๕ ระดับความเข้าใจ ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงด้านการศึกษา

จากประสบการณ์การขับเคลื่อน ปศพพ. ฯ สู่สถานศึกษา ผมสร้างเกณฑ์ประเมินความเข้าใจของเด็กๆ เบื้องต้น ไว้ ๕ ระดับ ดังนี้

• ระดับ ๑ "ระดับมูลค่า" มักตอบว่า "ประหยัด อดออม ใช้ของในพื้นถิ่น" ....เด็กๆ จะเข้าใจว่า  ถ้าต้องซื้อ คือไม่พอเพียง.....

• ระดับ ๒ "ระดับความรู้" มักตอบทำนองว่า  "ต้องพอประมาณกับเวลา พอประมาณกับเงินที่มี พอดีกับความสามารถ".... เด็กๆ มักพูดเป็น "นกแก้ว นกขุนทอง ท่องเหมือนบทสวด" .....  เช่น "ทำอะไรต้องให้พอประมาณกับเวลาที่มี" ตอบเพียงเท่านี้ ไม่อธิบายอย่างไรต่อ รอให้ถาม แต่เมื่อถาม จะรู้ว่าไม่ชัด 

• ระดับ ๓ "ระดับหลักคิด" ตอบว่า "ต้องคิดก่อนทำ ทำอะไรต้องวางแผน มีแผนป้องกันความผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้นได้ และ ไม่ทำให้ตนเองและคนอื่นเดือดร้อน" .....  ส่วนใหญ่โรงเรียนศูนย์การเรียนรู้ฯ จะตอบในระดับนี้ 

• ระดับ ๔ "ระดับดำเนินชีวิต" ตอบว่า "จำเป็นต้องมีความรู้เรื่องนี้ก่อน ต้องมีสติ ต้องมีสมาธิ ต้องระวังเรื่องนั้นเรื่องนี้... " .... อธิบายถึงวิธีคิด กระบวนการทำ  และบอกผลลัพธ์ที่เกิดขึ้นได้....ระดับนี้ สามารถนำไปประยุกต์ใช้กับการดำเนินชีวิตประจำวันได้

• ระดับ ๕ "ระดับเปลี่ยนแปลงจิตใจ" ตอบทำนองว่า "รู้จักตนเอง" สามารถบอก "การเปลี่ยนแปลงภายใน" ของตนเองได้ ว่า เกิดขึ้นตอนไหน เพราะอะไร ต่อไปจะต้องทำอย่างไร พูดถึง "คุณค่า" และ "ความหมาย" ของสิ่งที่ทำ..... แสดงถึงการเปลี่ยนแปลงภายใน หรือระเบิดจากภายใน ....  โดยลักษณะท่าทาง แววตา ในการพูดจะเปี่ยมไปด้วยพลังและความมั่นใจ

หรือสรุปสั้นๆ ว่า เด็กๆ จะเข้าใจวิธีการนำ ปศพพ. มาใช้กับตนเองใน ๕ ระดับ คือ มูลค่า ความรู้ หลักคิด  ดำเนินชีวิต และเปลี่ยนจิตใจตนเองได้