สรุปประเด็นการจัดประชุมกลุ่ม (Focus Group)
โครงการพัฒนาขีดความสามารถในการบริหารจัดการด้านการท่องเที่ยวและกีฬา
เพื่อรองรับการเปิดเสรีประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน (AEC)
กลุ่มภาคเหนือ
วันศุกร์ที่ 29 มิถุนายน 2555
กลุ่มการท่องเที่ยวเวลา 9.00 – 12.00 น.
ณ ห้องประชุมแม่ข้าวต้ม สำนักอธิการบดี มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
เริ่มต้นจากการพิจารณามุมมองของการท่องเที่ยวว่ากระทบอะไรบ้าง
- มีการให้วิเคราะห์ถึงสถานที่ท่องเที่ยว และเรื่องของที่ระลึก อย่างเช่นในเรื่องของที่ระลึก จะสังเกตเห็นว่ายังมีความไม่ชัดเจนเท่าที่ควร ของที่ระลึกในจังหวัดภาคเหนือยังมีความใกล้เคียงกัน และบางครั้ง ก็สามารถหาซื้อได้ที่อื่น ๆ ด้วย เช่นในกรุงเทพ
จากการวิเคราะห์ข้อมูลและสถานการณ์ที่ผ่านมา พบว่า
จุดแข็งประเทศไทยด้านการท่องเที่ยวคือ
1.การบริการลูกค้าดี
2.มีหลักสูตรการท่องเที่ยวจำนวนมาก
จุดอ่อนของประเทศไทยคือ
1.ไม่มีวิชาวัฒนธรรมอาเซียน ทั้งนี้ทางมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวงได้เสนอว่าได้เริ่มปรับหลักสูตรใหม่ขึ้นมาแล้ว มีภาษาอังกฤษ จีน และการเรียนอาเซียน Study โดยกล่าวว่าเรื่องภาษาตอนนี้เริ่มต้นที่จีนก่อน โดยสิ่งที่อยากให้เน้น คือการรู้เขารู้เรา
2. ประเทศไทย ภาษาอังกฤษยังไม่ค่อยดีเท่าที่ควร ผิดกับประเทศเพื่อนบ้าน เช่น พม่านั้นจะมีจุดแข็งคือภาษาอังกฤษดี
3. ประเทศไทยไม่ชอบไปทำงานต่างประเทศ
4. ประเทศไทยเรียนเพื่อเป็นผู้บริหารมากกว่าลงมือปฏิบัติจริง ต่างกับประเทศเพื่อนบ้านอย่างพม่าที่เรียนตั้งแต่ระดับปฏิบัติในเริ่มต้น
ประเทศพม่า
จุดแข็ง คือ ภาษาอังกฤษดี มีความมุ่งมั่น และรู้งานตั้งแต่ระดับปฏิบัติขึ้นไห
ประเทศกัมพูชา
จุดแข็ง คือ ภาษาอังกฤษดี ,มีการทำทัวร์แพคเกจไปเสียมเรียบราคาพิเศษ
จุดอ่อน คือ มีทัศนคติที่ไม่ดีกับคนไทย
ประเทศฟิลิปปินส์
จุดแข็ง คือ ภาษาอังกฤษดี ,มีการส่งเสริมเรื่องท่องเที่ยวมาก, มีวิชาสอน 320 แห่ง
ซึ่งพบว่าประเทศนี้จะมีคนสนใจเข้าเรียนหลักสูตรการจัดการโรงแรมมาก
ประเทศเวียดนาม
จุดแข็ง คือมีแผนพัฒนาท่องเที่ยว 35 ปี และศึกษาภาษาอังกฤษ และภาษาประเทศในกลุ่มอาเซียน
จุดอ่อน คนจบหางานไม่ได้
ประเทศมาเลเซีย
จุดแข็งคือ ภาษาดี
จุดอ่อน คือ การเรียนการสอนยังไม่มีมาตรฐาน
ประเทศลาว
จุดแข็ง คือมีคน พูดภาษาฝรั่งเศส และพูดภาษารัสเซีย ได้ , ยังคงมีวิถีชีวิตแบบคนลาวอยู่ทำให้น่าสนใจที่นักท่องเที่ยวเข้าไปศึกษา
ประเทศอินโดนีเซีย
จุดแข็ง คือมีหลักสูตรดี และภาษาอังกฤษดี
ประเทศสิงคโปร์
จุดแข็ง มีการพัฒนาหลักสูตรท่องเที่ยวอย่างต่อเนื่อง และได้รับการยอมรับในระดับนานาชาติ มีการยอมรับทางวัฒนธรรม
จุดอ่อน ไม่เน้นวัฒนธรรมอาเซียน ไม่มีเอกลักษณ์ของประเทศ
วิเคราะห์สถานการณ์การท่องเที่ยวในภาคเหนือ
จุดเด่น
- แหล่งท่องเที่ยวภาคเหนือ มีจำนวนมาก
- การขายสินค้ามีความคล้ายกัน
- การมีกลุ่มชาติพันธุ์ที่แตกต่างกัน นับเป็นจุดหนึ่งที่ได้เสนอเป็นจุดขายด้านการท่องเที่ยว
- ด้านสิ่งแวดล้อมมีความคล้ายกัน ข้อสังเกตคือนักท่องเที่ยวจะลงที่เชียงใหม่ก่อน ส่วนจังหวัดอื่นเสมือนเป็นทางผ่านมากกว่า
- เชียงรายถูกโปรโมทให้เป็นเส้นทางเชื่อม GMS
- สถาบันการศึกษา มีหลายมหาวิทยาลัยที่สอนเรื่องการท่องเที่ยวจำนวนมาก
- ภาคชุมชน จุดเด่นคือเรื่องชนเผ่า มีเรื่องวัฒนธรรม วิถีชีวิต การแต่งกาย ภาษา ประเพณีต่าง ๆ ในพื้นที่ภาคเหนือมีชนเผ่าเยอะ มีประเพณีที่แตกต่างกันแต่ละเดือน ถ้ามีการจัดระบบดี ๆ จะทำให้มีการท่องเที่ยวได้ทุกเดือน
- ภูมิอากาศ มีอากาศเย็นตลอดปี อย่างเช่นในเชียงราย ถ้าในเมืองร้อน แต่บนดอยหนาว นับเป็นความได้เปรียบ
- การคมนาคม เป็นจุดเด่น เช่น พื้นที่บนดอยมีรถไปสะดวก และปลอดภัย
10. จุดแข็งเรื่องความปลอดภัย
11. ตัวอย่างจังหวัดเชียงราย สิ่งที่คนมาเที่ยวประทับใจมากสุดคืออัธยาศัย
ทุนทางวัฒนธรรม
- ในภาคเหนือนับว่าเป็นเอกลักษณ์พิเศษ เฉพาะ มีคนที่มาท่องเที่ยวและอยู่หลายวัน เช่น ที่ชุมชนหมู่บ้านจะบูสี จะมีคนมาอยู่นานประมาณ 1 อาทิตย์ (8 วัน)
- โดยลักษณะการมาอยู่ของนักท่องเที่ยวนั้น จะทำทุกอย่างที่เหมือนเจ้าของบ้านทำ เช่น เก็บผัก ทำงานบ้าน ไปเก็บไข่เป็นต้น มีที่นักท่องเที่ยวสนใจ เรื่องไก่ออกไข่ ถามว่าทำไมบนดอยถึงเน้นให้ไก่อยู่ นอกเหนือจากดอกไม้
การเข้ามาช่วยของทางราชการ
1.การเข้าร่วมกับชุมชน เน้นการจัดอบรมให้ทุนความรู้กับชุมชน ตัวอย่างใน 2 ปีที่ผ่านมา ได้เริ่มทำงานกับเครือข่ายท่องเที่ยวเชียงใหม่ ซึ่งต่อมาได้งบการศึกษากับจังหวัดร่วมกับสถาบันการศึกษา เพื่อทำการพัฒนาบุคลากร ทำกิจกรรม พัฒนาร่วมกัน มีการประชุมเสวนากลุ่มแพร่ น่าน พะเยา โดยมีการจัดประชุมที่ราชภัฏเชียงราย เป็นต้น
2.ชุมชนมองในแง่เรื่องงบประมาณไปลงในชุมชน แต่รัฐบาลมองว่าทำอย่างไรให้ชุมชนยืนได้ด้วยตัวเอง จึงเน้นไปที่การให้ความรู้กับชุมชน เน้นการสอนให้ชุมชนจับปลาเอง เป็นลักษณะการสร้างให้ชุมชนเข้มแข็ง และยืนได้ด้วยตัวเอง
4. สิ่งที่ทำต่อไป คือการทำการตลาด ป้ายบอกทาง และสิ่งอำนวยความสะดวก กำลังหางบอยู่ (ตัวอย่างเรื่องป้ายบอกทางในประเทศไทยยังมีความสับสนในสายตาของคนต่างชาติอยู่ ควรเน้นการเขียนภาษาให้เท่ากัน และให้เหมือนกัน อย่างในกรุงเทพฯ มีความสับสน บางแห่งเรียกถนน Road Avenue เป็นต้น)
ชุมชนต้องการความช่วยเหลือจากทางราชการอย่างไรบ้าง
จุดเด่น
ถ้ามองมิติภาคประชาชน
- จังหวัดเชียงราย มีกระบวนการเคลื่อนพอสมควร มีของดีเยอะ และสามารถพัฒนาศักยภาพได้ บางอย่างอาจมีคุณภาพดีกว่าในหลาย ๆ ด้าน
- จุดเด่นของท้องถิ่นคือเรื่องความยั่งยืน มีหลายที่ให้ความสำคัญเรื่องการพูดภาษา แต่ความจริงแล้วมีความอันตรายอย่างหนึ่งคือเรื่องภาษาท้องถิ่น ไม่มีพื้นที่สอนภาษาพม่าที่เชียงราย เป็นไปได้หรือไม่ที่มองนอกเหนือจากภาษจีน และอังกฤษ ภาษาท้องถิ่นเบื้องต้นยังไม่หาย มีอยู่ แต่อยากให้เน้นการพัฒนาเพิ่มขึ้น ให้ดูตัวอย่าง ประเทศญี่ปุ่น มีการพัฒนาภาษาไอนุ ขึ้นมาจากหมู่บ้านหนึ่งเป็นต้น สรุปคือภาษาท้องถิ่นเป็นจุดเด่นที่ต้องการพัฒนาศักยภาพ
- อัธยาศัยไมตรีของชาวภาคเหนือยังเป็นจุดเด่นอยู่
ธรรมชาติ
- นักท่องเที่ยวที่มาภาคเหนือให้ความสนใจในการสัมผัสธรรมชาติจำนวนมากนับเป็นสินค้าที่เป็นจุดเด่นในชุมชน ที่ต้องเน้นความร่วมมือจากภาครัฐด้วย จะพัฒนาอย่างไรให้ท้องถิ่นได้ประโยชน์ และเป็นจุดขายอย่างไร
อาหาร
- เป็นเรื่องที่ยิ่งใหญ่มาก ตัวอย่างยุโรปมีเงินกินแต่ไม่มีข้าวกิน มีแนวทางในการกระจายคนของยุโรปมาอยู่ประเทศในอาเซียน ประเทศไทยถือเป็นจุดใหญ่ของการกระจายตัวของประเทศยุโรป
- ประเทศไทยไม่มีสถาบันอาหารปลอดภัยที่คนจะบริโภคได้หมด
- มีชายแดนติดต่อกับประเทศเพื่อนบ้าน เชียงรายจะมีจีนยูนนาน อาหารไทยใหญ่ อาหารพม่าตามชายแดน
- น่าจะนำเสนออาหารชนเผ่าเป็นจุดเด่นของการท่องเที่ยว
วัฒนธรรม
- ไม่เป็นวัฒนธรรมที่ใช้ในชีวิตประจำวัน กลายเป็นวัฒนธรรมปรุงแต่งที่ต้องเตรียมเมื่อนักท่องเที่ยวเข้ามา ต่างกับลาว ที่เขาเป็นเหมือนวิถีชีวิตประจำวัน
จุดอ่อนที่ต้องปรับปรุงของการท่องเที่ยวในภาคเหนือมีอะไรบ้าง
วัฒนธรรม
- ภาคเหนือค่อนข้างอ่อน ส่วนใหญ่ชื่นชมวัฒนธรรมทางตะวันตกมากกว่าทำให้ถูกกลืนง่าย และความภาคภูมิใจไม่ค่อยมีเหมือนแต่ก่อน
สิ่งแวดล้อม
- ยกตัวอย่างที่ประเทศจีนมาเที่ยวบินที่เชียงราย ททท.ทำลักษณะ Marketing มากเกินไป คนจีนมาเที่ยวเชียงรายต้องการดูอะไร เพราะใกล้เคียงจีน ความจริงเขาอยากไปทะเลมากกว่า
- หน่วยงานที่ทำ โปรโมทเชียงรายเน้นการทำตลาดมากเกินไป ไม่ได้ชูที่เป็นรากเหง้าแท้จริง กลับกลายเป็นเพียงจุดเสริมไป
ผู้ประกอบการ
- ขาดความเชื่อมโยง ขาดการบริหารจัดการที่ดีเท่าที่ควร
- ส่วนใหญ่เป็นธุรกิจขนาดเล็ก ความเป็นมืออาชีพจริง ๆ มีน้อย ทำให้เราด้อยในเรื่องโอกาส และการทำการตลาด
- ทัวร์ที่ได้คือทัวร์โอเปอเรเตอร์ ได้แค่รับเข้าส่งออก เท่านั้น เม็ดเงินที่กระจายน้อยมาก
กลุ่มนักท่องเที่ยวจีน
- ส่วนใหญ่เป็นจีนตอนใต้ ยูนนานจุดหมายปลายทางคือทะเลภูเก็ต พัทยา ถ้าจะพักก็แค่ประมาณ 1 คืน
บุคลากร
- บุคลากรในภาครัฐไม่มีความเพียงพอ การเชื่อมโยงประสิทธิภาพ และประสิทธิผลจึงด้อยไปด้วย
- ความสามารถเฉพาะทาง รัฐยังขาดอยู่ มีการกำหนดอัตรากำลังไว้ แต่ไม่ได้ขยายออกไป
สิ่งอำนวยความสะดวก
- ภาคเหนือส่วนใหญ่คนจะอยู่ในพื้นที่ห่างไกลกัน
- ภาคเหนือควรสามารถเชื่อมโยงกับต่างประเทศได้ เช่น จีนตอนใต้ ลาว พม่า แต่ถ้าไม่สามารถเชื่อมโยงได้ ก็ไม่ดีเท่าที่ควร
- การคมนาคม ภาคเหนือสะดวก ถนนเป็น 4 เลนเกือบทั้งหมด กำลังขยายทางเชียงของ เชียงแสน ฯลฯ
การแก้ไข
- เรื่องบุคลากร
- เรื่องการบริหารจัดการ
- การพัฒนาตามชายแดน
- การโปรโมทการท่องเที่ยวและการอนุรักษ์การท่องเที่ยวควรมีความร่วมมือกันในภาคปฏิบัติ
- การจัดโซนนิ่ง อยากให้ดูว่า ไม่ใช่เศรษฐกิจอย่างเดียวเท่านั้น ชุมชนได้อะไร ได้มากน้อยแค่ไหน ใครได้อะไรบ้าง
- การเปิด AEC ทำอย่างไรให้บริหารจัดการยั่งยืน
เมื่อเปิด AEC เราต้องพัฒนาอะไรบ้างเพื่อที่จะไปสู้กับเขาได้
โอกาสคืออะไร การคุกคามคืออะไร
-
1. เรื่องภาษา
- ภาคเหนือ ภาษาตัวเองยังไม่มีความภาคภูมิใจ มีตัวอย่างที่พ่อแม่พูดภาษาเหนือแต่สอนภาษากลางกับลูก แต่เป็นสำเนียงเหนือ นี่เป็นสิ่งที่น่าเป็นห่วง
- ตัวอย่างจากประสบการณ์ที่ทำบริษัททัวร์ จะเน้นให้พนักงานกล่าวสวัสดีด้วยภาษาเหนือเป็นหลัก
-
สรุปคือ สร้างความภูมิใจในภาษาท้องถิ่น อย่างเช่นการตั้งชื่อก็เน้นภาษาเหนือเป็นต้น
-
2. แผน
- อยากให้มีการเน้นการวางแผนแล้วสามารถนำไปสู่การปฏิบัติได้อย่างแท้จริง จากอดีตที่ผ่านมาการประสานงานระหว่างเอกชนกับภาครัฐทำได้ไม่ดีเท่าที่ควร
- ถ้าเราไม่แข็งแรงเราก็ไม่สามารถไปสู่กับประเทศเพื่อนบ้านเรา
- เราต้องรู้เขารู้เรา
- ต้องมีการจับต้องได้
- การทำ Blue Print ของประเทศ ท่องเที่ยวและกีฬา
- การทำแผนพัฒนาทรัพยากรมนุษย์
- ต้องลงไปที่ชุมชนเพราะทำอย่างไรถึงให้เป็นเนื้อเดียวกัน
- อยากให้มองเรื่อง 3 เสา ให้มองนอกเหนือจากเศรษฐกิจ เน้นเสาเรื่องสังคม วัฒนธรรมด้วย
สิ่งที่ท้าทาย และสิ่งที่ต้องสร้างทันทีคือ
เรื่องความมั่นคง
- เรื่องความมั่นคง ต้องมองเรื่องความเกี่ยวข้องกับธรรมชาติที่เกิดขึ้น ทำอย่างไรให้ประเทศไทยเป็นแหล่งท่องเที่ยวการเรียนรู้เชิงภัยพิบัติ ตัวอย่างโครงการเรียนรู้ท่องเที่ยวรอยเลื่อนเป็นอย่างไร เป็นสิ่งที่สังคมมนุษยชาติต้องเรียนรู้
- เรื่องความมั่นคงทางอาชญากรรม มีข่าวเยอะมากในปัจจุบัน ภาคเหนือจะมีกระบวนการป้องกันความปลอดภัยได้อย่างไร ต้องมองถึงแนวทางการบูรณาการร่วมกัน นอกเหนือจากตำรวจท่องเที่ยว ต้องมีระบบสื่อสารให้นักท่องเที่ยวเข้าถึงได้หมด
- แหล่งท่องเที่ยว 2 ระดับเป็นอย่างไรบ้าง ทั้งระดับชาติ และระดับท้องถิ่น ต้องพัฒนาการบริหารจัดการอย่างไร
- การเปิด AEC ต้องเน้นการทำมุมต่าง เพราะจุดต่างคือจุดขาย ประเทศไทยมีจุดต่างจากประเทศในกลุ่มอาเซียนอย่างไร ตัวอย่างเช่นจีนมีหมู่บ้านหนึ่งที่ผู้หญิงเลือกผู้ชาย
- สิ่งที่ชุมชนมองว่าเป็นจุดต่างคืออะไรบ้างอยากให้ทางชุมชนเสนอมาให้ทางภาครัฐทราบ
- แม่ฟ้าหลวงควรเป็นแกนกลาง เป็นองคาพยพในการพัฒนาสู่ชุมชน
การพัฒนาบุคลากรในเชียงราย
- ดร.ชูกลิ่น จากม.ราชภัฏเชียงรายเป็นผู้ที่ให้ความสนใจในการพัฒนาศักยภาพบุคลากรเพิ่มขึ้นจำนวนมาก สามารถมองได้ว่าการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ในเชียงรายเป็นอย่างไร
- ขอยกคำกล่าวที่ว่า “ถ้าชุมชนไหนมีความสุขที่สุด ชุมชนนั้นคือแหล่งท่องเที่ยวที่ดีที่สุด” กล่าวโดย คุณภราเดช พยัฆวิเชียร
- ดูชุมชนว่าเข้มแข็งอย่างไร มีความสุขอย่างไรมากกว่าที่ใช้มุมมองจากภาครัฐ
- เด็กเป็นส่วนสำคัญที่ถ่ายทอดความเป็นชุมชนนั้น ๆ เอกลักษณ์นั้น ๆ สามารถทำได้อย่างไร
- ต้องทำให้รู้ว่าท่องเที่ยวที่แท้จริงคืออะไร
การเพิ่มศักยภาพทางภาครัฐให้ชุมชน
- ก่อนเข้าสู่ AEC สิ่งแรกที่ต้องทำคือทุนมนุษย์ การบริหารจัดการ การตลาด สิ่งแรกที่น่าจะทำต้องสร้างความเข้าใจให้รู้ว่าเมื่อเข้าสู่ AEC เปลี่ยนแปลงอะไรบ้าง ถ้าจะมีโอกาส มีโอกาสอย่างไร มีความเสี่ยง มีความเสี่ยงอย่างไรบ้าง ต้องสร้างและค้นตัวเองให้เจอ
- สิ่งที่จะทำจริง ๆ คือสร้างวัฒนธรรมบ้านเรา เป็นแหล่งเรียนรู้ ไม่ต้องวิ่งตามกระแส AEC ให้เราเป็นตัวของเราเองแล้วทุกอย่างจะเกิดกับตรงนี้
- เน้นรากเหง้าให้เป็นแหล่งเรียนรู้
- สร้างความจริงใจ หาเครือข่ายพันธมิตร หาคนที่รู้ ปรึกษาคนที่ทำได้อย่างเต็มที่
- ต้องมองว่าอะไรบ้างเป็นโอกาสของเราที่จะเพิ่มรายได้
- สิ่งที่จะสู้เขาได้คือการบริการ และไมตรีจิต
ภาคชุมชน
- ชาวบ้านยังไม่รู้ว่า AEC คืออะไร
- ชุมชนไม่ได้ต้องการเงินอย่างเดียว ต้องการหลายอย่างเหมือนกัน
- การลงชุมชนต้องทำแผนให้ชัดเจน
- ชุมชนอยากได้ความช่วยเหลือภาครัฐ อบรมให้ความรู้แหล่งท่องเที่ยว ป้ายบอกทาง สิ่งอำนวยความสะดวก อยู่ในแผนแล้ว แต่ปรากฏว่าไม่ถึงหรือลงผิดที่ จึงอยากให้ลงให้ถูกชุมชน
- สิ่งที่อยากให้ภาครัฐทำคือความต่อเนื่องในชุมชน
- หาวิธีจัดเวทีเรื่อย ๆ ว่าชุมชนต้องการอะไร ถ้าชุมชนทำไม่ได้ จะมีผู้ประกอบการมาแทรกทุกครั้ง ซึ่งไม่คิดว่าเป็นการสมควร และไม่ก่อให้เกิดความยั่งยืนกับชุมชนอย่างแท้จริง
- เครือข่ายการท่องเที่ยวจังหวัดเชียงราย ได้งบจาก สกว. ทำวิจัย แต่อยากให้หลังจากการนำวิจัยแล้วนำข้อมูลมาเผยแพร่ และประชาสัมพันธ์ ต่อไปด้วย
- มีหลายที่ที่ชุมชนทำท่องเที่ยว แล้วไม่มีนักท่องเที่ยวเพราะอะไร
-
การปฏิบัติก่อนและหลังทำมาตรฐานการท่องเที่ยวมีความเบียงเบนหรือไม่อย่างไร พบว่าหลังจากมีการจัดระเบียบ หรือปรับให้เป็นมาตรฐานบางครั้งการติดป้าย หรืออะไรต่าง ๆ แล้วเสมือนว่ามีคนมาเยอะ จึงเป็นเหตุผลหนึ่งที่ทำให้นักท่องเที่ยวไม่อยากมา
-
การทำท่องเที่ยวแต่ไม่มีคนมาเที่ยว ทำไมหายไป บางครั้งไม่ได้หายไปซะทีเดียว แต่ความรู้สึกหนึ่งคือการใส่ใจมากเกินไป
- พื้นที่สูง ถ้าประเทศไทยมีเหตุการณ์ต่าง ๆ นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติไม่เข้ามาในประเทศ ทำให้ไม่เดินทางไปที่ชุมชนด้วยเป็นต้น
- นักท่องเที่ยวบางกลุ่มชอบท่องเที่ยวในหมู่บ้านที่คนมาไม่ถึง สรรหาที่ไม่มีคนไปถึง
- วิถีชีวิตที่นำเสนอ เช่นการแสดง ไม่ได้มาจากจิตวิญญาณที่แท้จริง
ความคิดเห็นจาก ม.ราชภัฏเชียงราย ที่ทำเรื่องการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ด้านการท่องเที่ยวเสริมว่า
- ได้เริ่มพัฒนาบุคลากรให้กับโรงแรมทั้งหมด รวมถึงอบรมมัคคุเทศก์ พัฒนาหลักสูตรที่ ม.ราชภัฏเชียงราย ทำร่วมกับ ททท. ร่วมกับสถาบันการศึกษาภาครัฐ เอกชน สมาคมท่องเที่ยว มัคคุเทศก์ สื่อมวลชน ทำหน้าที่ให้การเสนอ
พบว่ามีจุดแข็ง คือ
- ภาคเหนือมีการท่องเที่ยวทุกรูปแบบ ยกเว้นทางทะเลไม่มี ทรัพยากรธรรมชาติอุดมสมบูรณ์มาก
- มีนักท่องเที่ยว เที่ยวแล้วติดใจอยากอยู่ต่อ
- มีนักลงทุนจากต่างถิ่นจำนวนมากเข้ามา
- แล้วเมื่อมี AEC เข้ามาจะเกิดอะไรขึ้น บางครั้งเรารู้ไม่เท่าทันกับนักลงทุน ตัวอย่างแม่กำปอง มีการใช้สลิงเข้ามา บางครั้งทำลายเสน่ห์ ธรรมชาติที่แท้จริงไป
- อำนาจต่อรองของท้องถิ่นมีน้อย หากภาครัฐไม่สนับสนุนจริงจังหรือให้ความรู้กับชุมชน
- การให้ความรู้ผ่านกระบวนการวิจัย ทำให้ชุมชนรู้จักตัวเอง และพึ่งพาตัวเองได้ แต่ส่วนใหญ่อยู่ที่ผู้นำชุมชน ชุมชนเหมือนรัฐบาลเมื่อผู้นำเปลี่ยนชุมชนก็เปลี่ยน ด้วย
- การรักษาสังคม วัฒนธรรมและสิ่งแวดล้อม เป็นสิ่งที่อยากให้เราทำ
- ถ้าประเทศไทยจะทำการท่องเที่ยวขอให้มีเป้าหมายการจัดการท่องเที่ยวที่ชัดเจน ดูที่เป้าหมายแท้จริงคืออะไร
- การทำวิจัยของเรา พื้นที่ตรงไหนที่ป่าอุดมสมบูรณ์ ชุมชนยังอยู่ ป่ายังอยู่ด้วย นี่คือชีวิตของเขา
- ต้องมีการฟื้นฟูวัฒนธรรม ฝรั่งอยากเห็นอะไรที่เป็นของแท้
- เราเรียนรู้ความต้องการของนักท่องเที่ยวยุโรป แต่เราไม่รู้ความต้องการของนักท่องเที่ยวอาเซียน
- เราต้องปรับปรุงวิธีการ กระบวนการบริหารจัดการการท่องเที่ยว ไม่ใช่ใครคนใดคนหนึ่งทำ ต้องบริหารจัดการอย่างมีจริยธรรม อย่ามีผลประโยชน์ทับซ้อน อย่าแบ่งฝ่าย และให้ทุกคนมีส่วนร่วม
- ในระดับท้องถิ่นจะมีเครือข่ายการท่องเที่ยวโดยชุมชนภาคเหนือ ชุมชนจะเรียนรู้จากเครือข่ายได้เยอะมาก
- ถ้าชุมชนต่างอยู่ ชุมชนจะรู้ไม่เท่าทัน แต่ถ้ามีงบประมาณให้ชุมชนมีการพบปะ และแลกเปลี่ยนกันทำให้ชุมชนรู้ทันมากขึ้น
- การท่องเที่ยวเริ่มไปสู่การเรียนรู้มากขึ้น
- การสร้างให้นักท่องเที่ยวมาเที่ยวซ้ำต้องมีอะไรเพิ่มขึ้นมากกว่านั้น ต้องมีความแตกต่าง แต่แตกต่างอย่างไร ไม่เท่ากัน ชุมชนอยากพัฒนาแต่ไม่ค่อยมีมือเข้ามาช่วยเท่าที่ควร
- การให้ความรู้ภาษา ม.ราชภัฏเชียงรายเปิดสอน 10 ภาษาแต่พบว่ามีความสนใจคนน้อยมาก
- ทางจังหวัดมีแนวทางจะอบรมภาษาอังกฤษกับภาษาจีนให้ทางข้าราชการด้วยเหมือนกัน
- แต่โดยความเป็นจริงอาจไม่ต้องถึง 10 ประเทศ แต่เลือกกลุ่มที่เราต้องวิเคราะห์อาเซียนที่มาเที่ยวประเทศไทยคือใคร อย่างเช่น จีนมาแน่ แต่เน้นไปทะเลเยอะ เที่ยวในเชียงรายน้อย แต่สำหรับประเทศอื่นคือประเทศใดที่มาเที่ยว ต้องศึกษา
- Tourism Management ดร.เสงี่ยม ม.ราชภัฏเชียงราย
- ทำอย่างไรที่ภาครัฐ และสื่อมวลชนจะช่วยกระตุ้น การจัดการเรียนการสอน ให้จัดการชุมชนได้อย่างง่าย และมีรายได้สู่ท้องถิ่นด้วย
สื่อ
- การเพิ่มศักยภาพเพิ่มอย่างไรให้อยู่ในอาเซียนอย่างมีความสุข
- มีมุมมอง 2 ด้าน คือ องค์ความรู้ในด้านการท่องเที่ยว และเรื่องการใช้สื่ออย่างไร
- จังหวัดเชียงรายมีทรัพยากรท่องเที่ยวหลากหลาย ขาดอย่างเดียวคือทะเล มีเพียงทะเลหมอกที่ดูได้ทุกหน้า
- 7 สายน้ำ 3 แผ่นฟ้า (ติดต่อไทย พม่า ลาว) 35 ม่อนดอย (มีดอยจำนวนมากเช่นภูชี้ฟ้า ดอยผาตั้ง ฯลฯ)
- องค์ความรู้ในระดับท้องถิ่น ได้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นต่าง ๆ ขาดความรู้การไปพัฒนาด้านใดและอย่างไร งบประมาณท่องเที่ยวของท้องถิ่นถูกใช้ในการจัดกิจกรรม เช่นการ ไปจัดลอยกระทง สงกรานต์ ซึ่งความจริงมีงบประจำปีท้องถิ่น แต่ไปโยกงบท่องเที่ยวมา
- เมืองบางครั้งไม่มีสถานที่ท่องเที่ยวอะไรเลย แต่เราต้องสร้างความเชื่อขึ้นมาก็สามารถขายท่องเที่ยวได้
- การท่องเที่ยวต้องมีมุมมองนอกกรอบ สร้างสถานที่ท่องเที่ยวใหม่ แหล่งความเชื่อในการท่องเที่ยว อย่างเช่น พระธาตุ 9 จอง ตามโบราณสถิติของล้านนา ใครเคารพได้ภายใน 1 วันนับว่าได้บารมีสูงสุด
- เราควรหาท่องเที่ยวใหม่ ๆ ขึ้นมา แต่ส่วนใหญ่ท้องถิ่นชอบทำสิ่งที่คล้ายกัน เช่น โฮมสเตย์ ถนนคนเดินที่ต่าง ๆ
- ส่วนท้องถิ่น ผู้บริหารต้องมีความรู้เป็นอย่างดี จัดให้ความรู้ผู้บริหารปกครองส่วนท้องถิ่นจัดได้อย่างไร เพื่อใช้ให้ได้ถูกทาง หาวิธีเชื่อมกับท่องเที่ยวแหล่งอื่น ให้มีการผ่านกันได้ เช่น สินค้าโอทอป
- การมีส่วนร่วมกับภาคประชาชนในการท่องเที่ยว เพื่อสร้างอำนาจต่อรองในอนาคต
- ชุมชนบ้านร่องปลายนามีการอบรมการบูรณาการกับการปกครองส่วนท้องถิ่น มีการวางแผนชัดเจนว่าจะดำเนินการอย่างไร เช่น เรื่องโฮมสเตย์ มีกลุ่ม2 กลุ่ม จัดทัศนยภาพสวยงาม และปลอดยาเสพติด ทำให้หมู่บ้านนี้ได้รับรางวัล และมีสื่อจากส่วนกลางหลายที่ มีอาหารเอง มีสินค้าโอทอป ไม่มีการเปลี่ยนแปลงความเป็นอยู่จากชุมชน
- ความเข้าใจเรื่องการท่องเที่ยว นอกจาก อบท.แล้ว ชุมชนต้องมีความเข้าใจด้วย เมื่อมีการให้ความรู้ต้องติดตามและช่วยเหลือเขา มีการประเมินผล ต้องการพี่เลี้ยงคอยดูจนสามารถเดินได้ด้วยตัวเอง
- การใช้งบประมาณการท่องเที่ยวของท้องถิ่น และชุมชน จะใช้งบอย่างไรให้คุ้มค่า ใช้วิธีอย่างไรเพื่อให้ใช้งบประมาณอย่างคุ้มค่า
- การให้ความรู้ด้านสถานที่ท่องเที่ยว กิจกรรมการท่องเที่ยว เช่นงานประเพณีที่สำคัญ ๆ
- แผนการส่งเสริมการท่องเที่ยวควรใช้การบูรณาการจากภาครัฐช่วย
- สื่อสิ่งพิมพ์ แผ่นพัน นสพ. วารสารท่องเที่ยว วิทยุ อินเตอร์เน็ต แต่ละภาคส่วนให้ความสำคัญกับสื่อน้อย และขาดความเข้าใจในการใช้สื่อ ไม่ใช้สื่อเท่าที่ควร ต้องควรเรียนรู้เพื่อการพัฒนาสื่อด้านการท่องเที่ยวมากขึ้น เริ่มต้นจากการใช้สื่อสิ่งพิ่มพ์ ตามมาด้วย นสพ. หนังสือท่องเที่ยว วิทยุ อินเตอร์เนต
- ปัจจุบันสื่อที่มีประสิทธิภาพมากสุดคืออินเตอร์เนต มีการซื้อขายผ่านทางเวปไซต์ได้เลย ถึงเป็นการใช้สื่อลักษณะ Worldwide วิธีการที่ดีคือทำภาษาต่างประเทศด้วย ยกตัวอย่างคุณ อาแป อะมอ ได้รับปริญญาเกียรติคุณจากม.ราชภัฏเชียงราย ด้านการใช้เวปไซต์ประชาสัมพันธ์การท่องเที่ยวจนประสบความสำเร็จ จบเพียงแค่ ป. 4 ทำอาชีพหาหน่อไม้ พบว่ามีฝรั่งมาเที่ยวจำนวนมาก ได้ปรึกษากับ คุณแอน (นักท่องเที่ยวต่างชาติ) จึงทำให้มีการพัฒนาโฮมสเตย์อาข่าวิวส์ ประชาสัมพันธ์ผ่านทางเวปไซด์ มีการจองผ่านจากตปท. พบว่าปีหนึ่งได้เงิน 200 ล้านบาท ปัจจุบัน มี 200 เวปไซด์ เพื่อดัก Search engine เป็นต้น
- การใช้เทคโนโลยี Google Map เพื่อเพิ่มขีดความสามารถ โดยการใช้สื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว ถ้าเรียนรู้การสร้างเวปไซด์ได้เองจะช่วยในการประชาสัมพันธ์สื่อโดยไม่เสียค่าใช้จ่ายเยอะ
- ศักยภาพการใช้สื่อสามารถเพิ่มศักยภาพการท่องเที่ยวได้ด้วย ต้องมองให้ความสำคัญกับสื่อ และเลือกใช้สื่อใดให้ได้ประสิทธิภาพกับกำลังทรัพย์ของท่านเอง การสนับสนุนให้ภาครัฐส่งงบประชาสัมพันธ์มาให้มากขึ้นกว่าเดิม
ความร่วมมือกับอาเซียนวิธีหรือแนวทางการร่วมมือกับอาเซียน มีอะไรบ้าง
-
ทิศทางที่จะเดินไปในประชาคมอาเซียน Where are we ?
- มีบางชุมชนที่เข้มแข็ง และบางชุมชนต้องการพี่เลี้ยง ต้องรู้ตัวตนว่าของเราคืออะไร อะไรคือจุดเด่นของเรา
- ผู้ประกอบการคือตัวกลางการนำสินค้าชุมชนมาขายให้ผู้ประกอบการ
- ชุมชนผู้ประกอบการกับภาครัฐ ความเป็นตัวตนของตนเองต้องมี ชุมชนต้องเข้มแข็ง
-
การบูรณาการให้สัมฤทธิผล ต้องดูที่รากเหง้าของตัวเองก่อนรู้ว่า Where we are go ?
- ราชภัฏเชียงราย เป็นสถาบันแห่งแรกที่เปิดสอนด้านการท่องเที่ยว มีหลักสูตรนานาชาติ การจัดการการท่องเที่ยว ฯลฯ มีการจัดอบรมมัคคุเทศก์ท้องถิ่น และมัคคุเทศก์ทั่วไป มีอบรมหลักสูตรระยะสั้น อบรมฟรี
- กรุงเทพเป็น Gate way ของอาเซียน เชียงรายเป็น Gate Way ของ GMS ได้เปรียบประเทศอื่นในมุมมองของอาเซียน ตัวอย่างบริษัทดีทแฮม ไกด์พูดฝรั่งเศสไม่มี แต่ถ้าส่งไปลาว จะพูดภาษาฝรั่งเศสได้สบายมาก
- อัตลักษณ์ของเชียงราย เชียงรายเหมาะที่จะเป็น Niche ให้ได้ ไม่เหมาะเป็น Mass เหมือนเชียงใหม่
- การมีส่วนร่วมทุกภาคส่วน ควรมีการ Control และการตัดสินใจด้วย
- เชียงแสนเรื่อง AEC ยังเอื้อมไม่ถึง ชาวบ้านไม่เข้าใจว่ามีประโยชน์อะไรกับเขา ชาวบ้านเขาได้อะไร
- เชียงรายเป็นได้แค่ Land เป็น Local เท่านั้น
- Blue Print ต้องระวังให้มาก ตัวอย่างเช่นโฮมสเตย์ มีมาตรฐานมากฝรั่งไม่มา บางครั้งให้ออกเงินไปก่อนแล้วท่องเที่ยวดีปุ๊บ จะได้เงิน ซึ่งทำให้เอกลักษณ์เฉพาะหรือสิ่งที่เขาทำมาหากินอยู่หายไป
- การเที่ยวเป็นเพียงอาชีพเสริมที่ทำให้เขามีความกินดีอยู่ดีมากขึ้นเช่น หมู่บ้าน ลอชา ขายได้ เพราะขายตัวเองลงไป ไม่ใช่ขายการท่องเที่ยว
- พลังของคนที่ทำ การหาตัวเองให้เจอ จะทำให้ตัวเองมีความเข้มแข็งได้ Knowledge ,Skill ต้องรู้
-
ภาคการศึกษาจะมีส่วนสำคัญในการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างไรบ้าง มีสอนการจัดการท่องเที่ยว ธุรกิจท่องเที่ยว มีการสอดแทรกจริยธรรมในการบริการ ทุนมนุษย์ ต้องมีความดี เพิ่มศักยภาพ ทำอย่างไรให้แข็งขันได้
ความสามารถในการยอมรับได้ มีมากน้อยแค่ไหน
- ต้องดูว่าท่องเที่ยวเยอะเกินไปหรือไม่ที่ชุมชนจะรับได้ ถ้าเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน AEC
- การสร้างความร่วมมือกับพันธมิตรร่วมกัน เช่น ทัวร์โอเปอเรเตอร์ ไทย ลาว เวียดนาม
- ด้านภาษาวัฒนธรรม หลายที่ขาดอาจมีการสร้างศูนย์วัฒนธรรม AEC ได้
การสอน และสื่อไปสู่อาเซียน
- ควรเริ่มที่การเพิ่มศักยภาพตัวเอง
- กรณีศึกษา PB ทัวร์ ไปร่วมทุนกับธุรกิจทัวร์ในพม่าชื่อ World View , มีการทำร้านอาหารไทยที่ลาวเป็นต้น คนได้ประโยชน์ก็คือคนไทยเองด้วย มีส่วนช่วยส่งเสริมท้องถิ่นในประเทศต่าง ๆ ด้วย
- การเป็นพันธมิตรที่ดีในท้องถิ่น ในระดับชุมชน กลุ่มชาติพันธุ์ มีเครือข่ายอยู่แล้ว มีการเดินทางไปมา มีการติดต่อตลอด น่าจะใช้ Connection สร้างความร่วมมือ และเข้าใจในอนาคต ในภาครัฐควรได้รับการสื่อสารให้พัฒนาคนให้ทำทางด้านนี้ด้วย
-
การที่ผู้ประกอบการไปลงทุนในต่างประเทศทำไมภาครัฐไม่ลงทุนสนับสนุนการตั้งกลุ่มประชาคมขึ้นมาอย่างแท้จริง อย่าง R3A เกิดขึ้นทำไมไม่ใช้ประโยชน์
- ภาษา ไกด์ทางภาษาของไทยหายาก ภาษาฝรั่งเศส รัสเซีย อิตาลี อย่างฝรั่งเศส มาเชียงรายเยอะสุด แต่ข้ามไปลาวเขาพูดได้ เราเสียเปรียบมาก
- ความรู้ด้านสมาคมอาเซียน ไทยอยู่ในอันดับ 10
- เรามักคิดว่าเราขายอะไรเขา แต่เราไม่เคยคิดมาว่าเขาอยากซื้ออะไรเราหรือไม่ ทำไมไม่เอาสิ่งที่เขาอยากไปเสนอบ้าง
- การตัดสินใจมาจากส่วนกลางแล้ว ไม่ได้เป็นข้อเสนอจากที่ประชุม แต่เรียกมาทำไม ดังนั้นการมาประชุมให้ภาคส่วนของประชาชนให้มีส่วนออกเสียง แล้วเอาสิ่งที่ได้จากประชุมมาคุยกัน
- Gate way เป็นประตูพาคนเข้ามา อย่าเป็นเพียงแค่คนเฝ้าประตู
อบท. เทศบาล
- บทบาทคนจะไม่ค่อยรู้สึกว่าเกี่ยวข้องเท่าไหร่ โครงสร้างพื้นฐาน ถนนหนทาง ไฟฟ้า ขยะ ร้านอาหาร คนจะไม่รู้สึกว่าส่วนท้องถิ่นเข้าไปจัดการ เขาเห็นเพียงงานประเพณีต่าง ๆ ที่อบท.จัดขึ้น
- จากประสบการณ์ที่สัมผัสกับนักท่องเที่ยว มีนักท่องเที่ยว