กัมมจตุกะ (กรรม ๑๖)
กัมมจตุกะ (กรรม 16)
กรรม หมายถึง การกระทำที่เกี่ยวเนื่องด้วย กาย วาจา ใจ ทั้งที่ดี และที่ไม่ดี ได้แก่เจตนาที่อยู่ในอกุศลจิต และโลกียกุศลจิต
พระอนุรุทธาจารย์ท่านแสดงกรรม หรือแบ่งกรรมออกเป็น ๔ หมวด แต่ละหมวดมี ๔ (รวมเป็น ๑๖) ดังนี้คือ
๑. กิจจจตุกกะ คือ กรรมที่ว่าโดยกิจ มี ๔
๒. ปากทานปริยายจตุกกะ คือ กรรมที่ว่าโดยลำดับแห่งการให้ผล มี ๔
๓. ปากกาลจตุกกะ คือ กรรมที่ว่าโดยเวลาแห่งการให้ผล มี ๔
๔. ปากัฏฐานจตุกกะ คือ กรรมที่ว่าโดยฐานะแห่งการให้ผล มี ๔
๑. กิจจจตุกกะ (ว่าโดยกิจ) มี ๔ คือ
๑.๑ ชนกกรรม คือ กรรมที่ทำให้วิบากเกิดขึ้น
๑.๒ อุปัตถัมภกกรรม คือ กรรมที่ช่วยอุดหนุนกรรมอื่นๆ
๑.๓ อุปปีฬกกรรม คือ กรรมที่เข้าไปเบียดเบียนกรรมอื่นๆ
๑.๔ อุปฆาตกกรรม คือ กรรมที่เข้าไปตัดรอนกรรมอื่นๆ หรือตัดรอนผลของกรรม อื่นๆ
๒. ปากทานปริยายจตุกกะ (ว่าโดยลำดับแห่งการให้ผล) มี ๔ คือ
๑.๑ ครุกรรม คือ กรรมอย่างหนักที่กรรมอื่นๆไม่สามารถจะห้ามได้
๑.๒ อาสันนกรรม คือ กรรมที่ทำไว้เมื่อใก้ลจะตาย
๑.๓ อาจิณณกรรม คือ กรรมที่เคยทำไว้เสมอๆ
๑.๔ กฏัตตากรรม คือ กรรมที่ทำไว้พอประมาณไม่เท่าถึงกรรมทั้ง ๓ นั้นหรือ กรรมที่เคยทำไว้ในอดีตชาติ
๓. ปากกาลจตุกกะ (ว่าโดยเวลาแห่งการให้ผล) มี ๔ คือ
๑.๑ ทิฏฐธัมมเวทนียกรรม คือ กรรมที่ให้ผลในปัจจุปันชาติ (ชาตินี้)
๑.๒ อุปปัชชเวทนียกรรม คือ กรรมที่ให้ผลในชาติที่ ๒
๑.๓ อปราปริยเวทนียกรรม คือ กรรมที่ให้ผลในชาติที่ ๓ เป็นต้นไปจนกว่าจะถึงพระนิพพาน
๑.๔ อโหสิกรรม คือ กรรมที่ไม่ให้ผล
๔. ปากัฏฐานจตุกกะ (ว่าโดยฐานะแห่งการให้ผล) มี ๔ คือ
๑.๑ อกุศลกรรม
๑.๒ กามาวจรกุศลกรรม
๑.๓ รูปาวจรกุศลกรรม
๑.๔ อรูปาวจรกุศลกรรม
นี้เป็นเพียงหัวข้อยังมีการอธิบายขยายความอีกมาก ซึ่งเป็นเรื่องที่น่าสนใจมาก (หากสนใจหาอ่านได้ในพระอภิธรรม ปริจเฉทที่ ๕ เล่ม ๒)
ความเห็น (0)
ไม่มีความเห็น