เรื่องเล่าประทับใจของรพ.หัวทะเล เครือข่าย รพ.มหาราชนครราชสีมา (ตอนที่ 4 ลุงบุญช่วย)
ดีใจที่ได้เลือกทำอย่างดีที่สุด......เพื่อพ่อ
“ หมอคะรู้สึกว่าพ่อจะเริ่มมีอาการเหนื่อยมากขึ้นกว่าเมื่อช่วงบ่ายไหมค่ะหมอ ” ลูกสาวคุณลุงบุญช่วยมาแจ้งพยาบาลในช่วงเวรบ่ายหลังจากเฝ้าดูอาการของพ่อตนเองอย่างใกล้ชิดและสังเกตได้ว่าอาการของพ่อเริ่มเปลี่ยนไปจากเดิม
พยาบาลในเวรจึงได้เดินไปดูตามคำบอกเล่าของญาติและหลังจากตรวจสอบสัญญาณชีพผู้ป่วยที่เตียงแล้วจึงได้รายงานอาการแพทย์เวรนอกเวลา
คุณลุงบุญช่วยเป็นผู้ป่วยมะเร็งตับระยะสุดท้ายที่ญาติขอมานอนรักษาตัวต่อที่รพ.หัวทะเลในวันแรกหลังจากที่แพทย์รพ.มหาราชนครราชสีมาแจ้งญาติว่าผู้ป่วยไม่สามารถรักษาได้และอยู่ในระยะสุดท้ายให้นำผู้ป่วยกลับบ้าน แต่ลูกสาวของคุณลุงบุญช่วยก็ยังมีความหวังแม้จะริบหรี่เต็มทีก็ตาม ขอนำพ่อมารักษาต่อที่รพ.ที่ใกล้บ้านที่สุดเพียงเพื่อลูกๆทุกคนขอทำหน้าที่ดูแลผู้เป็นพ่ออย่างเต็มที่ให้อยู่เป็นร่มโพธิ์ร่มไทรให้ลูกได้นานเท่าที่ลูกๆทุกคนจะทำได้เท่านี้ก็เพียงพอแล้ว
“ ที่รพ.มหาราชไม่ทำอะไรแล้วให้มาดูแลแบบ Palliative Care นี่คะ งั้นเชิญญาติทั้งหมดมาคุยกับหมอนะคะพี่ ” แพทย์เอ่ยขึ้นหลังจากได้รับทราบรายงานอาการและได้ทวนสอบประวัติการรักษาจาก Chart และ Film X-ray ทั้งหมดที่ถูกส่งมาจากรพ.มหาราช
เมื่อญาติซึ่งเป็นลูกสาวมาพร้อมกันที่หน้าเคาน์เตอร์พยาบาลด้วยสีหน้าเป็นกังวลกับอาการของพ่อ แพทย์เวรนอกเวลาได้ซักถามจนได้ข้อมูลเบื้องต้นแล้วก็ได้เริ่มอธิบายให้ข้อมูลเกี่ยวกับโรคตลอดจนแนวทางและเหตุผลของการรักษาที่ได้รับมาแล้วจากรพ.มหาราชและการดูแลที่จะได้รับต่อไปที่รพ.หัวทะเลตามกระบวนการการดูแลแบบประคับประคองให้ญาติได้ฟังอย่างละเอียดตั้งแต่ต้นจนจบ ลูกทั้งสามคนหันมามองหน้ากันด้วยแววตาที่ยากจะตัดสินใจอะไรได้เกี่ยวกับชีวิตของพ่อในวินาทีนี้
“ แล้วถ้าปล่อยพ่อเอาไว้ด้วยอาการแบบนี้และรักษาต่อที่นี่กับการใส่ท่อช่วยหายใจแล้วส่งกลับรพ.มหาราชอันไหนจะทำให้พ่อทุกข์ทรมานน้อยที่สุดและอยู่กับเราได้นานที่สุดคะหมอ ” เป็นประโยคคำถามแรกของลูกสาวคนนึงที่ทำให้ลูกคนที่เหลือรอฟังคำตอบที่จะได้รับอย่างที่หวังอย่างมากที่สุดในเวลานี้จากหมอ
“ หมอคงไม่สามารถบอกได้ว่าแบบไหนจะดีที่สุดแต่ละวิธีก็มีข้อดีข้อเสียแตกต่างกันอยู่ที่ว่าญาติต้องการอะไรค่ะ ” หมอใด้อธิบายข้อดีข้อเสียของการใส่ท่อช่วยหายใจให้ลูกสาวคุณลุงบุญช่วยฟังอีกรอบอย่างตั้งใจจนทุกคนสามารถมองภาพออกได้
“ การนอนรักษาตัวต่อที่นี่ไม่ได้หมายความว่าคุณหมอไม่ดูแลอะไรเลยปล่อยให้คุณลุงทรมานกับอาการที่มีนะคะ คุณหมอก็ยังให้การรักษาเหมือนเดิมแต่เป็นการรักษาแบบประคับประคองตามสภาพอาการเพื่อลดความทรมานจากอาการต่างๆเหล่านั้นให้บรรเทาลง เช่นในตอนนี้คุณลุงมีอาการเหนื่อยหอบก็เป็นเพราะมีภาวะน้ำท่วมปอด คุณหมอก็จะให้ยาขับปัสสาวะเพื่อลดอาการเหนื่อยหอบให้ลดลงอย่างนี้นะคะ ” พยาบาลที่ร่วมนั่งฟังตลอดการสนทนาได้ช่วยอธิบายแนวทางการรักษาแบบประคับประคองให้ญาติได้เข้าใจอย่างง่ายๆด้วยแววตาที่เข้าใจความเป็นห่วงของลูกที่มีต่อพ่อ
“ ถ้าพ่อหายเหนื่อยแล้วก็ไม่ต้องส่งรพ.มหาราชแล้วใช่ไหมคะหมอ ” ลูกสาวคนโตหันไปถามคุณหมออีกครั้งด้วยแววตาที่มีความหวังอีกครั้ง
“ ใช่คะ แต่หมอต้องพูดให้เข้าใจไว้ก่อนนะคะว่าอาการเหนื่อยอาจลดลงในตอนนี้แต่วันต่อไปมันสามารถเกิดขึ้นอีกได้และอาจรุนแรงมากขึ้นก็ได้ ” คุณหมออธิบายต่อ
ลูกสาวทั้งสามคนหันมาปรึกษากัน “ ฉันว่าให้หมอที่นี่รักษาพ่อดูก่อนดีไหมให้พ่อหายเหนื่อยเพราะวันนี้เดินทางกันมาพ่อแกก็เหนื่อยมาทั้งวันแล้วให้พ่อได้พักบ้าง แล้วเราค่อยไปคุยกับแม่อีกทีว่าจะเอาอย่างไรกันต่อ ” เมื่อลูกสาวคนกลางพูดจบลูกสาวอีกสองคนที่เหลือก็พยักหน้าเห็นด้วย
“ เอาอย่างที่น้องสาวฉันพูดนี่ละคะหมอ ให้พ่อได้หายเหนื่อยก่อน ” ลูกสาวคนโตยืนยันคำตอบอีกครั้งกับคุณหมอ
“ หลังจากนี้คุณลุงอาจหายเหนื่อย ญาติสบายใจขึ้นแต่ไม่รู้ว่าวันต่อไปจะเป็นอย่างไรและญาติจะต้องมานั่งพูดคุยกันอย่างนี้อีกกี่ครั้งด้วยโรคที่คุณลุงเป็นอยู่ก็ถือว่าร้ายแรงเกินกว่าที่จะรักษาด้วยการแพทย์ที่มีอยู่ในตอนนี้ได้ แต่ก็อยากฝากให้ญาติกลับไปคิดดูนะคะว่าการที่เราเลือกที่จะให้พ่อนอนรักษาแบบประคับประคองในวาระสุดท้ายของชีวิตอยู่ที่รพ.หัวทะเล แล้วญาติที่คุณลุงรักได้มาเฝ้าดูแลข้างๆเตียงตลอดจนญาติที่รักคุณลุงได้มาเยี่ยมให้กำลังใจตลอดเวลาอย่างใกล้ชิดและเมื่อคุณลุงต้องจากไปอย่างสงบโดยปราศจากสิ่งที่ค้างคาใจท่ามกลางบุคคลอันเป็นที่รักแล้ว ญาติคิดว่าสิ่งเหล่านั้นไหมที่เราควรเลือกจะทำให้พ่อที่เรารักนับจากนี้ต่อไป ลองกลับไปคิดทบทวนดูนะคะ และถ้าหากญาติต้องการให้พวกเราช่วยเหลือเรื่องอะไรเพิ่มเติมก็บอกได้ตลอดเวลาเลยนะคะ พวกเราทุกคนยินดีและเต็มใจค่ะ ” พยาบาลได้กล่าวทิ้งท้ายไว้ก่อนที่ญาติจะไปกลับไปดูแลคุณลุงต่อข้างเตียง
หลังจากวันนั้นที่คุณลุงบุญช่วยได้รับการแก้ไขอาการเหนื่อยหอบลงแล้ว คุณลุงบุญช่วยก็ดูสดชื่น พูดคุยกับญาติสนิทและบุคคลที่เคารพรักคุณลุงที่มาเยี่ยมเยียนอย่างมากมายโดยไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อยในแต่ละวัน จนลูกสาวถึงแม้จะรู้สึกดีใจที่พ่อพูดคุยกับญาติที่มาเยี่ยมด้วยสีหน้า ยิ้มแย้มก็ตามแต่ก็ยังเป็นห่วงพ่อจึงได้มาแจ้งพยาบาลให้ช่วยบอกญาติให้ลดการเยี่ยมพ่อของตนเนื่องจากต้องการให้พ่อได้พักบ้างแต่ก็ไม่เป็นผลเพราะเมื่อทุกคนทราบข่าวว่าคุณลุงบุญช่วยผู้ที่บำเพ็ญประโยชน์และให้การช่วยเหลือผู้อื่นมาตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาได้ล้มป่วยอยู่ที่นี่ต่างก็หาเวลามาเยี่ยมจนได้ไม่เว้นแม้แต่กลางคืน
“ จะขอนิมนต์พระสงฆ์มาที่นี่เพื่อให้พ่อได้ทำบุญถวายสังฆทานข้างๆเตียงได้ไหมคะหมอ ” ลูกสาวคนกลางได้มาปรึกษาพยาบาลที่เคาน์เตาร์พยาบาลด้วยท่าทีเกรงใจ
“ ได้เลยคะ แล้วจะให้เจ้าหน้าที่ช่วยเหลืออะไรบ้างคะ ” พยาบาลตอบและถามกลับด้วยความกระตือรือร้น
“ ขอบคุณมากเลยนะคะ ก็จะรบกวนช่วยเตรียมพื้นที่สำหรับพระสงฆ์นั่งทำพิธีก็พอแล้วคะ ” ลูกสาวกล่าวขอบคุณด้วยความตื้นตันใจเมื่อได้รับการช่วยเหลือ
เมื่อถึงวันที่พระมาประกอบพิธีทางสงฆ์ภาพที่ได้เห็นคือ ไม่เพียงแต่คุณลุงบุญช่วยและญาติเท่านั้นที่ได้ร่วมพิธียังมีผู้ป่วยตลอดจนญาติของผู้ป่วยที่มาเฝ้าทั้งหมดที่อยู่ในเวลานั้นได้ร่วมทำบุญกับคุณลุงอีกด้วย สร้างความปลื้มใจให้แก่คุณลุงและนับเป็นภาพแห่งความทรงจำอย่างไม่มีวันลืมของญาติคุณลุงบุญช่วยตราบนานเท่านาน
“ พ่อจะไปแล้วนะ จะไปแล้วนะ ” นี่คือคำพูดที่จากไปพร้อมกับลมหายใจสุดท้ายของลุงบุญช่วย คุณลุงได้จากโลกใบนี้ไปอย่างสงบและมีสติอยู่ตลอดเวลาท่ามกลางญาติๆที่คุณลุงบุญช่วยรักและรักคุณลุง
“ อุ๊ย! คุณหมอมา ” ลูกสาวสองคนนำคุณป้าซึ่งเป็นภรรยาของคุณลุงบุญช่วยเดินเข้ามายิ้มทักพร้อมยกมือไหว้อย่างให้เกียรติ “ หมอมาได้ยังอย่างไรคะ ดีใจและขอบคุณมากเลยนะคะอุตส่าห์มางานพ่อและขอบคุณหมอที่รพ.ทุกคนที่ช่วยดูแลพ่อ ถึงแม้ว่าทุกคนจะเสียใจที่พ่อจากเราไปแต่เราทุกคนกลับดีใจมากที่ตัดสินใจไม่ผิดในวันนั้นที่ให้พ่อนอนรักษาต่อที่รพ.หัวทะเล พ่อยังบอกเลยตอนยังมีชีวิตอยู่ว่าหมอที่นี่ดูแลพูดจาดี อย่าไปรบกวนเขามากให้เขาเอาเวลาไปดูแลคนอื่น ขอบคุณอีกครั้งจริงๆคะ ” ลูกสาวเล่าไปด้วยน้ำตาคลอเบ้า
หลังการจากไปของคุณลุงบุญช่วย โรงพยาบาลหัวทะเลได้จัดงานกิจกรรมจิตอาสาและทำบุญตักบาตรร่วมกันของเจ้าหน้าที่และประชาชนในชุมชน ทางโรงพยาบาลได้เชิญลูกสาวของคุณลุงบุญช่วยมาร่วมกิจกรรมและร่วมเสวนา ในหัวข้อเรื่อง “ การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายแบบบูรณาการโดยชุมชนมีส่วนร่วม ” ลูกสาวของคุณลุงได้กล่าวถึงความสูญเสียด้วยน้ำตานองหน้า แต่ก็มีความประทับใจที่ในวาระสุดท้ายได้ดูแลปรนนิบัติคุณพ่อเป็นอย่างดี ถึงแม้ตอนแรกจะไม่อยากทำตามที่พยาบาลแนะนำเท่าไร เพราะอยากสู้ให้ถึงที่สุด แต่เมื่อทำตามที่พยาบาลแนะนำแล้วก็เห็นว่าคุณพ่อมีความสงบ มีสมาธิ มีสติรู้ว่าถึงนาทีสุดท้ายแล้ว และมีโอกาสสั่งเสียลูกๆหลานๆ บอก “ พ่อพร้อมที่จะไปแล้ว พ่อเหนื่อยมามากแล้ว พ่อดีใจที่มีโอกาสพูดคำนี้กับลูกๆ” บรรยากาศของการเสวนาในวันนั้นเต็มไปด้วยความประทับใจที่ได้ฟังถ้อยคำที่ถ่ายทอดออกมาจากปากของลูกสาวคละเคล้าไปด้วยน้ำตา เป็นน้ำตาแห่งความสูญเสียและความประทับใจในบริการที่ได้รับจากโรงพยาบาลหัวทะเลในการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง ทำให้ตนเองและญาติๆ ได้ใช้เวลาในช่วงสุดท้ายของชีวิตพ่ออย่างคุ้มค่าที่สุด จน...พ่อก็จากไปอย่างสงบ กล้าหาญและสมศักดิ์ศรี
ความเห็น (1)
การนอนรักษาตัวต่อที่นี่ไม่ได้ - ไม่ได้หมายความว่าคุณหมอไม่ดูแลอะไรเลยปล่อยให้คุณลุงทรมานกับอาการที่มีนะคะ คุณหมอก็ยังให้การรักษาเหมือนเดิมแต่เป็นการรักษาแบบประคับประคองตามสภาพอาการเพื่อลดความทรมานจากอาการต่างๆเหล่านั้นให้บรรเทาลง เช่นในตอนนี้คุณลุงมีอาการเหนื่อยหอบก็เป็นเพราะมีภาวะน้ำท่วมปอด คุณหมอก็จะให้ยาขับปัสสาวะเพื่อลดอาการเหนื่อยหอบให้ลดลงอย่างนี้นะคะ ”
คุณหมอ ใช้เทคนิคการสื่อสารเพื่อตั้งเป้าหมายการดูแลได้เก่งมากคะ
ทำให้นึกถึง ประโยคหนึ่งที่ว่า
"Don't tell what you don't do but tell what you will do" ;-)