การระวังรักษาหนังสือ

การระวังรักษาหนังสือ  หมายถึง  การระมัดระวังให้พ้นจากภัยต่าง ๆ เช่น   ปลวก แมลง แสงแดด ความชื้น

ตลอดจนการใช้ของมนุษย์ที่เป็น สาเหตุให้หนังสือชำรุด การดูแลรักษา และการทำให้หนังสืออยู่ในสภาพ

เรียบร้อย แน่นหนา แข็งแรง ทนทาน   สามารถใช้งานได้นานและไม่ชำรุดก่อนถึงเวลาอันควร เพื่อให้ใช้หนังสือ

ได้อย่างคุ้มค่าได้ประโยชน์สูงสุด

 ลักษณะและสาเหตุสำคัญที่ทำให้หนังสือชำรุด  มีดังนี้

  1.  การผลิตหนังสือ  โดยใช้วัสดุคุณภาพต่ำความบอบบางของหนังสือการเย็บเล่มไม่แน่นหนา 

ทำให้สันหลุดง่าย

  2.  อิทธิพลของสิ่งแวดล้อม  ได้แก่
  2.1  อุณหภูมิ  ความเหมาะสมกับหนังสืออยู่ที่ 15-20 องศาเซลเซียส

  2.2  ความชื้น  ช่วงฤดูฝนความชื้นจะสูงทำให้เกิดกระดาษพองตัว เกิดเชื้อราเกาะหนังสือ

   2.3  แสงสว่าง  ความร้อนจากแสงแดดทำให้หนังสือเหลืองกรอบ
  2.4 ฝุ่น   ตัวการสำคัญทำให้หนังสือสกปรกเก่าเร็ว ไม่น่าหยิบใช้
  2.5 มลพิษมลภาวะของสิ่งแวดล้อมทางอากาศ  ควันพิษจากท่อไอเสีย ทำให้กระดาษแปรสภาพเป็นกรด   หรือเขตอุตสาหกรรมจะมี  ก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ลอยปะปน ในอากาศเป็นอันตรายต่อหนังสือ

  3. สัตว์ต่าง ๆ
  3.1  แมลง   ที่เป็นภัยทำลายหนังสือได้แก่  แมลงสาบ  แมลงหางสามง่าม  มด  ปลวก หนอน

หนังสือ มอด แมลงเหล่านี้เป็น ภัยต่อหนังสือโดย กินสี และ ที่ปกหนังสือ  กระดาษ  ผ้าหุ้มปก

 3.2  หนู   ชอบกัดแทะกระดาษ  มักอาศัยอยู่ตามซอกมุมที่อับของห้องสมุด 

  4.  ธรรมชาติ   เป็นสาเหตุเสียหายเฉียบพลันและเกิดขึ้นได้ตลอดเวลา ดังนี้  น้ำ  ไฟ  ลม

  5.   มนุษย์   ผู้อ่านหนังสือ  เป็นตัวการสำคัญที่ทำความเสียหายให้กับหนังสือได้มาก  เช่น

การขีดเขียนข้อความ ทำเครื่องหมายต่าง ๆ เติม ข้อความ ฉีกหนังสือ ตัดรูปภาพ  การพับมุม  หากเป็นหนังสือ

ของห้องสมุดผู้อ่านมักจะไม่ระมัดระวัง  ต้องปลูกฝังจิตสำนึกของความรับผิดชอบและการปฏิบัติต่อหนังสือ

อย่างถูกวิธี