แลกเปลี่ยนเรียนรู้ KM รพ.สต. ๘ จังหวัดภาคเหนือตอนบน

จากการที่ สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข และสำนักงานโครงการสนับสนุนนโยบายโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ได้จัดทำโครงการขับเคลื่อนแนวนโยบาย สร้างการรับรู้ระดับจังหวัดและการพัฒนาศักยภาพบุคลากรเพื่อสนับสนุนนโยบายโรงพยาบาลส่งเสริมมสุขภาพตำบล โดยสถาบันพัฒนาสุขภาพอาเซียน มหาวิทยาลัยมหิดล ซึ่งเป็นสถาบันทางวิชาการที่รับผิดชอบการดำเนินโครงการเสริมศักยภาพบุคลากรเพื่อการสนับสนุนงานโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล พื้นที่ภาคเหนือ และภาคกลาง โดยมีการอบรมเชิงปฏิบัติการเสริมศักยภาพกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เมื่อวันที่ ๙-๑๐ พฤศจิกายน ๒๕๕๓ ณ โรงแรมอมารี ดอนเมือง กรุงเทพฯ และได้สนับสนุนให้แต่ละจังหวัด ได้จัดกระบวนการอบรมเชิงปฏิบัติการพัฒนาศักยภาพบุคลากรในระดับอำเภอเพื่อสร้างทีมวิทยากรระดับอำเภอ อันจะนำไปสู่การแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในการพัฒนางาน รพ.สต.อย่างต่อเนื่อง และนำไปสู่การเปลี่ยนแปลงวิธีการทำงานแบบใหม่ในรพ.สต.ให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

หลังจากการอบรม แต่ทีมจังหวัดแต่ละจังหวัด ก็ไปจัดกระบวนการเรียนรู้ ตามศักยภาพและบริบทของแต่ละพื้นที่ โดยในส่วนของภาคเหนือตอนบน มีทีมเชียงใหม่ มี ผศ.ดร.รัตนาภรณ์  อาวิพันธ์ คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เป็นผู้ประสานและสนับสนุนการเรียนรู้

หลังจากแต่ละจังหวัดได้ดำเนินการเสร็จตาม TOR ของโครงการภายใต้ระยะเวลา ๓ เดือน ก็ได้มีการติดตามการดำเนินงาน และจัดกระบวนการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างจังหวัด ในวันที่ ๓ มิถุนายน ๒๕๕๔ ณ ห้องประชุม คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ มี อ.นเรศ สงเคราะห์สุข นักพัฒนา และ ผศ.ดร.รัตนาภรณ์  อาวิพันธ์ เป็นคนชักชวนแลกเปลี่ยนเรียนรู้ มีเรื่องราวดีดีที่แบ่งปันกัน

เป้าหมายสำคัญของโครงการนี้ คือ “การพัฒนาศักยภาพของคน” ซึ่งเป็นทีมนำระดับอำเภอที่จะเข้าไปสนับสนุนการเรียนรู้ในรพ.สต. เพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในการพัฒนางานรพ.สต. อ.นเรศ ใช้คำว่า “เปลี่ยนทั้งเนื้อทั้งตัว” ถือว่าเป็นการติดตั้ง Infrastructure ทางสังคม เพื่อนำไปสู่ “การจัดการตนเอง” ในที่สุด

เนื่องด้วยโครงการนี้เป็นโครงการที่ใช้เวลาดำเนินการสั้นๆ จึงคาดหวังจะไปตอบโจทย์ว่า รพ.สต.จะดีขึ้น มีนวัตกรรมเกิดขึ้น อาจจะเกินตัวไปหน่อย แต่หากพิจารณาให้ลึกซึ้งจะเห็นว่าการพัฒนาสุขภาพและรพ.สต.แต่ละพื้นที่มีพื้นฐานและทุนเดิมของตนเองสั่งสมมานาน โครงการนี้จึงเป็นอีกส่วนหนึ่งที่จะไปเสริมทุนที่มีอยู่ และพัฒนาให้มันดียิ่งขึ้น และกระบวนการพัฒนาสุขภาพและรพ.สต.มันไม่มีจุดที่สิ้นสุด แม้โครงการนี้จะสิ้นสุดตาม TOR แล้วก็ตาม

การใช้พื้นที่เป็นตัวตั้งในการดำเนินงานโครงการ จึงมีความสำคัญในการที่จะช่วยต่อยอดการพัฒนาฐานทุนเดิม ในการเชื่อมต่อกับเครือข่ายทางสังคมที่มีอยู่ เพื่อการพัฒนาที่ต่อเนื่องและยั่งยืน

แม้ว่าจะตอบยากว่า หลังเสร็จสิ้นโครงการ รพ.สต.ได้พัฒนาไปมากน้อยเพียงใด สุขภาพของประชาชนดีขึ้นหรือไม่ แต่การติดตั้งอาวุธทางปัญญาให้แก่ทีมนำในระดับอำเภอในการนำเอา KM เป็นเครื่องมือในการทำงาน ก็เชื่อแน่ว่าระยะยาวก็จะดีขึ้น แม้ว่า ณ ปัจจุบันขณะจะยังสับสนอลหม่านอยู่ก็ตามที

.......................................................................

ขอบคุณกัลยาณมิตรภาคเหนือตอนบน ที่แบ่งปันสุข-ทุกข์ ร่วมกัน

[นพ. ชาตรี เจริญศิริ]

ผมตามมาชื่นชมครับ ตนเองเคย "เปลี่ยนทั้งเนื้อทั้งตัว" ลาออกจากงานมีหน้ามีตา เงินเดือนดีไปจับจอบเสียมทำสวนจริงจังสองเดือน มีความสุข สมองแล่นมากเลยครับ เมื่อเทียบกับตอนนี้ที่กลับมานั่งโต๊ะอีกรอบ ความคิดอืดกว่าตอนใช้ชีวิตกลางดิน สังเกตได้ครับ

[ขจิต ฝอยทอง]

• ตามคุณหมอชาตรีมา
• ดีจังเปลี่ยนทั้งเนื้อทั้งตัว
• หนังสือหยดน้ำแห่งจินตนาการ ของคุณหมอ วิธาน ฐานะวุฑฒ์
• ถ้าหาไม่ได้บอกนะครับ
• จะส่งไปให้ครับ