ภาษาเมืองล้านนาวันละคำตอน "มอก"
ในเมืองล้านนามีคำบอกถึงความเป็นมาตรฐาน บอกถึงความเป็นลักษณะเฉพาะที่เป็นที่ยอมรับกันโดยไม่มีข้อโต้แย้ง โต้เถียง..ยอมรับกันโดยดีนั่นคือคำว่า "มอก"
หากมีคำถามว่า " เชือกมันยาวมอกใดหา?..." หมายความว่า เชือกนั้นมันยาวขนาดเท่าใด? อาจจะมีคำตอบว่า ยาวมอกแขน..หมายความว่า เชือกยาวขนาดเท่าแขน..
บางครั้งหากมีคนหมั่นไส้ว่า ไอ้คนนี่มันเก่งขนาดไหน ก็จะมีคำถามแบบ น่าหมั่นไส้ว่า " มันแน่มอกใด?..." หมายความว่า ไอ้คนนี่มันเก่งแค่ไหนกันวะ?...
มอก คำล้านนา อาจมีความหมายว่า "ขนาด" เช่นว่า สั้น มอกใด? ยาวมอกใด? เก่งมอกใด? พอสรุปได้ว่าคำว่า "มอก"ก็เป็นขนาดมาตรฐานที่ยอมรับกันโดยทั้วไป
บางครั้งอาจมีคำถามว่า "จะเอาไม้ยาวมอกใด ก็มีความหมายว่าจะเอาไม้ยาวขนาดเท่าใด? คนตอบก็บอกว่า "ยาวมอกศอก" ก็คือเอาไม้ขนาดยาวเท่าหนึ่งศอก....
คนสองคนกำลังทำงานสร้างบ้านถามกันว่า " ไม้นี้ยาวเท่าใด?" อีกคนหนึ่งก็บอกว่า "เอาไม้ก้านฝ้าเป็นมอก" หมายความว่า ให้เอาไม้ก้านฝ้าเป็นมาตรฐาน...
มันน่าแปลกใจอยู่หน่อยหนึ่งว่า มอก ในภาษาล้านนาช่างตรงกับคำว่า มอก. ของทางการปัจจุบันที่ยอมรับกันโดยทัวไปว่า มาตรฐานอุตสาหกรรม คือเป็นมาตรฐานที่ยอมรับกันในประเทศไทยว่าหาก เป็นสิ่งผลิตตามที่ได้มาตรฐาน มอก.ก็เป็นที่ยอมรับโดยทั่วไปนั่นเอง
แต่คำว่า "มอก" ในภาษาล้านนา มีมาแต่นานนม ก่อนที่ประเทศไทยจะตั้งเสียอีกเพียงแต่เขียนคำว่า มอก ไม่มี จุด( . )ประต่อข้างหลังเหมือนคำว่า มอก.เท่านั้นเอง
อีกคำหนึ่งออกเสียง มอก คล้ายกัน แต่เป็นคำเรียกอาหารของคนภาคเหนือหรือล้านนา คือ คำว่า มอกปู๋ แต่บางแห่งเรียกว่า มอบปู๋ก็มี...
มอกปู๋ เป็นคำเรียกการทำอาหารที่นำมันปู๋(มันปู)มาตำให้เละ แล้วใส่ไข่...ใส่เครื่องแกงลงไป นำไปตั้งไฟให้เดือดจนน้ำข้น..แล้วปลงลงมาใส่ถ้วยเป็นอาหารในวงขันโตกรับประทานกับข้าวเหนียวหนึ้งลำแต๊ๆ(อร่อยจริงๆ)
มอกปอฮ้ายปอดี ก็พอระดับปานกลาง
หากมีคำพูดเล่าเรื่องเล็กๆน้อยๆหรือหยอกล้อกันเล่นๆ ก็มีคำพูดกันว่า อู้มอกม่วน หรือ ฟังคำ(พูด)มอกม่วน หรือเรื่องราวที่สนุกสนาน
หากมีคำถามว่า" บ่ะโอแก่นนี้ส้มก่อ" หมายความว่า ส้มโอลูกนี้เปรี้ยวใหม?...อาจมีคำตอบว่า มอกก๋ำปอ...หมายความว่า เปรี้ยวพอดี พอเหมาะ...
หากมีคำถามว่า แกงถ้วยนี้รสเป๋นจะได? (แกงถ้วยนี้รสชาติเป็นอย่างใด?) อาจมีคำตอบว่า มอกจับ หมายความว่า รสพอดีๆ
หากท่านไปเมืองล้านนาได้ยินคำว่า มอก...ก็คงจะพอเข้าพ่องละน้อ(บ้างละนะ)...
ความเห็น (5)
สวัสดีปี๋ใหม่เจ้า
ในโอกาสวันขึ้นปีใหม่ขออาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัยจงดลบันดาลให้
ท่านและครอบครัวมีความสุข สดชื่น สมหวัง มีพลังใจตลอดไปเน้อเจ้า
ไหว้สาครับครูดาราและสายธาร..ยินดีจ้าดนักครับที่เข้ามาแว่แอ่ว...
ขอหื้มีสุขตลอดๆไป..ครับ...
ด้วยความปรารถนากีจากลุงหนาน...พรหมมา
คนมันอวดฮู้ ใคร่ลองคาถา ต๋ามที่เฮียนมา ประสาว่าอั้น
ลองข่ามหนังเหนียว เฮ้ว..เฮี้ยว..ดอดดั้น ก่อความรำคาญ เจ้นล้ำ
ชาวบ้านพี่น้อง หมองเหมี้ยงเสี้ยงซ้ำ ใจ๋ขึ้นใจขว้ำ อำไป
จะลองผ่อเล้าะ มันมาเป๋นไผ มันสักมอกใด ขะใจ๋มานี่
ขะใจ๋มานี่
สวัสดีครูสนั่นครับ....
ขอบคุณที่แว่เข้ามาแอ่วและอ่านให้ความเห็นและความรู้....
ด้วยความปรารถนาดีจากลุงหนาน..พรหมมา