึ้น

ประเทศไทยได้เข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ และจะเป็ นสังคมผู้สูงอายุอยางสมบูรณ์ใน ่

ปี 2568 สําหรับโครงสร้างประชากรวัยเด็กและวัยแรงงานมีสัดส่วนลดลงอยางต ่ ่อเนื่อง ซึ่งเป็ น

ผลมาจากภาวะเจริญพันธุ์ของสตรีไทยที่ลดตํ่าลง ขณะเดียวกนคนไทยส ั ่วนใหญ่ขาดความรู้

ความเข้าใจด้านอนามัยการเจริญพันธุ์ที่ถูกต้องและเหมาะสม ส่งผลต่อความไม่สมดุลระหวาง่

ปริมาณและคุณภาพของประชากรของประเทศ นอกจากนี้ การย้ายถิ่

นของประชากรจากชนบท

เข้าสู่เมืองอยางต่อเนื่อง ทําให้มีการขยายตัวของความเป็ นเมืองมากขึ้น

2. คนไทยได้รับการพัฒนาศักยภาพทุกช่ วงวัย แต่ยังมีปัญหาด้านสติปัญญา คุณภาพ

การศึกษาและมีพฤติกรรมเสี่ยงทางสุขภาพ

ผลการพัฒนาตามช่วงวัย พบวา กลุ่มวัยเด็ก ระดับเชาว์ปัญญา มีค่าเฉลี่ยลดลง

ขณะเดียวกนยังมีภาวะโภชนาการเกินและโรคอ้วนจากพฤติกรรมการบริโภคที่ไม่เหมาะสม

ส่วนเด็กวัยเรียนมีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนตํ่ากว่าร้อยละ50 และมาตรฐานความสามารถของ

ผู้เรี ยนในเรื่ องการคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ มีวิจารณญาณ และคิดสร้างสรรค์ค่อนข้างตํ่า

นอกจากนี้ จากพฤติกรรมเสี่ยงทางสุขภาพทําให้เกิดปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นเพิ่

มสูงขึ้น

ขณะที่กลุ่มวัยทํางานภาพรวมกาลังแรงงานมีการศึกษาสูงขึ ํ ้น การเรียนต่อในสายอาชีวศึกษายัง

ไม่สอดคล้องกบความต้องการก ั าลังคนระดับกลางของประเทศ อีกทั้งแรงงานที่เป็ นวัยใช้กาลัง

แรงงานยังขาดการออกกาลังกาย กลุ่มวัยสูงอายุแม้จะมีอายุยืนยาวขึ้น แต่ประสบปัญหาการ

เจ็บป่ วยด้วยโรคเรื้อรังเพิ่มขึ้น เช่น โรคความดันโลหิตสูง เบาหวาน ส่งผลต่อภาระค่าใช้จ่ายด้านการรักษาพยาบาลของภาครัฐในอนาคต2

3. ความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน การแพร่ระบาดของยาเสพติด และการเพิ่มขึ้นของการพนันเป็นปัญหาสําคัญต่อคุณภาพชีวิตของประชาชนการก่ออาชญากรรมที่มีแนวโน้มสูงขึ้นอยางต่อเนื่อง คดีอาญาที่สําคัญทั้งการก่อคดีต่อชีวิตร่างกายและเพศคดีประทุษร้ายต่อทรัพย์และคดียาเสพติด จํานวนคดีอาญา

ดังกล่าวเป็นคดียาเสพติดมากที่สุด ปัจจุบันปัญหาการแพร่ระบาดของยาเสพติดเป็ นภัยร้ายแรง

ที่ส่งผลกระทบต่อกลุ่มเด็กและเยาวชนอย่างกว้างขวาง ทั้งนี้จากการสํารวจความคิดเห็นของ

ประชาชนพบว่า ปัญหาการแพร่ระบาดยาเสพติดในสถานศึกษาเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 19.2 ในปี 2552 เป็ นร้อยละ 51.3 ในปี 2553 นอกจากนี้ผลกระทบจากปัญหาทางเศรษฐกิจ ส่งผลให้ คนไทยเข้าสู่วงจรการเสี่ ยงโชคมากขึ้น เช่น เล่นพนันบอล หวยใต้ดิน หวยหุ้น เป็นต้น ขณะเดียวกนกลุ่มเด็กและเยาวชนมีแนวโน้มเล่นการพนันมากขึ้น

4. สังคมไทยเผชิญวิกฤตความเสื่อมถอยด้านคุณธรรม จริยธรรม มีการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมที่หลากหลายและมีแนวโน้มเป็นสังคมปัจเจกมากขึ้นการเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็วผ่านกระแสโลกาภิวัตน์และโลกไซเบอร์ทําให้คนไทยมุ่งแสวงหาความสุขและสร้างอัตลักษณ์ส่วนตัวผ่านเครือข่ายสังคมออนไลน์เกิดเป็นวัฒนธรรมย่อยร่วมสมัยที่หลากหลายในรูปแบบการรวมกลุ่มของบุคคลที่สนใจเรื่องเดียวกนั มีการคํานึงถึงประโยชน์ส่วนตนและพวกพ้องมากกวาส่วนรวมขณะที่ภาคส่วนต่างๆ ได้มีการส่งเสริมให้มีการรวมกลุ่มทํากิจกรรมต่างๆ แต่การมีส่วนร่วมในการทํากิจกรรมเพื่อประโยชน์ส่วนรวมยังอยู่ในระดับตํ่า นอกจากนี้ความสัมพันธ์แบบเครือญาติที่มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ช่วยเหลือเกื้อกูลกนเริ่มหมดไปพฤติกรรมการอยู่ร่วมกนของสมาชิกในครอบครัวเป็นแบบต่างคนต่างอยู่สัมพันธภาพระหว่างสมาชิกในครอบครัวมีความเปราะบางจนนําไปสู่ปัญหาทางสังคมเพิ่มขึ้น

5. สื่อมีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของประชาชน แต่ยังมีบทบาทในการส่งเสริม การพัฒนาคุณภาพคนค่อนข้างน้อยสื่อทางสังคมในปัจจุบันมีอิทธิพลอยางมากต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของประชาชนแต่การเผยแพร่สื่อต่างๆยังไม่มีบทบาทต่อการส่งเสริมการเรียนรู้และคุณธรรม จริยธรรม สะท้อนได้จากรายการโทรทัศน์มีภาพของความรุนแรงภาพที่ตอกยํ้าการสร้างอคติเชิงลบต่อผู้อื่นภาษากาวร้าว ความไม่เหมาะสมทางเพศ ขณะที่การเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารผาน่ทางเว็บไซด์ต่างๆ ส่วนใหญ่มีเนื้อหาเรื่องเพศ ที่เข้าข่ายลามกอนาจารและการใช้ภาษาที่3ไม่เหมาะสม ขณะที่เกมคอมพิวเตอร์ซึ่ งเป็ นสื่อออนไลน์ที่มีอิทธิพลต่อเด็กและเยาวชน อย่างมาก ซึ่ งเกมส่วนใหญ่ที่นิยมเล่นเน้นการต่อสู้ใช้ความรุนแรง ไม่เหมาะสมต่อการเรียนรู้และเสริมสร้างคุณธรรม จริยธรรม

6. บริบทการเปลี่ยนแปลงในกระแสโลกก่อให้เกิดความร่ วมมือทางเศรษฐกิจทั้งในระดับทวิภาคีและระดับพหุภาคีรวมทั้งความร่วมมือในประชาคมอาเซียน เข้าสู่ประเทศไทย ทั้งแรงงานข้ามชาติที่เข้ามาในประเทศไทยอยางถูกกฎหมายและผิดกฎหมายทั้งนี้ในปี 2558 จะมีการเคลื่อนย้ายแรงงานที่มีทักษะฝี มืออย่างเสรีตามกรอบความร่วมมือประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน โดยมีข้อตกลงร่วมกนถึงคุณสมบัติในสายวิชาชีพเพื่อให้มีการเคลื่อนย้ายแรงงานใน 7 สาขา ได้แก่ วิศวกรรม พยาบาล สถาปัตยกรรม วิชาชีพสํารวจ แพทย์ ทันตแพทย์และนักบัญชี และในระยะต่อไปจะเปิ ดในสาขาอื่นๆ รวมทั้งแรงงานกึ่งทักษะฝีมือด้วยซึ่งจะมีผลทําให้ประเทศต้องมีเกณฑ์เพื่อเป็นมาตรฐานในการประเมินความสามารถของแรงงานที่จะมีการเคลื่อนย้ายแรงงานในภูมิภาคอาเซียน

กฎหมายและเอกสารสําคัญที่เกี่ยวข้องกับการศึกษา

1.รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550

มาตรา49ได้บัญญัติถึงสิทธิของบุคคลในการรับการศึกษาไม่น้อยกวาสิบสองปีที่รัฐจะต้องจัดให้อย่างทัวถึงและมีคุณภาพ โดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย โดยรวมถึงผู้ยากไร้ ผู้พิการหรื อทุพพลภาพ หรื อผู้อยู่ในสภาวะยากลําบาก ต้องได้รับการสนับสนุนจากรัฐเพื่อให้ได้รับการศึกษาโดยทัดเทียมกบบุคคลอื่นด้วยการจัดการศึกษาอบรมขององค์กรวิชาชีพหรือเอกชนการศึกษาทางเลือกของประชาชนการเรียนรู้ด้วยตนเอง และการเรียนรู้ตลอดชีวิต ยอมได้รับความคุ้มครองและส่งเสริ มที่เหมาะสมจากรัฐ มาตรา 80(3) ได้บัญญัติให้มีการพัฒนาคุณภาพและมาตรฐานการจัดการศึกษาในทุกระดับและทุกรูปแบบให้สอดคล้องกบความเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมโดยจัดให้มีแผนการศึกษาแห่งชาติ กฎหมายเพื่อพัฒนาการศึกษาของชาติ จัดให้มีการพัฒนาคุณภาพครู และบุคลากรทางการศึกษาให้ก้าวหน้าทันการเปลี่ยนแปลงของสังคมโลกรวมทั้งปลูกฝังให้ผู้เรียนมีจิตสํานึกของความเป็นไทยมีระเบียบวินัย คํานึงถึงประโยชน์ส่วนรวม และยึดมันในการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็ นประมุข (สํานักงานเลขาธิการสภาการศึกษา, 2550)4

2. พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2542 และที่แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2545

ได้กําหนดบทบัญญัติที่ถือเป็ นกรอบและแนวทางในการปฏิรูปการศึกษาทั้งระบบทั้งในเรื่องสิทธิและหน้าที่ทางการศึกษา ระบบการศึกษา แนวทางการจัดการศึกษา การบริหารและการจัดการศึกษา มาตรฐานและการประกนคุณภาพการศึกษา ครู อาจารย์ และ บุคลากรทางการศึกษา ทรัพยากรและการลงทุนเพื่อการศึกษาและเทคโนโลยีเพื่อการศึกษาโดยเฉพาะในหมวดที่2วาด้วยสิทธิและหน้าที่ ทางการศึกษาที่กาหนดให้การศึกษาต้องจัดให้บุคคลมีสิทธิและโอกาสเสมอกนในการรับการศึกษาขั้นพื้นฐานไม่น้อยกว่าสิบสองปี ที่รัฐจะต้องจัดให้อยางทั่วถึงและมีคุณภาพ โดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย การจัดการศึกษาสําหรับบุคคลซึ่งมีความบกพร่อทางร่างกาย จิตใจ สติปัญญา อารมณ์ สังคม การสื่อสารและการเรียนรู้ หรื อ

มีร่างกายพิการ หรือทุพพลภาพ หรือบุคคลซึ่งไม่สามารถพึ่งตนเองได้ หรือไม่มีผู้ดูแลหรือด้อย

โอกาส ต้องจัดให้บุคคลดังกล่าวมีสิ ทธิและโอกาสได้รับการศึกษาขั้นพื้นฐานเป็ นพิเศษ

การศึกษาสําหรับคนพิการ ให้จัดตั้

งแต่แรกเกิด หรือพบความพิการ โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย และให้บุคคลดังกล่าวมีสิทธิได้รับสิ่งอํานวยความสะดวก สื่อ บริการ และความช่วยเหลืออื่นใดทาง

การศึกษา ตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่กาหนดในกฎกระทรวง การจัดการศึกษาสําหรับบุคคล ํ

ซึ่งมีความสามารถพิเศษ ต้องจัดด้วยรูปแบบที่เหมาะสม โดยคํานึงถึงความสามารถของบุคคล

นั้น (สํานักงานปฏิรูปการศึกษา, 2545)

3.แผนการศึกษาแห่งชาติ ฉบับปรับปรุง (พ.ศ.2552 – 2559)เป็ นแผนระยะยาวภายใต้บทบัญญัติของพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ

เน้นนําหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงตามแนวพระราชดําริ ของพระบาทสมเด็จ

พระเจ้าอยู่หัว ยึดทางสายกลางบนพื้นฐานของความสมดุลพอดี รู้จักประมาณอย่างมีเหตุผล

มีความรอบรู้เท่าทันโลกเป็ นแนวทางในการดําเนินชีวิต เพื่อมุ่งให้เกิดการพัฒนาที่ยังยืน และ ่

ความอยู่ดีมีสุ ขของคนไทย โดยยึด “คน” เป็ นศูนย์กลางการพัฒนา มีวัตถุประสงค์และ

http://www.vitheebuddha.com/main.php?url=news_view

แผนพ_ฒนาการศ_กษาฉบ_บล_าส_ด.docx