ประเพณีแซนโฎนตา
ประเพณีแซนโฎนตา บูชาบรรพบุรุษ ตำนานที่สืบทอดมานานกว่าหลายศตวรรษ ของชนชาวพื้นเมืองสุรินทร์
ประ เพณีแซนโฎนตา คืออีกประเพณีหนึ่งที่มีความสำคัญและปฏิบัติสืบทอดติดต่อกันมายาวนานนับ พันปีของชนชาวพื้นเมืองสุรินทร์ ที่แสดงออกถึงความกตัญญูต่อผู้มีพระคุณ ความรัก ความผูกพันของสมาชิกในครอบครัว เครือญาติรวมถึงชุมชนต่างๆ โดยจะประกอบพิธีกรรมตรงกับวันแรม 14 ค่ำเดือน10 ของทุกปีเมื่อถึงวันแรม 14 ค่ำเดือน 10 ลูก หลานชาวพื้นเมืองเขมรสุรินทร์ที่ไปทำงานหรือตั้งถิ่นฐานที่อื่น ไม่ว่าจะใกล้หรือไกล ต่างพร้อมใจกันเดินทางกลับมารวมญาติเพื่อทำพิธีแซนโฎนตา อย่างพร้อมหน้าพร้อมตากันทุกหมู่บ้าน และผมก็เป็นหนึ่งในครอบครัวนั้น
คำว่า "แซนโฏนตา "มาจากไหน แซน หมายถึงการเซ่นไหว้ การบวงสรวง โฎนตา หมายถึง การทำบุญให้ยาย และตา หรือบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว โดยทั่วไปแล้วมักเขียนว่า "โดนตา" ซึ่งถือว่าผิด เนื่องจากเป็นประเพณีเซ่นไหว้ผีบรรพบุรุษของชาวขะแมร์ ที่ไม่มีตัวอักษร "ด" อยู่ในพยัญชนะ แต่ใช้ตัว "ฏ" สืบทอดมาเป็นระยะเวลานานคำว่าโฎน( เป็นภาษาเขมรแปลว่า ย่า หรือยาย ส่วนตาแปลว่า ตาหรือปู่ ) สำหรับ พิธีกรรมแซนโฎนตา จะประกอบด้วยเย็นของวันแรม 14 ค่ำเดือน 10 ทำการไหว้ที่บ้าน รุ่งเช้าวันพระไปทำบุญตักบาตรที่วัด
ประ เพณีแซนโฎนตา มีความเป็นมายาวนานนับพันปี ต้นกำเนิดของแนวความคิดประเพณี โดยชาวเขมรเห็นแนวทางในการที่จะอุทิศส่วนกุศลให้แก่ผีบรรพบุรุษ ปู่ย่า ตายาย พ่อแม่ ให้ได้รับผลบุญกุศลที่อุทิศไป ทำให้ทุกข์เวทนาจากบวงกรรมมีความบรรเทาเบาบางลง จึงให้มีการจัดพิธีแซนโฎนตาขึ้น และให้มีการสืบทอดต่อ ๆ กันมา ซึ่งเชื่อว่าถ้าในยุคของตนได้แซนโฎนตาให้แก่ ผีบรรพบุรุษ ปู่ย่า ตายาย พ่อแม่ ไปแล้ว รุ่นลูกจะต้องแซนโฎนตาให้ตนเหมือนกัน เพื่อ ให้ลูกหลานต้องปฏิบัติสืบทอดต่อ ๆ กันไปไม่สิ้นสุด
เช่น ถ้าญาติหรือลูกหลานประกอบพิธีแซนโฎนตา และทำบุญอุทิศให้ ก็จะอวยพรให้ญาติหรือลูกหลานมีความสุขความเจริญ ประกอบอาชีพประสบผลสำเร็จมีเงินมีทองใช้ แต่ถ้าไม่ ทำพิธีแซนโฎนตาก็จะโกรธและสาปแช่งญาติหรือลูกหลานไม่ให้มีความสุข ความเจริญ ประกอบอาชีพฝืดเคือง ไม่ราบรื่น ดังนั้นลูกหลานของชาวไทยเขมรทุกรุ่นจึงต้องประกอบพิธีแซนโฎนตา หรือพิธีกราบไหว้ เซ่นไหว้บรรพบุรุษ มาตราบจนทุกวันนี้
วันนี้ผมก็ขอนำภาพบางส่วนของประเพณีนี้มาให้ชมกันครับ
ปีนี้งานตรงกับวันที่ 7 ต.ค. 53
เริ่มตั้งแต่เตรียมของที่จะเซ่นไหว้
ทำการเซ่นไหว้บรรพบุรษ ญาติพี่น้องมาพร้อมเพรียงกัน เป็นวันชุมนุมญาติ
ลูกหลานพร้อมหน้า ขอพรจากบรรพบุรุษ ตามความเชื่อ ใครอยากเซ่นไหว้ด้วยอะไร ก็ตามแต่กำลังศรัทธาครับ
หลังจากไหว้เสร็จแล้ว ก็ถึงชั่วโมงการรวมญาติ เพื่อรับประทานอาหารร่วมกัน บางคนซอดแจ้ง
ลูกหลาน ทำงานต่างถิ่น กลับมาร่วมวงสังสรรค์ร่วมกัน ปีละครั้ง พ่อลูกพบกันแอคชั่นกันหน่อย
เหล้า ยาปลาปิ้ง สำหรับคนที่ชอบม่วน ก็ว่ากันไปตามความถนัดของแต่ละคน
รุ่งเช้า จัดเตรียมอาหารคาว หวาน เพื่อร่วมทำบุญที่วัดต่อ
รับน้ำมนต์จากพระเพื่อความเป็นสิริมงคล
สำหรับผมแล้ว ประเพณีนี้ ผมจะกลับทุกปี เพื่อไปไหว้บรรพบุรุษ และกลับไปเยี่ยมคุณพ่อคุณแม่ คุณตา พี่ป้าน้าอา เป้นวันที่อบอุ่น สำหรับครอบครัวของผมทุกปี
พี่น้องบองปาโอน แถบอีสานใต้ ปีนี้มีใครกลับไปแซนโฎนตากันบ้างครับ
ความเห็น (6)
ปีนี้ใครกลับบ้านไปแซนโฎนตาบ้างครับ
- สวัสดีค่ะ
- "ประเพณีแซนโฎนตา" เคยได้ยิน...แต่ไม่เคยได้ร่วมประเพณี พอได้อ่านบันทึกนี้แล้วทำให้เข้าใจประเพณีแซนโฎนตา มากยิ่งขึ้นค่ะ
- ขอบคุณค่ะ
สวัสดีค่ะ
ลักษณะจะคล้ายๆ กับประเพณี "กิ๋นข้าวสลาก" หรือเปล่าค่ะ
เป็นการทำบุญให้ญาติพี่น้องที่ล่วงลับไปแล้วน่ะค่ะ
ขอบคุณที่แวะเยี่ยมชมกันนะค่ะ
ภาพฝาผนังวัดสวยจังค่ะ
ประเพณีก็เหมือนทางใต้เลยน่ะค่ะ
ประเพณีแต่ละท้องถิ่นไทยส่วนมากจะใกล้เคียงกันครับ ขอบคุณ คุณไผ่ไม่มีกอที่แวะเข้ามาอ่านนะครับ
ขอบคุณนะครับสำหรับบทความดีๆ และขอบคุณที่เข้าไปแวะเยี่ยมผมด้วย