ความรักนำไปสู่ความปรองดองได้อย่างไร???

      "สังคมไทยไม่เคยไร้ซึ่งความรัก" วลีนี้ได้รับการพิสูจน์ทราบมาอย่างต่อเนื่องและยาวนานทั้งจากประชาชนชาวไทย และชาวต่างประเทศ ที่ตระหนักรู้ถึงคุณค่าดังกล่าว คำถามมีว่า ความรักดังกล่าวได้แฝงเร้นเอาไว้ซึ่งนัยที่น่าสนใจอย่างไรบ้าง

      "ความรัก" โดยทั่วไปมักจะมีนัยสองประการคือ ความรักที่ต้องการรักตอบ และความรักที่ไม่ต้องการรักตอบ ประการแรกเป็นความรักที่มีเงื่อนไข และมีข้อผูกพันบางประการระหว่างผู้/สิ่งที่ถูกรักกับผู้/สิ่งที่รัก ในขณะที่ความรักในประเด็นหลังนั้น เป็นความรักที่ไร้เงื่อนไข ไร้การต่อรอง และไร้การเรียกร้องเพื่อให้รักตอบ

      ความรักทั้งสองประการนี้ ถือได้ว่าเป็นพื้นฐานสำคัญต่อการอาศัยอยู่ร่วมกันในสังคม เพราะความรักจะทำหน้าที่ในการเชื่อมสมาน และร้อยรัดกลุ่มมนุษย์ที่มีความแตกต่างทางชาติพันธุ์ ศาสนา ความเชื่อ ภาษา และอาชีพต่างๆ ให้สามารถอยู่ร่วมกันอย่างประสมกลมเกลียวกันมากยิ่งขึ้น

      ในโลกของความเป็นจริงนั้น "เป็นไปไม่ได้เลยที่มนุษย์จะรักคนอื่นมากกว่ารักตัวเอง" ด้วยเหตุผลนี้ ธรรมชาติจึงบังคับให้มนุษย์ทุกคนต้องรักเพื่อนมนุษย์ด้วยกัน คำถามที่สำคัญคือ "เพราะเหตุใด? มนุษย์ที่อาศัยอยู่ร่วมกันในสังคมจึง 'จำเป็น' จะต้องรักผู้อื่น" คำตอบที่สอดรับกันในประเด็นคือ "เพราะมนุษย์เป็นสัตว์สังคมซึ่งไม่สามารถอยู่คนเดียวในโลกนี้ได้" ฉะนั้น การที่มนุษย์รักคนอื่น จึงมีค่าเท่ากับให้ผู้อื่นได้กลับมารักเรา การรักผู้อื่นในเชิงคณิตศาสตร์จึงมีค่าทั้งไปและกลับ

      จากเหตุผลดังกล่าว มนุษย์มีความจำเป็นต้องเปิดพื้นที่ ของความรัก โดยการสร้างมูลค่าเพิ่ม และขยายพื้นที่จาก "ความรักตัวเอง" และ "ความรักที่มีเงื่อนไข" ไปสู่ "ความรักผู้อื่น" ที่เป็น "รักแบบไร้เงื่อนไข" ซึ่งความรักประเภทหลังจะทำให้ความรักมีพลังมากยิ่งขึ้น เพราะเป็นการขยายพื้นที่ให้เป็น "รักสากล" มากยิ่งขึ้น

      เมื่อใดความรักได้แปรรูปเชิงพลังงานไปสู่ความเป็นสากลมากยิ่งขึ้น เมื่อนั้นเราก็จะเปิดพรมแดนของความเกลียดชังออกมาเพื่อให้พลังของความรักเข้าไปเจือจางมากยิ่งขึ้น ผลที่จะเกิดตามมาคือการฟื้นฟูความสัมพันธ์เชิงบวกของกลุ่มต่างๆ ที่เห็นต่างให้มีโอกาสได้เรียนรู้และศึกษาความคิดและอุดมการณ์ของผู้อื่นโดยไม่พยายามที่เปลี่ยนเขาให้เป็นเรา แต่ให้เกียรติ และเคารพในความเป็นอัตลักษณ์ของบุคคลอื่น