กิจกรรมการฝึกคิดแบบ lateral thinking กับชมรมคณิตศาสตร์
ได้มีโอกาสนำเอากิจกรรมการคิดแบบ Lateral Thinking ที่ท่านอ.ธงชัย โรจน์กังสดาล เจ้าพ่อแห่งการสอนการคิดสร้างสรรค์ของไทย ซึ่งท่านให้ความอนุเคราะห์มาอบรมให้กับคณาจารย์ที่กองวิชาคณิตศาสตร์ โรงเรียนเตรียมทหาร มาใช้กับนักเรียนชมรมคณิตศาสตร์ โดยปรับประยุกต์เสริมบางส่วนเข้าไปบ้าง โดยมีหัวข้อพูดคุยกับนักเรียนดังนี้
1.การคิดเชิงตรรกะ ในชั้นเรียนเราเคยศึกษาหาความรู้ทางคณิตศาสตร์เรื่องหนึ่งคือ วิชาตรรกศาสตร์ ที่เน้นการคิดอย่างเป็นระบบ ยกตัวอย่าง เช่น การคิดแบบอุปนัย การคิดแบบนิรนัย การเปรียบเทียบ การพิสูจน์หักล้าง
เช่น สุนัขเป็นสัตว์
สัตว์ทุกตัวมีขา
ดังนั้น สุนัขย่อมมีขาด้วย เป็นต้น
แต่บางทีเราก็อาจติดกับดักการคิดเชิงตรรกะเช่นเดียวกัน
เช่น แสงโสม +โซดา+น้ำแข็ง ดื่มแล้วเมา
แม่โขง + น้ำ +น้ำแข็ง ดื่มแล้วเมา
หงษ์ทอง+ โค้ก +น้ำแข็ง ดื่มแล้วเมา
ดังนั้น น้ำแข็งทำให้เมา
ตัวอย่างดังกล่าวคงไม่ถูกต้อง
2.การคิดแบบ lateral thinking การคิดแบบแนวข้าง หรือการคิดนอกกรอบ ผู้คิดค้นคำนี้ขึ้นใช้ คือ edward de bono เป็นการมองหรือการคิดที่เลี่ยงการคิดหรือมีมุมองแบบเดิมๆออกไปมองในมุมอื่นหรือมุมใหม่ ตรงนี้แหละเป็นส่วนหนึ่งของการคิดสร้างสรรค์
สิ่งที่เห็นอาจจะไม่ใช่สิ่งที่เราเห็นหรือเราคิดก็ได้ ผมเลยยกตัวอย่างภาพยนตร์โฆษณาชิ้นหนึ่งให้นักเรียนดู เป็นเรื่องเกี่ยวกับคนขับรถบรรทุกปูนซีเมนต์ มองรูปภรรยาที่ติดไว้ในรถรู้สึกคิดถึงเลยขับรถนั้นกลับมาที่บ้าน แต่ปรากฏว่า พบรถเก๋งคันหนึ่งจอดอยู่หน้าบ้านเลยมองจากกระจกหน้าต่างเข้าไปในบ้าน พบผู้ชายหนุ่มคนหนึ่งยื่นช่อดอกไม้ให้กับภรรยาตนแถมยังหอมแก้มเธออีก พ่อหนุ่มรถบรรทุกโกรธจัดเลยเอาปูนซีเมนต์ในรถของตนเองเทใส่เข้าไปในรถคันที่จอดหน้าบ้านแล้วแอบมองจากกระจกหน้าต่างบ้านเข้าไปในบ้านอีกครั้งพบว่า แล้วผมก็ยุดภาพไว้แค่นี้ แล้วให้นักเรียนลองตั้งคำถามว่าจะเกิดอะไรขึ้นต่อจากนั้น ผู้ชายที่อยู่ในบ้านใช่กิ๊กของภรรยาเธอหรือไม่ถ้าไม่ใช่คิดว่าผู้ชายคนนั้นเป็นใคร โดยจะต้องใช้คำถามที่ครูสามารถตอบได้แค่เพียงใช่ หรือ ไม่ใช่แค่นั้น จนนักเรียนตอบได้ถูกต้องหรือใกล้เคียง ผมจึงเปิดภาพยนตร์โฆษณาให้เห็นถึงตอนจบ ผมสรุปอีกครั้งว่าสิ่งที่เห็นอาจจะไม่ใช่สิ่งที่เห็นก็ได้
(สามารถเข้าไปชมภาพยนตร์โฆษณานี้ได้ที่ http://www.youtube.com/watch?v=wpn7HUroqe8)
จากนั้นจึงนำเอาแนวคำถามแจกให้นักเรียนโดยให้คนหนึ่งในกลุ่มทำหน้าที่คล้ายกับครูคืออ่านคำถามแล้วคอยตอบว่าใช่หรือไม่ใช่ ถ้าเพื่อนๆตอบไม่ได้หรือคำตอบจะออกไปทางอื่นให้ลองใบ้แนวคำตอบแล้วให้เพื่อนตั้งคำถามต่อไปจนกว่าจะตอบถูก แล้วให้ตัวแทนกลุ่มมารับคำถามอื่นๆต่อเนื่องกันไปและให้เปลี่ยนคนใบ้ในกลุ่มไปด้วย
ตัวอย่างแนวคำถามของท่านอาจารย์ธงชัย โรจน์กังสดาลที่ได้มอบไว้ให้กับที่กองวิชาคณิตศาสตร์
เด็กๆกำลังสนใจทำกิจกรรมพร้อมอนุญาตให้รับประทานขนมไปด้วยได้
ผลจากการจัดกิจกรรม นักเรียนชอบกิจกรรมนี้มากขนาดเวลาหมดแล้วยังจะขอทำข้อต่อไปอีก กราบขอบคุณท่านอาจารย์ธงชัยกับกิจกรรมดีๆเช่นนี้ที่มอบให้กับข้าราชการกองคณิตศาสตร์ไว้จัดกิจกรรมกับนักเรียน
ความเห็น (1)
ผลจากการจัดกิจกรรม... นักเรียนชอบกิจกรรมนี้มาก....ขนาดเวลาหมดแล้ว.....ยังจะขอทำข้อต่อไปอีก===> แสดงว่า เข้าถึงแก่นกิจกรรมนะคะ ขอบคุณค่ะ