เทคนิคการบริหารงานของคุณอำนวย (ตอน 2)

เครือข่ายกองทุนหมู่บ้าน ตำบลในคลองบางปลากด อำเภอพระสมุทรเจดีย์ จังหวัดสมุทรปราการ

ความรู้ของคุณอำนวย

ความรู้ (น.) สิ่งที่สั่งสมจากการศึกษาเล่าเรียน การค้นหว้าหรือประสบการณ์ รวมทั้งความสามารถเชิงปฏิบัติและทักษะ ; ความเข้าใจหรือสารสนเทศที่ได้รับจากประสบการณ์ : สิ่งที่ได้รับจากการได้ยิน ได้ฟัง การคิด หรือการปฏิบัติ : องค์วิชาในแต่ละสาขา

1. ความรู้…รู้ความเป็นมาและเป็นไปของกองทุน

จากการที่รัฐบาลต้องทำตามนโยบายที่ได้ให้ไว้กับประชาชน ในเรื่องของการจัดตั้งแหล่งเงินทุนหมุนเวียน เพื่อการประกอบอาชีพ การลดรายจ่าย เพิ่มรายได้ ทำให้เกิดโครงการกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองขึ้น เพื่อสนองตอบนโยบายเมื่อได้รับการจัดตั้งเป็นรัฐบาล

เริ่มตั้งแต่ช่วง กรกฎาคม 2544 เริ่มมีการจัดตั้งกองทุนหมู่บ้านและกองทุนชุมชนเมืองขึ้น ทั้งจากความรู้และไม่รู้ของชุมชนทำให้เกิดกองทุนขึ้น 7,125 กองทุนใน 64 จังหวัด โดยผ่านระบบของธนาคารออมสิน 5,001 กองทุน และผ่านระบบของธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร 2,124 กองทุน เป้าหมายรัฐบาลอยู่ที่ 70,000 หมู่บ้านทั่วประเทศ ขึ้นกับความพร้อมของแต่ละชุมชน

ความพร้อมและความต้องการของชุมชนเกิดขึ้นจากการที่หน่วยงานภาครัฐโดยกรมการพัฒนาชุมชนเป็นหน่วยงานหลักในการประชาสัมพันธ์และดำเนินการตามโครงสร้างการทำงาน เข้าไปในพื้นที่รับผิดชอบ ดำเนินนัดประชุมโดยผู้ปกครองท้องถิ่นถูกแต่งตั้งเป็นประธานในที่ประชุมนั้น เมื่อได้ทำความเข้าใจก็จะมีการเลือกตั้งคณะกรรมการบริหารเงินกองทุนที่พร้อมจะจัดสรรให้กับหมู่บ้าน จะได้รับหมู่บ้านละ 1,000,000 บาท ส่วนใหญ่ผู้ที่มาดำรงตำแหน่งประธานก็จะเป็นผู้ใหญ่บ้าน เรียกได้ว่าเป็นโดยตำแหน่ง แต่บางพื้นที่ที่มีการจัดการเรื่องของกลุ่มองค์กรการเงินเดิมอยู่แล้ว ก็มีความสามารถในการดำเนินการต่อได้ แต่บางพื้นที่เมื่อมีกองทุนเข้าไปแล้วก็เกิดการแยกตัวของคนในชุมชนก็มี

การบริหารจัดการกองทุนคณะกรรมการนับเป็นตัวแปรสำคัญในการเดินทางของกองทุน ทิศทางจะขึ้นอยู่กับคณะกรรมการเป็นหลัก หากกองทุนใดโชคดีได้ผู้มีประสบการณ์เข้ามาทำงานก็จะทำให้กองทุนมีการจัดระบบให้เป็นระเบียบตั้งแต่ระยะเริ่มแรกโดยเฉพาะในเรื่องการบริหาร ทั้งด้านบุคคล ซึ่งมีตั้งแต่คณะกรรมการกองทุน สมาชิกกองทุน และบุคคลอื่น ๆ หรือหน่วยงานอื่น ๆ ที่เข้ามาเกี่ยวข้อง และด้านการสร้างความยั่งยืน ต้องคิดว่าจะดำเนินการฝาก กู้ จะต้องดำเนินการอย่างไร ในความเป็นจริงการบริหารงานของกองทุนที่ไม่เคยมีประสบการณ์ทำงานเกี่ยวกับเรื่องขององค์กรการเงินหรือทำระบบเอกสารก็จะมีความยุ่งยากพอสมควร เป็นการบริหารแบบล้มลุกคลุกคลาน เรียนรู้จากปัญหามากกว่าที่จะเรียนรู้จากการประสบการณ์ ทำให้ต้องสอบถามและอ่าน เพื่อให้เกิดความเข้าใจมากขึ้น

ระยะแรกเริ่มทางหน่วยงานของรัฐก็ได้จัดสรรบุคคลากรที่จะคอยทำหน้าที่ติดตามประเมินผลกองทุน การให้ความรู้ความเข้าใจกองทุน คือ บัณฑิตอาสา ที่จะประจำอยู่ที่กองทุน อัตรากำลัง 1 คน ต่อ 1 กองทุน ซึ่งการมีบัณฑิตกองทุนมิได้หมายความว่ากองทุนจะทำงานดีทุกกองทุน เพราะหากบัณฑิตที่เข้าไปทำงานไม่ให้ความสนใน ใส่ใจ และรับผิดชอบหน้าที่ของตนเอง การพัฒนากองทุนก็จะไม่เกิดขึ้น

การดำเนินงานของกองทุนในระยะปีที่ 1 ปัญหาก็จะเป็นในรูปแบบของความขัดแย้งส่วนใหญ่เกิดขึ้นจากควาไม่เข้าใจของประชาชนและความไม่แน่ใจในกติกของคณะกรรมการต่อการปล่อยเงินกู้

ระยะปีที่ 2 จนถึงปัจจุบัน ทางส่วนของประชาชนทั่วไป ทั้งที่เป็นคณะกรรมการและสมาชิกส่วนใหญ่จะเกิดจากการที่กู้ไปแล้วไม่ใช้คืน การทวงคืนลำบาก ทำให้คณะกรรมการเกิดความอึดอัดใจเพราะความไม่ชัดเจนของนโยบาย และวิธีการดำเนินงาน ว่าอำนาจการเรียกคืนเงิน (ฟ้องร้อง) จะอยู่ที่ใคร ต้องมีกระบวนการดำเนินการอย่างไร เพราะหากยังเป็นเช่นนี้เรื่อย ๆ ก็จักทำให้กองทุนหมู่บ้านเป็นองค์กรการเงินที่ขาดความน่าเชื่อถือ การดำเนินงานต่าง ๆ จะมีความยุ่งยากมากขึ้นเรื่อยไป

ในอดีตการเกิดขึ้นของกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองนั้นจะมี กฎ ระเบียน และข้อบังคับที่ใช้เป็นเข็มทิศในการเดินของชุมชนอยู่ และมีวัตถุประสงค์ 5 ข้อ ที่เป็นเป้าหมายที่จะต้องไปถึง ในปัจจุบันแม้จะมีการดำเนินการออกเป็นพระราชบัญญัติกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองแล้ว แต่ก็ยังคงความไม่ชัดเจน เพราะข้อกฎหมายกับแนวทางการปฏิบัติยังอยู่คนละทิศละทางอยู่

กระทั่งปัจจุบันแม้จะเริ่มมีการให้เป็นนิติบุคคลแต่ก็ยังไม่เห็นหน่วยงานไหนที่เริ่มขยับตัย เพราะการเข้าเป็นนิติบุคคลให้เริ่มส่งเรื่องราวการจดทะเบียนเป็นนิติบุคคลจะเริ่มตั้งแต่วันที่ 1 มิถุนายน 2549 นี้ แม้จะล่วงมาถึงครึ่งเดือนแล้วก็ตาม

[นายปรีชา สรรพศรี]

สวัสดีครับ

คือผมมีความสนใจในเรื่องการจัดตั้งกองทุนหมู่บ้านนะครับ เพื่อเป็นความรู้ และอาจจะได้นำไปใช้จริงในอนาคต

คือผมอย่างทราบขั้นตอนการปฏิบัติ และข้อดีข้อเสียของการจัดตั้งกองทุนหมู่บ้าน ว่าเป็นเช่นไร โอกาสนี้ผมขอขอบคุณล่วงหน้านะครับที่จะได้รับคำแนะนำ

[นายปรีชา สรรพศรี]

สวัสดีครับ

คือผมมีความสนใจในเรื่องการจัดตั้งกองทุนหมู่บ้านนะครับ เพื่อเป็นความรู้ และอาจจะได้นำไปใช้จริงในอนาคต

คือผมอย่างทราบขั้นตอนการปฏิบัติ และข้อดีข้อเสียของการจัดตั้งกองทุนหมู่บ้าน ว่าเป็นเช่นไร โอกาสนี้ผมขอขอบคุณล่วงหน้านะครับที่จะได้รับคำแนะนำ