โนราโรงครู
แต่งพอก โนรา
พิธีแต่งพอกหรือผูกผ้าใหญ่ เป็นพิธีกรรมอย่างหนึ่งของโนรา ทำพิธีเช่นเดียวกับพิธีโนราเข้าโรงครูหรือโนราลงครู แต่โรงครูไม่ต้องมีพิธีทางศาสนา และพิธีโนราลงครูจะมีการเชิญวิญญาณบรรพบุรุษโนรามาเข้าทรงด้วย นอกจากนั้นพิธีต่าง ๆ ทำเหมือนกัน การทำพิธีแต่งพอกหรือผูกผ้าใหญ่เป็นพิธีไหว้ครูครอบเทริดให้กับโนราที่ได้ฝึกหัดใหใ และรำได้เป็นอย่างดีแล้ว ซึ่งภาษากลาง เรียกว่า “ครอบ”
ผู้เข้าพิธีทุกคนแต่งตัวด้วยเครื่องแต่งกายโนรา แต่พอกผ้าเข้ามากกว่าแต่งตามปกติ คือมีผ้าพับและพอกไว้นอกผ้านุ่งธรรมดาอีก ๑ ผืน และยังมี “ห่อพอก” ซึ่งทำกับผ้าสีหรือผ้ามีลวดลายก็ได้ ขมวดเป็นปม ๒ ข้างผูกไว้ข้างสะเอว ห่อพอกเดิมเคยทำเป็นหมอนยัดนุ่นไว้ ขนาดเดียวกับห่อทุเรียนกวนหรือทุเรียนเคี่ยว
ห่อพอก หรือผ้าพอกน่าจะเป็นเครื่องแต่งตัวหรือที่เก็บเครื่องแต่งตัวสมัยก่อน แล้วจำลองลงมาให้เล็กลงเพื่อสะดวกในการผูกไว้กับเอว เพราะตามธรรมดาโนราเมื่อออกโรงแสดงแล้วก็มักมี “ห่อพาย” เพราะเดินทางไปแสดง ณ ที่ไกล ๆ และต้องเดินทางไปเรื่อย ๆ ที่เข้าใจเช่นนั้นเพราะได้เห็นจากเครื่องแต่งตัวพราน พรานจะมีย่ามที่เรียกว่า “ห่อพาย” ในห่อพายนั้นมีเคย (กะปิ) ขี้หมิ้น (ขมิ้น) ดีปลี (พริกขี้หนู) สาร (ข้าวสาร) และเงินไปด้วย เพราะเป็นการเดินทางอยู่เสมอ ฉะนั้นห่อพอกก็น่าจะเป็นนัยเดียวกัน
ที่ได้เห็นจากการทำพิธีไหว้ครูแต่งพอกผูกผ้าใหญ่ ของขุนอุปถัมภ์นรากรซึ่งจัดทำเพื่อครอบเทริดให้นักศึกษา เมื่อวันที่ ๕ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๑๗ ณ วิทยาลัยครูสงขลา มีดังนี้
พิธีพระ
ประธานโนราจุดธูปเทียนบูชาพระรัตนตรัย ขออาราธนาพระปริตร พระสวดมงคลจนตัดด้ายสายสิญจน์ (สายสิญจน์ต่อจากเทริดที่แขวนอยู่ข้างบน ด้ายนี้เป็นมงคล โนราจะนำไปพันที่บนเทริด) ทำพิธีพระจนสวดชยันโต ประพรมน้ำพระพุทธมนต์ จึงจบพิธีทางศาสนา
พิธีไหว้ครูโนรา
ผู้ไหว้นำดอกไม้ธูปเทียนมาไหว้ครูบูชาครู แล้วรำถวายไปตามลำดับต่อไปนี้
สรรเสริญคุณครู
(เพลงหน้าแตระ)
คุณเอ๋ยคุณครู
เหมือนฝั่งแม่น้ำพระคงคา
คิ่นคิ่นจะแห้งไหลมา
ยังไม่รู้สิ้นรู้สุด
สิบนิ้วลูกยกขึ้นตำเหนิน
สรรเสริญถึงคุณพระพุทธ
พ่อจ๋าศีลอยู่ยังไม่รู้สิ้นสุด
ไหว้พระเสียก่อนต่อสวดมนต์
ไหว้พระพุทธพระธรรมเจ้า
ยกไว้ใส่เกล้าใส่ผม
เล่นไหนให้ดีขอให้มีคนรัก
หยุดพักให้ดีมีคนชม
ยกไว้ใส่เกล้าใส่ผม
ยกไว้บังคมทุกราตรี
ยอเอ๋ยยอไหว้
คุณครูท่านได้ปราณี
ขอทรัพย์ขอเสียงให้ลูกเกลี้ยงดี
ลูกน้อยกล่าวคำร่ำกล่าวจิต
กลางคืนลูกไหว้พระจันทร์
กลางวันลูกไหว้พระอาทิตย์
บทบาทพลาดพลั้งระวังผิด
ผิดน้อยลูกหนอขอขมา (ขมา)
สอดเสริญไปด้วยปัญญม
สะสมไปด้วยปัญญา
ขอศัพท์ขอเสียงให้ดังก้อง
เหมือนฆ้องชวาที่หล่อใหม่
ขอศัพท์ขอเสียงให้ลูกเกลี้ยงใส
ไหลมาเหมือนท่อธารา
โอดแล้ววาดไว้
รำหวาย (ถวาย) พระเทวดา
กันทั้งเสนียดกันทั้งจังไร
ต้นไม้มาเป็นปลายไม้
ลูกไหว้เจ้าเท่ (เจ้า) ที่ทั้งเทพารักษ์
ภุมมาอารักษ์ช่วยรักษา
อีกทั้งเจ้าน้ำเจ้าท่า
เมตตาคุมวางมาขวางไว้
คุมวางขวางไว้
พระหัตถ์เบื้องซ้ายเบื้องขวา ออ ๆๆๆ
ความเห็น (0)
ไม่มีความเห็น