การพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาและภูมิปัญญาท้องถิ่น

สำหรับวันนี้ หัวข้อที่ผมจะพูดถึง คงจะเป็นเรื่องของ "การพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษาและภูมิปัญญาท้องถิ่น" ซึ่งก่อนที่จะกล่าวถึงขั้นตอนว่ามีการพัฒนาอย่างไรบ้างนั้น อันดับแรกคงต้องพิจารณาก่อนว่าหลักสูตรสถานศึกษาหรือหลักสูตรท้องถิ่นนี่คืออะไร มีที่มาที่ไปอย่างไรบ้าง

จากที่ผมได้ไปค้นคว้าหาข้อมูลดู ก็พบว่า ที่มาที่ไปของหลักสูตรสถานศึกษาและภูมิปัญญาท้องถิ่นนั้น มันเกิดมาจากการที่หลักสูตรแกนกลางทีข้อบกพร่อง หรือมีข้อกำหนดที่ไม่สอดคล้องกับสภาพปัญหาที่แต่ละท้องถิ่นพบ แม้จะดูเป็นเหมือนจุดบกพร่องของหลักสูตรแกนกลาง แต่ถ้ามองดีๆก็จะพบข้อดีในหลักสูตรแกนกลางที่มีความยืดหยุ่น และสามารถใช้หลักสูตรสถานศึกษาหรือหลักสูตรท้องถิ่นมาแก้ไขจุดบกพร่องที่เกิดจากสภาพท้องถิ่นของแต่ละที่ได้ ดังนั้น หลักสูตรท้องถิ่น จึงเป็นการขยาย ปรับ หรือสร้างหลักสูตรขึ้นมาใหม่จากหลักสูตรแกนกลาง โดยอาจจะอิงจากหลักสูตรแกนกลาง หรืออิงจากสภาพปัญหาที่ท้องถิ่นนั้นๆพบเจอก็ได้

(อ่านเนื้อหาเต็มได้ที่ http://innovation51.wikispaces.com/4.%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%96%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%99)

เนื่องจากที่กล่าวไปข้างต้นแล้ว ว่าการพัฒนาหลักสูตรท้องถิ่น จะอิงจากหลักสูตรแกนกลาง หรืออิงจากสภาพปัญหาที่ท้องถิ่นนั้นๆพบเจอก็ได้ ดังนั้น จึงขอแยกกระบวนการพัฒนาหลักสูตรออกเป็น 2 แนวใหญ่ๆ

แนวที่ 1 คือ แนวที่อิงจากหลักสูตรแกนกลาง มีกระบวนการพัฒนา ดังนี้

1. วิเคราะห์หลักสูตรแกนกลางและวิเคราะห์สภาพปัญหาของชุมชน
2. จัดหมวดหมู่สภาพปัญหาและความต้องการที่ส่งผลต่อผู้เรียน
3. เขียนแผนการสอน
4. จัดกิจกรรมการเรียนการสอน
5. ประเมินผล

แนวที่ 2 คือ แนวที่อิงจากสภาพปัญหาที่พบจริง มีกระบวนการพัฒนา ดังนี้

1. สำรวจสภาพปัญหาชุมชน
2. วิเคราะห์สภาพปัญหาชุมชนและความต้องการของผู้เรียน
3. เขียนแผนการสอน
4. จัดกิจกรรมการเรียนการสอน
5. ประเมินผล

(อ่านเอกสารเต็มได้ที่ http://innovation51.wikispaces.com/5.+%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%92%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%96%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%99)

นอกจากนี้ ข้าพเจ้ายังได้เจอตัวอย่างของหลักสูตรท้องถิ่นด้วย จึงจะขอรวบรวมมาไว้ ณ ที่นี้ เพื่อเป็นตัวอย่างให้ผู้สนใจได้ศึกษา

1. หลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง ประเพณีลากพระ
http://innovation51.wikispaces.com/6.+%E0%B8%95%E0%B8%B1%E0%B8%A7%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%96%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%99

2. หลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง วีรชนค่ายบางระจัน
http://innovation51.wikispaces.com/7.+%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%96%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%99+%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87+%E0%B8%A7%E0%B8%B5%E0%B8%A3%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%99

3. หลักสูตรท้องถิ่น เรื่อง วังนารายณ์ราชนิเวศน์
http://innovation51.wikispaces.com/8.+%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B8%B9%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%96%E0%B8%B4%E0%B9%88%E0%B8%99+%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87+%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%93%E0%B9%8C%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%99%E0%B8%B4%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%A8%E0%B8%99%E0%B9%8C

4. กรอบหลักสูตรระดับท้องถิ่น "กรุงเทพฯศึกษา"
http://www.bangkokeducation.in.th/cms/download/news/file/197_3.pdf

5. หลักสูตรสถานศึกษา โรงเรียนวัดเกาะ เขตตลิ่งชัน กรุงเทพมหานคร
01. หลักสูตรสถานศึกษา ประถม ล่า.doc