ประวัติเมืองสงขลา (10) กระแสสินธุ์

คาบสมุทรสทิงพระ ซึ่งเกิดจากสันทรายที่ทับถมกันมาตั้งแต่ครั้งโบราณ เกิดเป็นแผ่นดินกั้นระหว่างทะเลอ่าวไทยกับทะเลสาบสงขลา เป็นที่ตั้งของอำเภอระโนด กระแสสินธุ์ สทิงพระ และสิงหนคร

อำเภอกระแสสินธุ์สังเกตเห็นได้ชัดเจนทั้งในแผนที่ และเมื่อขึ้นเครื่องบินผ่านบริเวณนี้ ดูได้จากแหลมที่ยื่นเป็นติ่งออกมาจากตอนกลางๆ ของคาบสมุทรสทิงพระ ลงไปในทะเลสาบ

เกาะใหญ่ คือ ชื่อที่ใช้เรียกแหลมแห่งนี้ ปัจจุบันมีฐานะเป็นตำบลหนึ่งของอำเภอกระแสสินธุ์ มีลักษณะภูมิประเทศที่แปลกจากบริเวณอื่นที่อยู่รอบๆ คือมีเนินเขาอยู่กลางแหลมหลายลูก

เดิมเคยเป็นเกาะจริงๆ สมชื่อเกาะใหญ่หรือไม่ ยังไม่ทราบแน่ชัดนัก บางคนเข้าใจว่าที่เรียกว่าเกาะ เพราะมองจากทะเลสาบเข้ามาเห็นเป็นเนินเขาอยู่กลางทะเล เพราะมีทะเลล้อมรอบเกือบทุกด้าน ด้านเดียวที่เชื่อมกับแผ่นดินใหญ่คือด้านตะวันออกเฉียงเหนือ

ด้านที่เชื่อมกับแผ่นดินใหญ่ ยังมีคลองอีกสายขวางอยู่ ตัดแผ่นดินขาดออกจากกัน ดังนั้นจะเรียกเกาะใหญ่เป็นเกาะจริงๆ ก็ไม่ผิดนัก

แต่คลองแห่งนี้เพิ่งขุดเมื่อปี พ.ศ. 2446 หรือร้อยปีเศษมานี้เอง ชื่อเกาะใหญ่ใช้เรียกมาก่อนที่จะขุดคลองเสียอีก ดังจะเห็นได้จากหลักฐานในราชกิจจานุเบกษา ที่ระบุว่า

...ด้วยพระยาสุขุมนัยวินิต ข้าหลวงเทศาภิบาล สำเร็จราชการมณฑลนครศรีธรรมราช มีบอกมาว่า หลวงจรูญภาระการ นายอำเภอปละท่า ได้ขอแรงราษฎรขุดคลอง ตัดแหลมเกาะใหญ่ในทะเลสาบ แขวงเมืองสงขลา ... การขุดคลองนี้แล้วเสร็จแต่วันที่ 12 กรกฎาคม รัตนโกสินทร ศก 122

จึงทำให้ทราบว่าเดิมเกาะใหญ่อยู่ในปกครองของอำเภอปละท่า (อำเภอสทิงพระในปัจจุบัน) ต่อมาเมื่อมีการตั้งอำเภอระโนด เกาะใหญ่ก็ย้ายไปอยู่ในปกครองของอำเภอระโนด

ต่อมาต้นปี พ.ศ.2519 คณะสงฆ์ ผู้นำชุมชน ครูอาจารย์ในพื้นที่ตำบลเกาะใหญ่ ตำบลเชิงแส และตำบลโรง ได้ประชุมตกลงกันเสนอให้ทางการแยกการปกครองของทั้งสามตำบลออกจากอำเภอระโนด ตั้งเป็นกิ่งอำเภอ เนื่องจากการคมนาคมระหว่าง 3 ตำบลกับอำเภอระโนดเป็นไปด้วยความยากลำบากโดยตกลงขอใช้ชื่อว่า “กิ่งอำเภอกระแสสินธุ์”

ทั้งนี้ได้นำเอาอักษรย่อของทั้งสามตำบลมารวมกันตั้งชื่อดังกล่าว ก. หมายถึงตำบลเกาะใหญ่ ส. หมายถึงตำบลเชิงแส และ ร. หมายถึงตำบลโรง รวมแล้ว กระแสสินธุ์ มีความหมายว่า กระแสน้ำ เมืองที่สมบูรณ์ด้วยน้ำ กระทรวงมหาดไทยได้ประกาศตั้ง กิ่งอำเภอกระแสสินธุ์ เมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ 2521 และยกฐานะเป็นอำเภอเมื่อวันที่ 4 กรกฎาคม 2537

ต่อมาได้ตั้งตำบลกระแสสินธุ์เพิ่มเติมขึ้นมาจาก 3 ตำบลที่มีมาแต่แรก

พื้นที่เกาะใหญ่มีความอุดมสมบูรณ์ ฝนตกชุก ชาวบ้านประกอบอาชีพทำสวนยางพารา สวนหมาก สวนผลไม้ และประมงในทะเลสาบ นอกจากนี้เกาะใหญ่ยังเป็นที่ตั้งของอุทยานนกน้ำแหลมลาโพ ซึ่งอยู่ในความรับผิดชอบของหน่วยพิทักษ์สัตว์ป่าแหลมควายราบ ด้านใต้สุดของเกาะ ภายในอุทยานจะมีนกน้ำอยู่มากมาย สามารถมองเห็นได้ง่าย โดยไม่ต้องนั่งเรือออกไปดู โดยเฉพาะช่วงเช้าช่วงเย็นจะมีให้ดูมากเป็นพิเศษ

หากไปเที่ยวอุทยานนกน้ำคูขุด อ.สทิงพระอันโด่งดังเมื่อใด น่าจะลองเลยมาแวะอุทยานนกน้ำที่เกาะใหญ่ดูบ้าง อาจจะได้สัมผัสถึงบรรยากาศธรรมชาติอีกแบบ

[ขจิต ฝอยทอง]

• สมัยอยู่สงขลาตอนเรียนปริญญาตรี
• ไปที่กระแสสินธุ์บ่อยมาก
• มีเพื่อนอยู่ที่นั่นหลายคนครับ

[นาย พุทธพร ส่องศรี]

ผมไม่ได้เข้าไปกระแสสินธุ์นับสิบปีแล้วครับ น่าจะเจริญขึ้นผิดหูผิดตา สมัยก่อนไม่มีไฟฟ้าใช้ครับ ต้องจุดตะเกียง